Félagsbréf - 01.03.1962, Síða 31

TÓMAS GUÐMUNDSSON:
SKÁLDIÐ HANNES HAFSTEIN
Erindi flutt á aldarhátíð 3. des. 1961
Á aldarafinæli Hannesar Hafsteins minnast íslendingar eins mikil-
hæfasta stjórnmálaforingja, sem þeir hafa átt, og víst mundum
vér hugsa til hans með virðingu og þökk, þó að engum öðrum
afrekum frá hans hendi væri til að dreifa. En svo sjaldgæflega
vill til, að á þessu sama aldarafrriæli mundi þjóðin öll halda
minningu Hannesar Hafsteins á loft sem eins af höfuðskáldum
sínum, jafnvel þó að hann hefði aldrei látið til sín taka á sviði
stjórnmála. Á tvennum vettvangi verður nafn hans um aldir tengt
þáttaskilum í þjóðarsögunni, og tvímælalaust mundu þeir hvor um
sig, sljórnmálamaðurinn og skáldið, reynast einfærir þess að sjá
orðstír sínum borgið. Samt er því svo varið, að í æfi Hannesar
Hafsteins liggja leiðir beggja mjög saman, og þó með minnistæð-
ustum hætti á einn veg: Hann varð sjálfur glæsilegasti forvígis-
maður þeirrar endurreisnar, sem Ijóð hans boðuðu, lifði til þess
að gera skáldskap sinn að veruleika.
I
Segja má, að það sé æfintýri líkast, hvernig hið kornunga
skáld, Hannes Hafstein, kemur fyrst inn í hókmenntirnar. Hann
er rúmlega þrítugur, þegar ljóðmæli hans eru fyrst gefin út, en
þá hafa þau reyndar velflest verið á hvers manns vörum í allt að
áratug. „Ef maður vissi ekki,“ segir Ólafur Davíðsson í Sunnanfara
1894, „að Hannes hefir ort talsvert af kvæðum fyrir 1880, sem ekki
eru tekin upp í bókina og talsverður ungærisbragur mun vera að,