Þjóðmál - 01.06.2013, Page 18

Þjóðmál - 01.06.2013, Page 18
 Þjóðmál SUmAR 2013 17 skráð 186 mannslát við landamærin austan megin . Þegar hins vegar farið var að skoða í skjalasöfn Stasi kom í ljós að minnsta kosti 825 manns höfðu goldið með lífi sínu tilraunir til að flýja vestur . Þetta kom fram í málsskjölum þegar réttað var yfir meðlimum austur-þýska öryggisráðsins . Til viðbótar því sem átti sér stað við landamæri voru óskilgreind dauðsföll úti um allt Austur-Þýskaland sem verða helst rakin til lögregluyfirvalda . Haustið 1991 var búið að skrá 4 .444 dráp eða morðtilræði þar sem ekki var ljóst hvað hafði orðið um fórnarlambið . Þessar tölur eru því enn að breytast . Því til viðbótar komu um 40 .000 dómsúrskurðir þar sem ákæruefnin voru pólitísk . Talið er að um 240 .000 manns hafi þurft að dvelja um lengri eða skemmri tíma vegna pólitískra skoðana í austur-þýskum fangelsum . Þegar allt þetta er haft í huga er heldur undarlegt að hugsa til þess að margir fyrrum íbúar Austur-Þýskalands virðast sakna tímans fyrir fall múrsins . Ekki eingöngu fólk sem flaut ofan á í kerfinu heldur einnig almennir borgarar . Engin leið er að segja til um hve almennt þetta viðhorf er en augljóslega urðu Austur-Þjóðverjar fyrir vonbrigðum með hlutskipti sitt eftir að þýsku ríkin sam ein uð- ust . Viðvarandi atvinnu leysi í Austur-Þýska- landi hefur skipt miklu . Það helgast fyrst og fremst af því að efna hagur landsins var í rúst við sameiningu . Ráðast þurfti í gríðarlega fjárfestingu til að bæta lífs skil yrði fólks austan megin sem hafa smám sam an verið að færast nær því sem þekkist fyrir vestan . Eðlilega finnst mörgum ganga hægt . Hugsanlega þarf að skoða kenningar heim spekingsins Hönnuh Arendt (1906– 1975) um lágkúru illskunnar (e . banality of evil, sem einnig hefur verið þýtt „fáfengi- leiki illskunnar“) til að skilja hvernig hvers- dagslegt fólk getur tekið þátt í voða verkum alræðisríkis . Og ekki síður til að skilja hvernig slíkt skrifræðisríki gat orðið til og að einhver skuli geta mælt því bót . Það var við hæfi að stofnun skyldi komið upp henni til heiðurs í Dresden skömmu eftir fall múrsins en líklega hafa fáir lagt jafn mikið til skilnings á alræðishyggjunni en einmitt hún . Er vonandi að aukin þekking og skilningur á forsendum alræðishyggjunnar komi í veg fyrir slík ríki í framtíðinni . Heimildir: Anna Funder: Stasiland. Sögur af fólki handan Berlínar­ múrsins . Reykjavík 2012 . Jens Gieseke: The GDR State Security. Shield and Sword of the Party . Berlín 2006 . John O . Koehler: Stasi. The Untold Story of the East German Secret Police . Sjá einnig: www .stasimuseum .de http://www .hait .tu-dresden .de/ext/homepage .asp Berlínarmúrinn, múr smánarinnar, brotinn niður af almenningi í nóvember 1989 — táknmynd endaloka sovétkommúnismans í Evrópu .

x

Þjóðmál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.