Morgunblaðið - 02.10.2015, Blaðsíða 30

30 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 2015
VIÐTAL
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Ég var ekki sátt þegar skólinn
hætti þessu. Fannst að hann ætti
frekar að snúa vörn í sókn, endur-
nýja tæki og vera með hraðvirkari
þjónustu. Af því að það var ekki
gert fóru bændur og fyrirtæki að
senda heysýni til greiningar erlend-
is,“ segir Elísabet Axelsdóttir,
framkvæmdastjóri Efnagreiningar
ehf. sem er nýtt fyrirtæki á Hvann-
eyri.
Afþakkaði annað starf
Elísabet stofnaði fyrirtækið með
manni sínum, Arngrími Thorlacius,
dósent í efnafræði við Landbún-
aðarháskóla Íslands. „Ég vann á
rannsóknarstofu Landbúnaðarhá-
skólans í þrettán ár. Skólinn ákvað
að hætta þjónusturannsóknum, svo
sem við hey- og jarðvegsefnagrein-
ingar fyrir bændur og aðra og orku-
efnamælingar fyrir fóðurstöðvar
loðdýrabænda. Rannsóknarstofan
hafði þá dregist aftur úr í tækni og
gat ekki athugað alla þá þætti sem
til dæmis kúabændur þurfa og
greiningarnar tóku of langan tíma
að mati margra. Síðustu árin hefur
því töluvert af sýnum verið sent út
til Hollands til efnagreiningar.
„Mér var boðið annað starf við
stofnunina en þáði ekki því ég vildi
reyna að opna eigin rannsóknar-
stofu,“ segir Elísabet. Hún fékk
leigða aðstöðu í gömlu nautastöðinni
á Hvanneyri. Þau hjónin fóru til
Sjanghæ í Kína í mars til að kaupa
tæki og búnað fyrir rannsóknarstof-
una. Aðaltæki stofunnar, massa-
greinir, var keypt frá Bandaríkj-
unum og ýmis önnur tæki hafa verið
keypt.
Sækist eftir fleiri verkefnum
Síðan hafa þau unnið baki brotnu
við að innrétta húsnæði og koma
tækjunum í gang og hafa fengið
góða aðstoð við það.
„Það var mikið stress í sumar því
við vildum vera tilbúin 1. september
til að geta tekið við heysýnum í
haust. Það tókst og við erum ánægð
með það sem við höfum fengið. Við
vorum ekki búin að koma upp öllum
greiningum en þær hafa smám sam-
an verið að bætast við. Þetta er mik-
il þróunarvinna og við verðum tilbú-
in næsta haust til að gera allar
greiningar á heysýnum,“ segir El-
ísabet. Hún getur þess að Efna-
greining lofi niðurstöðum innan tíu
virkra daga og vel hafi gengið að
standa við það.
Nú er að hefjast annað tímabil
þar sem jarðvegsgreiningar verða
aðalverkefnið. Sýni eru byrjuð að
streyma í hús og verður viðfangs-
efnið til jóla að sýsla við þær.
Starfsemin á rannsóknarstofu er
árstíðabundin. Háannatíminn á stof-
unni hjá Landbúnaðarháskólanum
var á haustin. Elísabet hyggst
breyta þessu í sínum rekstri. Hún
ætlar að fara í markaðssetningu til
að sækja sér ný verkefni. „Við mun-
um bjóða hestamönnum upp á
greiningu á heysýnum og getum
einnig boðið þeim greiningar á blóð-
sýnum úr hestum. Garðyrkjubænd-
ur hafa sent jarðvegssýni til efna-
greiningar í útlöndum og við
munum bjóða þeim þjónustu.
Fyrir vorið ætlum við að bjóða
áhugafólki um garðyrkju og skóg-
rækt efnagreiningar. Það getur sent
okkur sýni úr trjábeðum, kartöflu-
görðum eða af grasflötum og við
munum greina þau og vísa þeim á
leiðbeinendur um ræktun.“
Fékk hæsta styrkinn
Mikill kostnaður er við uppbygg-
ingu á góðri rannsóknarstofu. El-
ísabet segir að stofnkostnaðurinn sé
um 35 milljónir króna. Hún tekur
fram að það hafi hjálpað sér við
stofnun fyrirtækisins að fá ýmsa
styrki. Nefnir að hún fékk hæsta
styrkinn til atvinnumála kvenna frá
félagsmálaráðuneytinu fyrr á þessu
ári. Hún tók við honum úr hendi
Eyglóar Harðardóttur félagsmála-
ráðherra við hátíðlega athöfn við
Bláa lónið í lok apríl.
Styrkurinn fékkst út á þróun og
smíði gagnagrunns vegna efnamæl-
inganna. Í rökstuðningi kom fram
að enginn aðili í landinu sinnti rann-
sóknum á fóðri og jarðvegi með
þessum hætti. Byggðastofnun er að-
allánveitandi Efnagreiningar.
Ræðst af verkefnum
Elísabet er ein í fullu starfi hjá
fyrirtækinu auk þess sem Arn-
grímur stjórnar faglegu málunum.
Þá hefur hún ráðið til sín nemendur
úr Landbúnaðarháskólnum í hluta-
störf við efnagreiningarnar og við
að útbúa húsnæði stöðvarinnar.
Ef starfsemin þróast eðlilega von-
ast hún til að 2-3 starfsmenn verði
þar að meðaltali eftir tvö ár eða svo.
Það ráðist þó vitaskuld af því hvern-
ig gengur að afla verkefna.
Sækir á ný mið á dauða tímanum
 Elísabet Axelsdóttir stofnaði eigin rannsóknarstofu til greiningar á hey- og jarðvegssýnum þegar
Landbúnaðarháskólinn hætti að veita þjónustuna  Mikið átak að koma upp nýrri rannsóknarstofu
Stofnendur Elísabet Axelsdóttir og Arngrímur Thorlacius við mikilvægasta tæki stofunnar, massagreini.
Í Sjanghæ Elísabet og Arngrímur fengu góðar viðtökur þegar þau fóru í
innkaupaferð til Kína. Þar keyptu þau innréttingar og tæki.
Í tilefni að því að fimm ár eru frá því
að Héðinsfjarðargöng voru opnuð
halda Fjallabyggð og Háskólinn á
Akureyri ráðstefnu þar sem helstu
niðurstöður rannsóknarinnar á
áhrifum Héðinsfjarðarganganna á
samfélögin á norðanverðum Trölla-
skaga verða kynntar. Ráðstefnan fer
fram í Menningarhúsinu Tjarnar-
borg Ólafsfirði í dag, föstudaginn 2.
október, og stendur yfir frá kl. 14-
17. Allir eru velkomnir.
Hreinn Haraldsson vegamála-
stjóri flytur opnunarávarp. Erindi
flytja: Þóroddur Bjarnason, Jón Þor-
valdur Heiðarsson, Sonja Stelly
Gústafsdóttir, Kjartan Ólafsson,
Andrea Hjálmsdóttir, Bjarni Th.
Bjarnason, og Steinunn María
Sveinsdóttir.
Loks verða pallborðsumræður
sem Gunnar I. Birgisson, bæjarstjóri
Fjallabyggðar, stjórnar. Ráðstefnu-
stjóri er Sigrún Stefánsdóttir, sviðs-
forseti hug- og félagsvísindadeildar
HA.
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Fimm ár frá opnun
Héðinsfjarðarganga
 Ráðstefna í dag um áhrif ganganna