Morgunblaðið - 14.05.2016, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. MAÍ 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Velkomin!“BarackObama
stautaði sig ágæt-
lega fram úr ís-
lenskunni, líkt og
hinum Norðurlandamálunum,
þegar hann bauð forseta
Finnlands og forsætisráð-
herra Íslands, Danmerkur,
Svíþjóðar og Noregs velkom-
in í Hvíta húsið í gær, en Sig-
urður Ingi Jóhannsson, for-
sætisráðherra, og Lilja Dögg
Alfreðsdóttir, utanríkis-
ráðherra, voru þar fulltrúar
Íslendinga. Fundurinn er
framhald af áþekkum fundi
sömu ríkja sem haldinn var
árið 2013 í Svíþjóð þar sem
stefna ríkjanna, m.a. í örygg-
is- og varnarmálum, var
rædd.
Þó að Obama hafi í stjórn-
artíð sinni frekar horft yfir
Kyrrahaf en Atlantshafið hef-
ur hann þó lagt áherslu á góð
samskipti á milli Bandaríkj-
anna og Norðurlandanna, eins
og leiðtogafundirnir tveir
undirstrika. Haft hefur verið
eftir honum hversu mjög
hann dáist að stjórnarfari og
samfélagi Norðurlandanna.
Ekki er víst að arftaki Obama
muni deila því dálæti hans, og
því gefur þessi fundur Íslend-
ingum kærkomið tækifæri til
þess að treysta tengslin við
fremsta lýðræðisríki heims,
meðan glugginn er opinn.
Ísland og Bandaríkin hafa
löngum átt í mikl-
um og góðum
vinatengslum, þó
að brottför banda-
ríska herliðsins
fyrir áratug hafi
borið að með heldur snautleg-
um hætti. Hafa stjórnvöld síð-
an þá staðið sig misvel í því að
viðhalda vinatengslum
ríkjanna tveggja, en vert er
að minnast þess að Banda-
ríkjamenn voru meðal þeirra
þjóða, sem fyrstar viður-
kenndu lýðveldið árið 1944.
Heilmikil tækifæri felast í
auknum samskiptum ríkjanna
tveggja. Fjölmargir Íslend-
ingar hafa í gegnum tíðina
sótt nám og atvinnu til
Bandaríkjanna og Ísland hef-
ur lengi verið vinsæll áfanga-
staður Bandaríkjamanna. Það
eru þó ekki bara ferðalangar
sem hingað koma úr Vestur-
heimi, heldur hafa kvik-
mynda- og sjónvarpsþátta-
gerðarmenn sóst í síauknum
mæli eftir því að mynda í ís-
lenskri náttúru.
Árið 2016 verður mikið um-
breytingaár hjá bæði Íslend-
ingum og Bandaríkjamönn-
um. Ekki einasta munu báðar
þjóðir kjósa sér nýjan forseta
á árinu, heldur einnig nýtt
þing ef að líkum lætur. Mikil-
vægt er að þeir sem þá munu
taka við keflinu í báðum ríkj-
um átti sig á því hvaða gildi
hið trausta vinasamband
ríkjanna tveggja hefur haft.
Treysta verður
samskiptin við
Bandaríkin}
Leiðtogafundur
í Washington
Fátt þola þing-menn vinstri
flokkanna verr en
að einkaaðilar
komi að rekstri
fyrirtækja í heil-
brigðisþjónustu.
Þetta er Katrínu Jakobs-
dóttur, formanni Vinstri
grænna, til að mynda afar
hugleikið eins og heyra má í
umræðum á Alþingi.
Í vikunni fann hún enn einu
sinni að því að til stæði að
fjölga heilsugæslustöðvum
sem ekki væru í ríkiseigu. Ef
marka má umræður á Alþingi
má raunar ætla að Katrín og
aðrir vinstri menn þar hafi
engan áhuga á heilbrigðis-
málum utan þann að hindra
að einkaaðilar komi þar nokk-
urs staðar að. Af einhverjum
ástæðum telja þessir þing-
menn að allir læknar og aðrir
heilbrigðisstarfsmenn verði
að vera ríkisstarfsmenn, ann-
ars sé voðinn vís.
Þessi þröngsýni hefur
dregið mjög úr frumkvæði og
uppbyggingu á þessu sviði,
meðal annars
vegna fjandskapar
síðustu ríkis-
stjórnar í garð
einkarekstrar. En
í öllum fordóm-
unum gleymist að
með einkarekstri í heilbrigð-
iskerfinu – rétt eins og ann-
ars staðar – verða til nýjar
hugmyndir og tækifæri.
Morgunblaðið sagði á dög-
unum frá einu dæmi um
þetta, en þar var um að ræða
að einn fremsti hjartaskurð-
læknir heims væri að hefja
starfsemi á Klíníkinni í Ár-
múla. Slíkri starfsemi fylgir
margt jákvætt, svo sem þekk-
ing, tækifæri fyrir íslenska
lækna, auknir möguleikar
fyrir sjúklinga og jafnvel
gjaldeyristekjur, svo nokkuð
sé nefnt.
Hvernig stendur á því að
þeir þröngsýnu þingmenn
sem sífellt hamast gegn
einkarekstri reyna ekki að
opna hugann og sjá tækifærin
sem geta falist í fjölbreyttari
rekstrarformum?
Fordómarnir í garð
einkarekstrarins
mættu fara að heyra
sögunni til}
Þröngsýni á þingi
F
ylgisvandi Samfylkingarinnar er
ekki beinlínis nýr. Fylgið hefur
smám saman yfirgefið flokkinn
allt frá því fljótlega eftir þing-
kosningarnar 2009. Fylgisvand-
inn er þannig ekki kominn til í formannstíð
Árna Páls Árnasonar, núverandi formanns
Samfylkingarinnar. Hann verður því vart sak-
aður um að hafa komið flokknum í þá stöðu
sem hann erfði frá forvera sínum, Jóhönnu
Sigurðardóttur. Hins vegar hefur Samfylk-
ingin undir hans forystu vissulega ekki náð að
koma sér upp úr þeim hjólförum.
Samfylkingin átti að verða breiðfylking
vinstrimanna en hefur í skoðanakönnunum á
undanförnum mánuðum mælst ítrekað með
fylgi undir 10%. Flokkurinn virðist þannig
hafa fest sig í sessi sem smáflokkur. Margir
virðast þeirrar skoðunar að vandi Samfylkingarinnar
verði leystur með því að skipta um formann og fyrir vikið
hefur verið boðað til sérstaks landsfundar síðar í þessum
mánuði, að því er virðist með einkar frjálslegri túlkun á
reglum flokksins, til þess að losna við Árna Pál.
Ýmsar tilraunir hafa verið gerðar til þess að reyna að
skýra vanda Samfylkingarinnar. Þegar hitna fór veru-
lega undir Árna Páli fyrr á þessu ári sendi hann bréf til
flokksmanna þar sem hann sagði flokkinn hafa brugðist í
lykilmálum á síðasta kjörtímabili þegar hann var í ríkis-
stjórn með Vinstrihreyfingunni – grænu framboði.
Þannig hefði Samfylkingin tekið rangan pól í hæðina í
Icesave-málinu, klúðrað umsókninni um inn-
göngu í Evrópusambandið og brugðist skuld-
ugum heimilum í landinu.
Magnús Orri Schram, einn frambjóðenda
til formennsku í Samfylkingunni, lýsti því yfir
í vikunni að hann vildi stofna nýja hreyfingu á
grunni flokksins undir nýju nafni. Þetta er
ekki ný hugmynd. Þannig lýsti Jóhanna því
yfir í ræðu á flokkstjórnarfundi Samfylking-
arinnar 29. maí 2011 að flokkurinn þyrfti að
vera reiðubúinn að skipta um nafn og númer
til þess að reyna að auka fylgi sitt.
Þegar Jóhanna lét ummæli sín falla mæld-
ist fylgi Samfylkingarinnar í kringum 20%
miðað við tæp 30% í kosningunum 2009. Þeg-
ar landsfundur Samfylkingarinnar var hald-
inn í lok janúar 2013 var fylgi flokksins hins
vegar komið niður í um 15%. Tillaga var lögð
fram á fundinum um að breyta nafni Samfylkingarinnar í
Samfylkingin – Jafnaðarmannaflokkur Íslands. Tillagan,
sem lögð var fram af Jóhönnu, náði ekki fram að ganga,
en tilefni hennar var sem fyrr fylgisvandi flokksins.
Vandi Samfylkingarinnar er ekki einfaldur. Hann er
þvert á móti ljóslega mjög djúpstæður. Þar dugir vafalít-
ið skammt að skipta eingöngu um formann eða kenni-
tölu. Þar vega stefnumálin klárlega þyngra þó Magnús
Orri vilji meina annað. Til að mynda ekki sízt ofuráherzla
á inngöngu í Evrópusambandið sem allar skoðanakann-
anir í meira en sex ár hafa sýnt að afgerandi meirihluti
landsmanna er lítt spenntur fyrir. hjortur@mbl.is
Hjörtur J.
Guðmundsson
Pistill
Vandi Samfylkingarinnar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fólk er farið að reikna meðað geta alltaf komist ámilli staða. Kerfin hafaverið sett þannig upp,“
segir Hjalti Jóhannesson, sérfræð-
ingur hjá Rannsóknamiðstöð Há-
skólans á Akureyri. Hann rannsakar
samfélagsleg áhrif Vaðlaheiðar-
ganga.
Gefin hefur verið út skýrsla um
fyrri hluta rannsóknarinnar, það er
að segja stöðuna áður en göngin
koma. Til stendur að meta stöðuna
að nýju um það bil þremur árum eftir
að göngin verða tekin í notkun og at-
huga breytingar. Hjalti fékk styrk úr
Rannsóknasjóði Vegagerðarinnar til
að rannsaka málið.
Rannsóknin nú grundvallast að
mestu á viðtölum við íbúa sem mikla
reynslu hafa af samgöngum um Vík-
urskarð á öllum tímum árs vegna
starfa sinna eða einkaerinda.
Umferðin eykst stöðugt
Hjalti segir að umferð um
Víkurskarð sé stöðugt að aukast og
íbúarnir séu farnir að stóla á að geta
alltaf komist. Hann nefnir að heil-
brigðisþjónustan sé skipulögð þann-
ig að íbúar austan Vaðlaheiðar þurfi
sífellt meira að sækja til Akureyrar.
Öll mjólkurvinnslan sé á Akureyri og
þurfi að aka mjólkinni þangað og
neysluvörunni á móti. Öll stórgripa-
slátrun sé á Akureyri en sauðfjár-
slátrunin á Húsavík.
„Þá er fólk farið að stunda
íþróttir og tómstundastarf yfir
Vaðlaheiðina. Farið er með börn frá
Húsavík á skíðaæfingar í Hlíðarfjalli.
Margir sækja nám þarna á milli,“
segir Hjalti og bendir á að umferðar-
talningar Vegagerðarinnar sýni að
umferðin sé orðin jafnari yfir alla
vikuna en áður var. „Fólk er farið að
reikna með að alltaf sé hægt að kom-
ast og skipuleggur líf sitt út frá því,“
segir Hjalti.
Í viðtölunum komu ýmis dæmi
um mikilvægi öruggra samgangna.
Sjúkraflutningamenn sem voru að
fara með konu á fæðingardeildina á
Akureyri þurftu að fara um Dals-
mynni þar sem Víkurskarð var
ófært. Er þá farið um snjóflóða-
hættusvæði. Svo illa vildi til að barn-
ið heimtaði að komast í heiminn ein-
mitt á hættusvæðinu.
Snjómokstursmaður lenti í því að
taka kyrrstæðan bíl með tönninni.
Ökumaðurinn hafði fest bílinn og var
kominn á kaf í snjó. Bíllinn var í
gangi og því kann óhappið að hafa
orðið til þess að ekki fór verr fyrir
bílstjóranum.
Daglegt líf raskast
Tilgangur Vaðlaheiðarganga er
ekki síst að stækka atvinnusvæðið.
Hjalti bendir á að viðmælendur í
könnuninni telji að líta megi svo á að
svæðin beggja vegna Vaðlaheiðar
séu nú þegar orðin ein heild í at-
vinnulegu tilliti og í verslun og þjón-
ustu. Í niðurstöðum rannsóknarinnar
kemur fram að þegar samgöngur um
Víkurskarð rofna vegna ófærðar
raskast ýmislegt í daglegu lífi fólks
og störfum. Hjalti nefnir að fljótlega
fari að bera á vöruskorti á Húsavík
vegna þess að dregið hafi úr birgða-
haldi og það farið að taka mið af stöð-
ugum ferðum á milli.
Í samantekt niðurstaðna kemur
fram að menn hafa áhyggjur af því
að auðveldari sókn í verslun og þjón-
ustu á Akureyri með tilkomu gang-
anna muni grafa undan sömu þjón-
ustu á Húsavík. Einnig komu fram
áhyggjur af því að sérstök sam-
félagsgerð sveitanna kynni að láta
undan síga. Á móti komi að íbúar
sveitanna myndu eiga greiða leið að
þéttbýlissamfélaginu og gætu nýtt
sér fjölbreytni þess.
Íbúarnir stóla á að
geta alltaf komist
Ljósmynd/Vaðlaheiðargöng
Vaðlaheiðargöng Göngin lengjast hægt og bítandi. Miklar tafir hafa orðið
vegna vatnsleka og hruns á vinnusvæðunum og því þarf að fara varlega.
Sprengingum og greftri
Vaðlaheiðarganga miðar
hægt. Í síðustu viku lengd-
ust göngin um 39 metra.
Eingöngu er grafið úr Eyja-
firði.
Göngin eru orðin um
5.200 metrar að lengd, eða
72,1% af heildarlengdinni.
Eftir eru rúmir 2 kílómetrar.
Með sama áframhaldi næst
ekki að klára gangagröft á
þessu ári þar sem fram-
vindan þarf að vera 59 metr-
ar á viku til að það hafist.
Unnið er að undirbúningi
þess að hefja að nýju gröft
úr Fnjóskadal.
Undirbúningsframkvæmdir
við Vaðlaheiðargöng hófust í
ágúst 2012. Ósafl, fyrirtæki
ÍAV og Marti, byrjaði ganga-
gröft í júlí 2013. Verklok
voru áætluð í lok þessa árs
en verkið hefur tafist vegna
erfiðra berglaga og vatns-
leka.
2.000 metr-
ar enn eftir
GREFTRI MIÐAR HÆGT