Þjóðmál - 01.06.2013, Blaðsíða 84

Þjóðmál SUmAR 2013 83
uppi málefnalegri um fjöllun um hugsanlegar
leiðir til að ná fram lægra inn kaupaverði á
olíu . Var þetta eitt af erind um hins nýja
alþýðuforingja inn í ríkisstjórn?
Svavar lýsir í ævisögu sinni afskiptum
sínum af tilraunum Íslands til að fá kjörinn
fulltrúa í Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
eftir að hann var orðinn sendiherra .
Ekki fer á milli mála, að Svavar Gestsson
var sem sendiherra í fremstu röð meðal
fulltrúa þjóðarinnar á erlendri grund og
þess vegna skiljanlegt að til hans væri
leitað . En hugmyndin um að leita eftir
kjöri í Öryggisráðið sýndi hins vegar að
þeir ráðamenn og embættismenn, sem þar
komu við sögu voru búnir að missa allt
jarðsamband . Þetta var tómt rugl, sem
sennilega hefur kostað þjóðina langleiðina
í 1000 milljónir, þótt öðru sé að sjálfsögðu
haldið fram . Þjóðir leggja í gífurlegan
kostnað við að fá fulltrúa í Öryggisráðið
og það er ekki á færi rúmlega 300 þúsund
manna að taka þátt í þeim leik . Að auki
er augljóst að það getur verið vandasamt
fyrir smáþjóð að þurfa að taka afstöðu í
viðkvæmum deilumálum þjóða í milli .
Svavar Gestsson talar hins vegar um það
sem sjálfsagðan hlut að hann hafi búið á
Hilton-hótelinu í Addis Abeba í Eþíópíu og
starfrækt þar eins konar skrifstofu til þess að
afla Íslandi fylgis meðal Afríkuþjóða!
Hvers konar rugl er þetta?
Þess vegna spyr ég með tilvísun til olíu-
máls ins, Öryggisráðsins (og út af fyrir sig
Icesave, sem Svavar fjallar líka um):
Getur verið að hinn ungi, mælski og bar-
áttuglaði umbótasinni, sem gekk fram á
sjónar sviðið til þess að berjast við kerfið í
þágu lítilmagnans hafi snúið við blaðinu og
að lokum orðið málsvari þess sama kerfis?
En hvað sem slíkum vangaveltum líður er
sjálfsævisaga Svavars Gestssonar verðmætt
inn legg í samtímasögu okkar . Hún lýsir geð-
felld um manni með jákvæða sýn á tilveruna .
Sálfræðiferðalag um
einn sérstæðasta
persónuleika 20 . aldar
Frank Brady: Endatafl . Ugla, Reykjavík 2012,
414 bls .
Eftir Sigurð Má Jónsson
Bobby Fischer (1943–2008) gegnir mik ils verðu hlutverki í íslenskri skák-
sögu . Næst á eftir afrekum Friðriks Ólafs-
sonar hefur ekkert átt jafn mikinn þátt í því
að glæða skákáhuga landsmanna og einvígi
aldarinnar sem haldið var í Laugardalshöll
1972 . Það bjó til kynslóð skákmanna hér
á landi og efldi skákáhuga landsmanna
gríðarlega . Um leið var það landkynning
sem Íslendingar höfðu ekki átt að venjast
fram að því . Atvik höguðu því þannig síðar
að Fischer kom aftur til landsins 2005 og
þá fyrir fullt og fast . Hann var þá landlaus
maður, ofsóttur og útskúfaður . Það var
mikið mannúðarmál að fá Fischer lausan úr
japönsku fangelsi og færa honum íslenskan
ríkisborgararétt . Heiður þeim sem stóðu
að því . Skapbrestir Fischer og versnandi
heilsufar mótuðu síðustu æviár hans hér
á landi — og þrjóskan og þráhyggjan ollu
ótímabærum dauða hans í upphafi árs
2008 .
Bobby Fischer hafnaði allri læknisaðstoð
og dó á 64 . aldursári, eða um leið og
taflreitirnir voru uppurnir . Til að gera
endalokin enn undarlegri var Bobby Fischer
grafinn í Laugardælakirkjugarði að nóttu
til í von um að fá loksins frið fyrir ágangi
fjölmiðla . Svo verður líklega seint og í dag
er grafreitur hans vinsæll stoppistaður fyrir
forvitna ferðamenn og stöku skákpíla gríma .
Fischer mun verða endalaus uppspretta
fyrir þá sem hafa áhuga á sérkennilegum
mönnum og undarlegu lífshlaupi hans . Sá
sem þetta skrifar minnist þess að hafa verið