Morgunblaðið - 25.02.2016, Blaðsíða 24

SVIÐSLJÓS
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Á skólastofuhurð á annarri hæð í
Lækjarskóla í Hafnarfirði eru þeir
sem leið eiga framhjá boðnir vel-
komnir á fjölmörgum tungumálum.
Inni í stofunni er fjölbreyttari hóp-
ur barna en gengur og gerist í al-
mennum skólastofum því þar er til
húsa móttökudeild fyrir erlenda
grunnskólanemendur í bænum.
Krakkarnir eru á ýmsum aldri
og koma víða að; sumir sitja við
lestur og vinna verkefni upp úr
textanum, aðrir sitja og reikna og
spjalla við kennarann á íslensku.
„Hvað heitir þetta?“ spyr dökk-
hærð stúlka og bendir á vasa-
reikni. „Já, ég hélt það líka,“ segir
hún þegar kennarinn svarar
spurningunni.
„Við vinnum með börnum sem
eru að koma í nýjar aðstæður sem
oft eru gjörólíkar þeim sem þau
þekkja áður. Við lítum aldrei þann-
ig á að við séum eingöngu að
kenna íslensku sem annað mál,
heldur erum við einnig að aðstoða
börnin markvisst við aðlögun að
samfélaginu,“ segir Kristrún
Sigurjónsdóttir, deildarstjóri mót-
tökudeildarinnar.
Núna er þar 21 nemandi frá 11
löndum í 5.-10. bekk. Miðað er við
að þeir séu einn vetur í deildinni
og eftir það njóta þeir mismikils
stuðning eftir þörfum. Þeir eru all-
ir skráðir í umsjónarbekk og
sækja tíma með bekknum sínum
eftir getu og þörfum.
Deildin var stofnuð sem þróun-
arverkefni árið 2002, fyrsta árið
voru þar þrjú börn, en síðan þá
hafa um 150 börn frá 35 þjóð-
löndum stundað nám við deildina
til lengri eða skemmri tíma. Að
sögn Kristrúnar er þetta er önnur
tveggja móttökudeilda á Íslandi,
hin er í Kópavogi.
„Við hugum sérstaklega að
þremur þáttum,“ segir Kristrún.
„Það eru námslegir, tilfinninga-
legir og félagslegir þættir. Það er
gríðarlega mikil áskorun að flytja
til nýs lands. Þetta er aldrei
ákvörðun barnsins, þau eru alltaf
að fylgja foreldrum sínum og þau
þurfa að læra mikið á stuttum
tíma.“
Börn undir miklu álagi
Kristrún segir sum börnin koma
úr erfiðum aðstæðum og þau séu
þess vegna undir miklu álagi.
„Börnin sakna afa sinna og amma,
ættingja og vina í heimalandinu,
náms- og félagsleg staða þeirra
breytist við flutningana og það
getur verið erfitt. Þrátt fyrir að
þau hafi margvíslega reynslu og
þekkingu í farteskinu þurfa þau að
byrja upp á nýtt á vissan hátt. Það
tekur tíma að ná jafnvægi og öðl-
ast sjálfstraust í nýjum að-
stæðum.“
Kristrún segir að lögð sé áhersla
á þétt og einstaklingsmiðað ut-
anumhald um börnin í byrjun.
Þannig hafi nemendur almennt
spjarað sig vel í námi og verið
fljótir að mynda félagsleg tengsl.
Kristrún segir að meðal verk-
efna móttökudeildarinnar sé að að-
stoða foreldra við að átta sig á því
hvernig skólasamfélagið sé upp-
byggt. Sumir komi frá löndum þar
sem skipulagið er allt annað en
hér. „Margt, sem okkur finnst
hversdagslegt, er ókunnugt í aug-
um annarra. Til dæmis er ekkert
óalgengt að þau erlendu börn sem
hingað koma hafi aldrei lært að
synda. Þá er sú áhersla sem lögð
er á íþrótta- og tómstundaiðkun
framandi fyrir marga, einnig sú
hefð að börnin fari í nokkurra
daga ferðalög, sem kosta peninga,
á skólatíma.“
Í flestum tilfellum koma börnin
úr skólakerfi sem er í grunninn
svipað því íslenska. Þó eru dæmi
um nemendur sem hafa litla eða
brotakennda formlega menntun
þegar þau koma til landsins og eru
jafnvel ólæs á eigin móðurmáli.
„Ástæðurnar fyrir því geta verið
ýmsar,“ segir Kristrún. „Sum hafa
verið á faraldsfæti í langan tíma,
önnur koma frá löndum þar sem
skólaganga telst til forréttinda.“
Félagslegur glerveggur
Kristrún segir að íslensk börn
taki þeim erlendu almennt vel.
Sum tali þó um að þau reki sig á
„ósýnilegan múr“, félagslegan
glervegg sem þau komist ekki í
gegnum.
„Helstu áskoranirnar eru ekki
síst að efla sjálfstæði og sjálfs-
öryggi barnanna,“ segir Þórdís
Sveinsdóttir grunnskólakennari
sem kennir í deildinni. Sum
barnanna eru hugsanlega tíma-
bundið hér á landi og við vitum
ekkert um hvað bíður þeirra þegar
þau fara úr landi. Við viljum kenna
þeim að bjarga sér.“
„Þessi börn eru mörg svo sterk,
þau hafa upplifað margt,“ segir
Kristín Jónsdóttir, félagsráðgjafi
sem starfar í móttökudeildinni.
„Eftir því sem þeim líður betur
eru meiri líkur á að þau fari í
áframhaldandi nám og spjari sig í
íslensku samfélagi.“
Kristín segir þarfir barnanna af-
ar fjölþættar. „Þau geta ekki tjáð
sig á íslensku, umhverfið er þeim
framandi og foreldrarnir eru að
fóta sig í nýju samfélagi. Ég vinn
með alla fjölskylduna, en fókusinn
er á barnið. Stundum tökum við
líka á móti erlendum börnum með
einhvers konar fatlanir. Það getur
verið heilmikil áskorun, því sum
þeirra koma frá löndum þar sem
aðstoð við fatlað fólk er lítil sem
engin.“
Tökum við vel á móti börnum af
erlendum uppruna?
„Já, ég held að mörgu leyti að
við gerum það,“ segir Kristrún.
„Það vantar þó alltaf fjármuni,
eins og alls staðar í skólakerfinu.
Krakkarnir fá aldrei nógu mikla
kennslu, þau þyrftu meiri aðstoð.
Sparnaður í þessum málaflokki
mun reynast okkur dýr til lengri
tíma litið.“
Að ná jafnvægi í nýju landi
 Kennsla erlendra barna snýst um margt annað en að kenna þeim íslensku  Að flytja til annars
lands er aldrei ákvörðun barnsins  Byrja upp á nýtt á vissan hátt  Sum hafa lítið verið í skóla
Í Lækjarskóla Kristrún segir að vel sé tekið á móti börnum af erlendum
uppruna að mörgu leyti. Börnin þyrftu þó að fá meiri aðstoð.
Velkomin Á hurð móttökudeildarinnar eru gestir boðnir velkomnir á mörg-
um tungumálum, sum þeirra eru býsna framandi frá fjarlægum löndum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fjölbreytileiki Deildarstjórinn Kristrún, til vinstri, og félagsráðgjafinn
Kristín segja þarfir barnanna í móttökudeildinni vera afar mismunandi.
24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2016
Jakub Marek Tu-
mowski, kallaður Kuba,
og Lukasz Smierc-
zynski eru báðir frá
Póllandi, þeir eru meðal
nemenda í móttöku-
deildinni og eru í 7.
bekk. Báðir hafa verið
hér á landi í þrjú ár og
láta vel af. „Skólinn á
Íslandi er betri en í Pól-
landi,“ segir Lukasz.
„Hérna er borðtenn-
isborð og svo megum við grilla samlokur í skólanum,“ bætir hann við.
„Mér finnst skólarnir í Póllandi og á Íslandi jafngóðir,“ segir Kuba.
Þeir fá pólskukennslu í skólanum, en pólska er eina móðurmálið auk
Norðurlandamálanna, sem boðið er upp á kennslu í í Lækjarskóla. Þeir
segjast stundum kenna íslenskum krökkum pólsk orð. „Við eigum marga
íslenska vini,“ fullyrða félagarnir kátir í bragði.
Þeir eru sammála um að það hafi verið svolítið erfitt í byrjun að koma í
skólann og kunna enga íslensku. „Ég sagði alltaf bara já, já, þegar krakk-
arnir sögðu eitthvað við mig,“ segir Lukasz.
„Ég sagði alltaf bara já, já“
KUBA OG LUKASZ KENNA KRÖKKUM STUNDUM PÓLSKU
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Frá Póllandi Þeir Kuba og Lukasz á skólabekk. Með
þeim er skólasystir þeirra, Aleksandra Manova.
Meðal nemenda í móttökudeild-
inni eru þær Delight Kekeli Ad-
jahoe, kölluð Kekeli, frá Gana og
Wiktoria Piascik sem er frá Pól-
landi. Þær eru báðar í 9. bekk og
hafa báðar búið hér í þrjú ár.
„Þetta var erfitt fyrst,“ segir Ke-
keli um fyrstu mánuðina á Íslandi.
„Ég skildi engan og mér fannst
allir tala svo hratt. Skólinn í Gana
er öðruvísi. Þar þurfa krakkar að
taka próf upp úr hverjum bekk og
ef þau falla þurfa þau að fara aft-
ur í bekkinn.“
„Það er ekki þannig í Póllandi,“
segir Wiktoria. „Þar er skólinn
svipaður og á Íslandi. “
„Við höfum fengið auka-
kennslu,“ svarar Kekeli þegar þær
eru spurðar um hvernig þær hafi
náð svona góðum tökum á ís-
lensku. „Við lærum líka af öðrum
krökkum,“ segir Wiktoria. „Ís-
lenskir krakkar eru svipaðir og
pólskir,“ segir hún og það sama
segir Kekeli um unglinga í Gana.
Mér fannst allir tala svo hratt
ÍSLENSKIR, GANVERSKIR OG PÓLSKIR UNGLINGAR SVIPAÐIR
Delight Kekeli
Adjahoe
Wiktoria
Piascik