Morgunblaðið - 02.10.2015, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. OKTÓBER 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Borgaryfir-völd hafamörg
undanfarin ár
beitt sér gegn
Reykjavíkur-
flugvelli og lagt ofurkapp á
að koma honum úr Vatns-
mýrinni. Margvíslegar og
miður skemmtilegar aðferð-
ir hafa verið notaðar í þess-
um tilgangi, í seinni tíð
einkum að þrengja svo að
flugvellinum að ófært verði
að reka hann áfram.
Þetta eru ótrúleg vinnu-
brögð og það sem er ekki
síst aðfinnsluvert er að
borgaryfirvöld hafa á
stundum fengið aðstoð rík-
isvaldsins við þessar atlög-
ur sínar að vellinum. Einn
liður í því var að stofna
nefnd sem átti að leita að
nýju flugvallarstæði, jafn
fjarstæðukennd og sú leit
var frá upphafi, enda til-
gangurinn með því nefnd-
arstarfi aðeins sá að koma
flugvellinum úr Vatnsmýr-
inni.
Niðurstaða nefndar-
starfsins var í samræmi við
tilganginn og augljóst að sá
kostnaður sem lagður var í
að leita að flugvelli er tapað
fé sem mun aldrei nýtast til
nokkurs hlutar. Flugvöllur-
inn er ekki á leið í Hvassa-
hraun eða nokkurn annan
stað sem slík nefnd kann að
„finna“ eftir umfangsmikla
og kostnaðarsama „leit“.
Mikilvægt er að borgar-
yfirvöld og aðrir þeir sem
hafa þráast við í þessu máli
sætti sig við að vilji lands-
manna, þar með talið borg-
arbúa, stendur til þess að
hafa Reykjavíkurflugvöll á
sínum stað, að viðhalda inn-
anlandsflugi og traustu
sjúkraflugi.
Í þessu sambandi er þýð-
ingarmikið að nú hefur Ólöf
Nordal innanríkisráðherra
tekið af skarið og talað
skýrt um viðleitni borgar-
innar til að þrengja að flug-
vellinum sem sé andstæð
áformum ríkisins um að
reka áfram flugvöllinn í
Vatnsmýrinni. Á fundi í
fyrradag sagði innanríkis-
ráðherra: „Það liggur fyrir
að borgarstjórinn í Reykja-
vík er annarrar skoðunar en
ég og borgarstjórnar-
meirihlutinn vill ekki hafa
flugvöllinn í Vatnsmýrinni.
Þá stendur málið einfald-
lega þannig, að borgar-
stjórnarmeirihlutinn vill
ekki hafa flugvöll
þar, en ríkis-
valdið rekur
flugvöll í Vatns-
mýrinni. Á með-
an ríkisvaldið
rekur flugvöll fyrir innan-
landsflug, sem ekki er á
stefnuskrá að leggja niður,
þá þarf til þess flugvöll til
þess að lenda flugvélum á.
Og það er ekki um neinn
annan flugvöll að ræða en
Reykjavíkurflugvöll í
Vatnsmýrinni. Ég sé það
ekki fyrir mér að það sé að
rísa flugvöllur í Hvassa-
hrauni á næsta ári, og ekki
sé ég það fyrir mér að inn-
anlandsflugið verði flutt til
Keflavíkur.“
Hún bætti við: „Mér
finnst allt þetta mál hið
undarlegasta og hafi verið
það lengi“, og skyldi engan
undra.
Ólöf ræddi einnig um
neyðarbrautina og sagðist
telja að ef fórna ætti henni
væru menn komnir á flótta
með innanlandsflugvöll í
Reykjavík og ef hún færi
mætti spyrja hvort næsta
braut yrði þá ekki í hættu
og loks sú þriðja. Og hún
var með skýr skilaboð til
borgaryfirvalda um fram-
haldið: „Varðandi lokun
neyðarbrautarinnar vil ég
taka fram, að það er innan-
ríkisráðherra, sem þarf að
taka ákvörðun um slíka lok-
un. Sú ákvörðun hefur ekki
verið tekin. Á meðan ráð-
herra hefur ekki tekið slíka
ákvörðun, þá er flugvöllur-
inn áfram þar sem hann er.“
Niðurstaða þeirrar und-
arlegu nefndar sem skipuð
var til að leita að flugvall-
arstæði í Reykjavík er ekki
að neinu hafandi, þó ekki
væri nema af þeirri ástæðu
einni að í henni sat borgar-
stjórinn í Reykjavík sem lít-
ur á það sem forgangsverk-
efni að bola flugvellinum úr
Vatnsmýrinni.
Fyrir liggur, ekki síst eft-
ir ummæli innanríkis-
ráðherra um flugvöllinn og
aðförina að honum, að rík-
isvaldið hefur ekki í hyggju
að láta undan þrýstingi
þeirra minnihlutasjónar-
miða að loka flugvellinum.
Mikilvægt er að þessi stefna
sé skýr, að eftir henni sé
unnið og að þjónusta við
flugvallarstarfsemina fái
hér eftir að byggjast upp
með eðlilegum hætti í
Reykjavík.
Leit að flugvelli er
lokið. Hann fannst í
Vatnsmýrinni}
Hið undarlegasta mál
Þ
að er athyglivert hversu margir
vilja stjórna því hvernig konur og
stelpur klæða sig. Sums staðar er
klæðaburður kvenna meira að
segja lögbundinn þar sem konum
er beinlínis skylt að hylja tiltekna hluta lík-
ama síns.
Núna í vikunni bárust fréttir af því að stúlk-
ur í Háteigsskóla í Reykjavík hefðu fengið til-
mæli um að klæðast ekki magabolum í skól-
anum. Að klæðast þeim væri nefnilega svo
„truflandi“ fyrir aðra nemendur og orð eins og
kynferðislegar vísanir voru notuð til að lýsa
þeim áhrifum sem það getur haft á skóla-
starfið ef glittir í mallakút í skólastofunni.
Engum virðist hafa dottið í hug að það gæti
verið truflandi fyrir barnið í magabolnum að
þurfa skyndilega að hafa áhyggjur af því að einhverjum
öðrum gæti þótt klæðnaður þess hafa kynferðislegar vís-
anir. En sé það svo, að magabolir virki truflandi á ein-
hvern í skólasamfélaginu hvort sem um er að ræða nem-
anda eða kennara, er þá ekki hægt að skoða aðrar leiðir
en að setja boð og bönn? Fatnaður og útlit er mikilvæg
leið til sjálfstjáningar fyrir unglinga og við, sem höfum
kennt unglingum eða unnið með þeim á annan hátt, vit-
um hversu klæðaburðurinn er sterkur þáttur í sjálfs-
myndinni á þessum aldri.
Fyrir nokkrum árum voru foreldrar nýnema í fram-
haldsskóla á höfuðborgarsvæðinu boðaðir á fund af
skólastjórnendum. Þar var þeim greint frá ýmsu sem þá
gæti fýst að vita varðandi skólastarfið, m.a. frá væntan-
legri busavígslu. Þeim tilmælum var beint til
foreldra nýnemastúlkna að sjá til þess að þær
klæddust hlýrabol við busavígsluna; vatni
yrði sprautað, fötin þeirra gætu orðið gegnsæ
og það væri ávísun á kynferðislega áreitni af
hendi eldri pilta sem gætu ekki hamið sig við
slíkar aðstæður. Foreldrar þeirra fengu aftur
á móti engin tilmæli um að árétta við syni
sína að bera virðingu fyrir busastúlkunum.
Mörgum dettur nefnilega ekkert betra í
hug til að koma í veg fyrir áreitni og aðra
óviðurkvæmilega hegðun en að setja konum
og stelpum reglur um hvernig þær eiga eða
eiga ekki að vera. Ísland er ekki eina landið
þar sem þetta hefur verið í umræðunni, t.d.
var núna síðsumars talsvert um mótmæli víða
í Bandaríkjunum vegna þessa. Stúlkur í
Massachusetts-ríki mótmæltu því að þeim væri bannað
að vera í þröngum fatnaði í skólanum. Um svipað leyti
skipulögðu unglingsstúlkur í Chicago mótmæli vegna
þess að þeim var bannað að ganga í fatnaði sem sýndi
berar axlir þeirra og stúlkur í Ohio mótmæltu því að
samkvæmt skólareglum væri þeim skylt að vera í
brjóstahaldara. Dæmin eru fleiri, boðin og bönnin mis-
munandi, en tilgangurinn alltaf sá sami: að setja reglur
um klæðnað stúlkna svo þær trufli ekki.
Aftur á móti eru talsvert færri reglur um klæðaburð
drengja. Fáir virðast hafa áhyggjur af því að þeir ögri
eða trufli með því hvernig þeir klæða sig. Enda eiga þeir
líka að ráða því sjálfir, rétt eins og stelpurnar.
annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Berir mallakútar í skólastofu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Stjórnendur menningar- ogmiðaldastofnunarinnarSnorrastofu í Reykholtihafa látið teikna nýjan sýn-
ingarsal. Snorrasýningin er í safn-
aðarsal kirkjunnar. „Okkur er þröng-
ur stakkur skorinn því söfnuðurinn
þarf að nýta rýmið fyrir sína starf-
semi,“ segir Bergur Þorgeirsson for-
stöðumaður. Snorrastofa fagnar tutt-
ugu ára afmæli sínu með dagskrá í
Reykholti á morgun.
Gert er ráð fyrir nýja salnum á
jarðhæðinni, á milli safnaðarsalarins
og Snorrastofu. „Við bindum miklar
vonir við að af þessu geti orðið. Ís-
lensk ferðaþjónusta þarf á því að
halda að ferðafólk dreifist á fleiri
staði, ekki aðeins á þá örfáu sem orð-
ið hafa fyrir mestum átroðningi. Þá
er kominn tími til að nýta menningar-
ferðaþjónustu meira, hvað þá þennan
merkilega miðaldaarf sem við Íslend-
ingar eigum, arf sem er einstakur í
heimssögunni,“ segir Bergur.
Frumkvæðið frá söfnuði
Stofnskrá Snorrastofu var und-
irrituð á dánardægri Snorra Sturlu-
sonar 23. september 1995. Árið eftir
hófst starf Snorrastofu fyrir alvöru
þegar gerður var samningur milli
ríkis og heimamanna. Þá var einnig
komið á fót ferðaþjónustunni Heims-
kringlu. Fyrsti forstöðumaður stofn-
unarinnar var ráðinn haustið 1998,
Bergur Þorgeirsson, og hefur hann
stýrt starfseminni síðan. Þá hafði
verið mörkuð sú stefna að gera
Snorrastofu að rannsóknarstofnun.
Bergur tekur fram að hug-
myndin að Snorrastofu hafi orðið til
innan safnaðar Reykholtssóknar.
Söfnuðurinn ákvað, þegar unnið var
að undirbúningi byggingar nýrrar
kirkju í Reykholti, að reisa Snorra
Sturlusyni minnisvarða, Snorrastofu,
sem fæli í sér ræktun, rannsóknir og
miðlun á arfi þeim sem hann skildi
eftir sig. Kirkjan var vígð sumarið
1996.
Rannsóknir og miðlun
„Mér finnst þetta hafa gengið
vonum framar. Við erum með um-
fangsmikla starfsemi, bæði á sviði
fræða og miðlunar á hinum forna
menningararfi og sögu Borgar-
fjarðar. Við störfum nú átta við þessa
stofnun,“ segir Bergur. Hann segir
að skipta megi starfseminni í þrjá
hluta sem þó tengjast allir innbyrðis.
Fyrst nefnir hann að Snorrastofa
standi fyrir um 40 viðburðum á ári.
Það eru fyrirlestrar, ráðstefnur og
námskeið.
Í öðru lagi segist hann stoltur af
þeim rannsóknarverkefnum sem
Snorrastofa hafi verið með og tekið
þátt í. Nefnir sérstaklega stærsta
verkefnið sem nú er unnið að, al-
þjóðlegt rannsóknarverkefni sem
fjallar um trúarbrögð á norðurhveli
jarðar frá því fyrir kristni og grund-
vallast að stórum hluta á Eddu
Snorra Sturlusonar.
Sóknarfæri í ferðaþjónustu
Í þriðja lagi segist hann ánægð-
ur með hvernig tekist hafi að þróa
móttöku ferðafólks. Byggja upp
gestastofu, sýningar og þróun alls
umhverfis á staðnum. Sýningin Saga
Snorra er mikilvægur liður í miðlun
og móttöku ferðafólks.
Mikil sóknarfæri eru í ferða-
mennskunni. Bergur bendir á að
staðurinn dragi að sér 200 þús-
und heimsóknir á ári. Flestir
ferðamennirnir fara að
Snorralaug og hafa ekki tíma
til að skoða fleira. Bergur seg-
ir það verðugt verkefni að fá
fleiri til að heimsækja Snorra-
stofu og nýta þá góðu
þjónustu sem þar
standi ferðafólki til
boða.
Þörf á nýjum sýning-
arsal í Snorrastofu
Ljósmynd/Guðlaugur Óskarsson
Í Reykholti Snorrastofa er í góðu sambýli við Reykholtskirkju. Um helgina
verður 20 ára afmæli stofnunarinnar fagnað með dagskrá í kirkjunni.
Litið verður yfir farinn veg og
rýnt í dagsins önn, í dagskrá
sem flutt verður á morgun í
Reykholtskirkju í tilefni af 20
ára afmæli Snorrastofu. Björn
Bjarnason, formaður stjórnar
Snorrastofu, og Bergur Þor-
geirsson forstöðumaður, gera
það.
Sagt verður frá hollvinafélag-
inu „Snorres venner“ sem stofn-
að hefur verið í Noregi. Fræða-
hlið starfseminnar birtist í
Ljóðaþætti úr landsuðri þar sem
Ólafur Pálmason mag. art. fjallar
um og fer með nokkur ljóð Jóns
Helgasonar frá Rauðsgili. Snorri
Hjálmarsson söngvari og Ingi-
björg Þorsteinsdóttir píanóleik-
ari flytja sönglög.
Að lokum verður ný heima-
síða Snorrastofu opnuð með
formlegum hætti. Dag-
skráin á morgun hefst kl. 15.
Allt húsið verður opið gest-
um og boðið upp á veitingar.
Ef veður leyfir bjóða heima-
menn til sögugöngu um
staðinn, að dag-
skrá lokinni.
Litið yfir
farinn veg
20 ÁRA AFMÆLISHÁTÍÐ
Bergur
Þorgeirsson