Morgunblaðið - 25.02.2016, Blaðsíða 55

UMRÆÐAN 55
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2016
Í samfélagsumræð-
unni í dag er dulítið
rætt um samfélags-
banka og ágæti hans
og væntanlega sem
mótvægi við banka
sem ekki eru sam-
félagsbankar, hvað
sem það nú þýðir.
Líklega ku samfélags-
banki betri fyrir sam-
félagið en þeir sem
ekki eru samfélags-
lega uppbyggðir. Sé svo þá er
spurningin sú hvort ekki sé skyn-
samlegt að gera alla banka að
samfélagsbönkum. Ekki er ljóst
hvað fæst áunnið með samfélags-
banka og undirrituðum finnst um-
ræðan bera keim af lýðskrumi og
til þess ætluð að auka vinsældir
og eftir atvikum kjörfylgi þeirra
sem ákafastir í eru í málafylgj-
unni. Umræðan leiðir hugann að
því að hæst bylur í tómri tunnu.
Það er dapurlegt ef það tekst að
sannfæra fólk almennt um ágæti
slíks banka þegar það veit ekki í
raun hvert er inntak hugmynd-
arinnar.
Hvað er átt við með slíku formi?
Er það að vaxtamunur sé lægri en
annarra banka og hver er þá
ásættanlegur vaxtamunur; og/eða
er það að ávöxtun eiginfjár sé
skapleg og hver er þá hin skap-
lega prósenta; og/eða er það að
þjónustugjöld hverju nafni sem
þau nefnast séu lægri en í öðrum
bönkum og þá hver;
og/eða að launakostn-
aður verði samræmi
við það sem hinn al-
menni launamaður í
landinu ber úr býtum
og þá hver, í sam-
anburði við meðallaun
Landsbanka manna
upp á kr. 752.000 á
mánuði árið 2014, að
síðustu, þótt af mörgu
öðru sé að taka, hvert
er ætlað eiginfjár
hlutfall bankans, sem
augljóslega hefur
áhrif á alla verðlagningu banka-
starfseminnar og samkeppn-
ishæfni á bankamarkaði. Tæpast
er það ætlunin að reka samfélags-
banka með þeim hætti að slakari
kröfur til lánshæfni lántakenda
verði gerðar en í einkabönkunum.
Slíkt væri að vísu vænlegt til vin-
sælda en á sama tíma vísast leiðin
til glötunar. Það er ekki fyrr en
afstaða til upptalinna atriða liggur
fyrir og mat á því hversu skyn-
samleg og fýsileg áformin séu að
unnt er að taka afstöðu með eða
móti tillögunni. Spyrja má hvort
Íbúðalánasjóður sé eða hafi verið
samfélagsbanki og hvort reynslan
af rekstri hans sé með þeim hætti
að óyggjandi sé að samfélagsbanki
verði betri skepna en þeir einka-
reknu. Ef til vill er umræðan í
rauninni stormur í vatnsglasi, þar
eð ríkið/samfélagið á rúmlega 97%
í Landsbankanum og því ekki úr
vegi í vissum skilningi að kalla
hann samfélagsbanka.
Svona til skírskotunar og út-
afleggingar í almennri umræða er
eftirfarandi að finna í ársskýrslu
Landsbankans fyrir rekstrarárið
2014. Arðsemi eiginfjár eftir
skatta 12,5%, eiginfjárhlutall
(CAD) 29,5 %, vaxtamunur 2,4%
og mánaðarlaun per starfsmann
kr. 752.000.
Í lokin er það hins vegar önnur
spurning hvort eða hvenær selja
eigi hluta eða allan bankann til
einkaaðila. Er þá augljóslega til
þess að líta að bankinn skilar góð-
um hagnaði þar sem 20% skila sér
í ríkissjóð sem skatttekjur og hin
80 % að mestu (97%) sem hagn-
aður bankans eftir skatta. Þetta
er spurning um þjóðhagslegan hag
sem skoðast örugglega af yfirveg-
un og skynsemi af þeim sem sýsla
munu um spurninguna á vegum
ríkisstjórnarinnar hver sem hún
er.
Með ósk um vitiborna, upplýsta,
upp á borði og gegnsæja umræðu
um samfélagsbankann eins og
mjög er ákölluð nú til dags.
Samfélagsbanki
hvað er nú það?
Eftir Þorbjörn
Guðjónsson » Spurningin er hvað
er samfélagsbanki.
Það vantar að gera
grein fyrir því hvað felst
í hugmyndinni og með-
an svo er er erfitt að
taka afstöðu til hennar.
Þorbjörn
Guðjónsson
Höfundur er cand. oecon.
Það eru 4 mánuðir í
forsetakosningar. Ég
vona innilega að þá
bjóðist okkur nýr val-
kostur. Ég vona að
það veljist ein-
staklingur sem býður
uppá nýja hugsun fyr-
ir embættið. Við,
þjóðin sem byggir
þetta land, eigum það
skilið. Frá árunum
fyrir hrun höfum við verið sundr-
uð, tætt og í eilífum deilum við
okkur sjálf. Við þurfum forseta
sem stendur fyrir ný gildi í sam-
félaginu, við þurfum einstakling
sem stendur fyrir nýju samtali og
annarskonar tengslum við þjóðina
en verið hefur allt of lengi. Í
þessu sambandi hefur nafn Vig-
fúsar Bjarna Albertssonar, sjúkra-
hússprests á Landspítalanum, ver-
ið nefnt. Ég þekki Vigfús. Hann
er maður samtals og sáttar, ég hef
séð hann gera ótrúlega hluti í því
sambandi inni á spítalanum sem
er vinnustaður okkar beggja.
Hann er vel menntaður, ein-
staklega vinnusamur, hefur frá-
bæra dómgreind, er trúr sínu og
sínum. Hann er sonur bæði lands-
byggðar og borgar, með rætur á
Laxamýri í Aðaldal en búsettur í
Reykjavík. Vigfús er kvæntur Val-
dísi Ösp Ívarsdóttur, fíknifræð-
ingi, og saman eiga þau 3 börn.
Hann er maðurinn sem ég ætla að
styðja í forsetakosningunum eftir
4 mánuði, ef hann
gefur kost á sér.
Ég lít þannig á að
þjóðin standi á tíma-
mótum við forseta-
kosningarnar. Hvað
viljum við þá? Viljum
við aftur þetta sama
gamla eða kannski
þekktan einstakling
bara af því að við-
komandi er þekktur?
Fyrir mig persónu-
lega segi ég að það er
kominn tími á nýja tíma; ein-
stakling sem getur sameinað, ver-
ið okkur til gæfu og er fyrst og
fremst einn af okkur öllum – al-
þýðu þessa lands. Vigfús Bjarni
Albertsson er í mínum huga sá
maður. Það væri okkar gæfa að
geta valið hann til embættis for-
seta Íslands í júní næstkomandi.
Hvað viljum við?
Eftir Hlyn
Grímsson
Hlynur Grímsson
» það er kominn tími á
nýja tíma; ein-
stakling sem getur sam-
einað, verið okkur til
gæfu og er fyrst og
fremst einn af okkur öll-
um – alþýðu þessa
lands. Vigfús Bjarni Al-
bertsson er í mínum
huga sá maður.
Höfundur er læknir.
Skráðu þig í iPad-áskrift á www.mbl.is/mogginn/ipad/
ÁBYRGÐAR- OG ÞJÓNUSTUAÐILAR:
Optical Studio Smáralind
Optical Studio Keflavík
OPTICAL STUDIO
FRÍHÖFN LEIFSSTÖÐ
Verslaðu á hagstæðara verði.
Allt að 50% ódýrari en
sambærileg vara á meginlandi
Evrópu.*
E R T U Á L E I Ð T I L Ú T L A N D A ?
KAUPAUKI
Með öllum margskiptum glerjum**
fylgir annað par FRÍTTmeð í sama
styrkleika. Tilvalið sem sólgleraugu
eða varagleraugu.
* Chrome Hearts umgjörð m/ Hoya Progressive glerjum, 1.6 Index.
** Margskipt gler á við Varilux, Multifocal, Progressive og tvískipt gler.
Módel: Kristjana Dögg Jónsdóttir
Gleraugu: Chrome Hearts