Þjóðmál - 01.12.2013, Síða 35

34 Þjóðmál VETUR 2013
Atli Harðarson
Til varnar íhaldssemi í
menntamálum
Þeir sem tjá sig um skólamál virðast margir gera ráð fyrir að tilgangur
framhaldsskóla og háskóla sé að þjóna at-
vinnu lífinu . Þessari nýstárlegu mennta-
stefnu fylgja æði oft hugmyndir í þá veru
að:
1) Þeir sem hafa meiri skólagöngu eigi að
hafa forgang að störfum og hærri laun .
2) Menntun sé eftirsóknarverð vegna
þess að hún auki tekjur manna eða bæti
samkeppnisstöðu þeirra á vinnumarkaði .
3) Í skólum eigi menn einkum að læra
það sem gagnast í vinnu .
Því síðasttalda tengist stundum trú á að
hægt sé að læra til flestra eða allra starfa í
skóla og heppilegt sé að fyrir sem flest störf
séu til námsbrautir sem búa menn undir að
vinna þau .
Þessar skoðanir eru vitaskuld ekki
algerlega úr lausu lofti gripnar . Það eru
sannleikskorn í þeim . Þær eru þó, eins og
ýmis annar hálfsannleikur, varhugaverðar ef
þær eru teknar bókstaflega og taldar segja
allt sem segja þarf .
Fjaðrir páfuglsins
og hálfsannleikur númer eitt
Lítum fyrst á þá skoðun sem talin er í lið númer eitt . Áhersla á að lengri
skólaganga tryggi betri laun og forgang
í störf helst í hendur við vaxandi sókn
í hærri og hærri prófgráður og stöðugt
gengisfall þessara sömu prófgráða . Einu
sinni voru kennarar í grunnskólum, sem
þá voru kallaðir barnaskólar, með menntun
á framhaldsskólastigi . Árið 1971 var nám
þeirra fært á háskólastig og farið fram á
bachelorsgráðu til að verða kennari . Lög
um menntun og ráðningu kennara frá 2008
krefjast þess að kennarar hafi fimm ára
háskólanám sem endar með mastersgráðu .
Svipaða sögu má segja um margar aðrar
stéttir . Það er til dæmis ekkert langt síðan
fjölmörg störf sem nú krefjast menntunar í
viðskiptafræði á háskólastigi voru unnin af
fólki með próf úr Samvinnuskólanum eða
Verzlunarskólanum .
Skýringin á þessum kröfum um hærri
prófgráður er vafalaust að nokkru leyti að
nú er þörf á meiri þekkingu og kunnáttu í
sumum starfsgreinum . En mér sýnist næsta