Morgunblaðið - 14.05.2016, Blaðsíða 32

32 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. MAÍ 2016
Valdimar K. Jóns-
son góður vinur, fé-
lagi og samstarfs-
aðili er fallinn frá, en
það gerðist síðastliðinn uppstign-
ingardag.
Af því tilefni er við hæfi að
minnast á nokkur atriði af okkar
kynnum.
Það var í september 2007 sem
við hófum það verkefni með
norskum fjárfestum að undirbúa
framleiðslu á litlum jarðvarma-
virkjunum, 5 MW að stærð. Fjár-
festingin var ákveðin á fundi í Osló
milli jóla og nýárs 2007 og
skömmu síðar var stofnað norskt/
íslenskt fyrirtæki um hugmynd-
ina, Green Energy Group AS
(GEG) með höfuðstöðvar í Osló og
útibú á Íslandi. Í Osló átti að út-
vega fjármagn, en stunda nýsköp-
un og þróun á Íslandi.
Okkar fyrstu kynni af Valdi-
mari voru í janúar 2008 á fundi hjá
Heilsustofnun í Hveragerði þar
sem hann dvaldist með konu sinni,
þeim til heilsubótar. Hann var þá
kominn á eftirlaun og orðinn pro-
fessor emeritus við Háskóla Ís-
lands, en ákvað samt að hitta okk-
ur og heyra um hinar nýju
hugmyndir. Þar sem við sátum
þarna yfir heilsuteinu tók hann að
sér og án þess að hika að verða
ráðgjafi í verkefninu.
Valdimar kom með mikla og
nauðsynlega þekkingu inn í verk-
efnið, en hann var með mikla
reynslu á þessu sviði og hafði verið
prófessor í vélaverkfræði við Há-
skóla Íslands í 32 ár, eða frá 1972
til 2004. Sérsvið hans var varma-
fræði, sem hefur hagnýtt gildi fyr-
ir virkjanir og þá sérstaklega jarð-
varmavirkjanir á Íslandi. Hann
hafði einnig komið að virkjun
margra háhitasvæða, frá Kröflu-
til Hellisheiðarvirkjunar.
Við áttum marga Skype-fundi
við samstarfsaðila í Noregi og á
Indlandi, en Valdimar mætti
ávallt samviskusamlega. Við fór-
um meðal annars í eftirminnilega
söluferð til Filippseyja í mars 2010
með viðkomu í verksmiðju okkar í
Bangalore á Indlandi og þar slóst
indverskur samstarfsaðili í för
Valdimar K.
Jónsson
✝ ValdimarKristján Jóns-
son fæddist 20.
ágúst 1934. Hann
lést 5. maí 2016.
Útför Valdimars
fór fram 13. maí
2016.
með okkur. Það er
töluvert mál að selja
jarðvarmavirkjanir,
sem kunnugt er.
Síðan hefur
margt gerst. Búið er
að reisa nokkrar
virkjanir í Kenýja,
samtals 90 MW, höf-
uðstöðvarnar hafa
verið fluttar frá Osló
til London og nafni
fyrirtækisins breytt
í Green Energy Geothermal ltd.
Síðan settum við í gang annað
nýsköpunarverkefni í líftækni og
var uppbygging þess enn í und-
irbúningi þegar Valdimar yfirgaf
okkur.
Það hefur loðað við verkfræð-
inga að þeir séu seinir til ákvarð-
ana og vilji ávallt skoða málin að-
eins betur. Þeir kunni ekki að
hætta að athuga og byrja að
ákveða. Þetta vafðist ekki fyrir
Valdimari og var hann fljótur að
sjá í gegnum hlutina, skilja aðal-
atriðin og hvenær ætti að taka
ákvörðun. Þess vegna fékk hann
viðurnefnið „Valdi kaldi“. Við not-
uðum það jafnan í hans viðurvist
og hafði hann bara gaman af.
Valdimar var drengur góður en
á bókum segir að í orðinu dreng-
skapur séu einkum fólgnir eigin-
leikar sem auðkenna góðan mann:
hugrekki, einurð, æðruleysi,
hreinlyndi, sanngirni, réttlæti,
göfuglyndi, orðheldni, tryggð og
samúð með þeim sem minna mega
sín. Eðli drengskapar er svo farið
að um hann má hæglega fjalla í
sömu andrá og vináttu. Við erum
afskaplega þakklátir Valdimari
fyrir vináttu við okkur.
Skúli Jóhannsson,
Hákon Skúlason.
Okkur hefur borist fregn um að
Valdimar K. Jónsson, lærimeist-
ari hinna norrænu hitaveiturann-
sókna, sé fallinn frá, 81 árs að
aldri. Valdimar gaf hitaveiturann-
sóknum á Íslandi nýja mynd þeg-
ar hann var í fararbroddi í þátt-
töku Íslendinga í hitaveiturann-
sóknaverkefni Norrænu ráð-
herranefndarinnar, sem hófst á
árinu 1985. Valdimar hafði gott
lag á að nýta það sem hitaveitu-
rannsóknarverkefnið bauð upp á,
sem má sjá á þeim fjölda inn-
lendra og erlendra styrkþega sem
hann vísaði veginn, – margir af
þeim eru prófessorar í dag. Starf
Valdimars gagnaðist ekki bara Ís-
landi og Íslendingum. Hann laðaði
unga og hæfileikaríka vísinda-
menn og konur í hitaveitugeiran-
um til Íslands til þess að kynnast
vísindalega áhugaverðum þáttum
hinnar íslensku hitaveitutækni. Þó
að það gæfi honum hlutverk hins
vísindalega lærimeistara, van-
rækti hann ekki að sýna íslenskt
landslag og fræða um íslenska
náttúru, menningu og sögu. Við
erum mörg sem minnumst Valdi-
mars í dag með lotningu og þakk-
læti fyrir framúrskarandi ævistarf
hans.
Með kveðju frá vinum og fé-
lögum í hitaveiturannsóknarverk-
efni Norrænu ráðherranefndar-
innar.
Lennart Thörnqvist, Lundi,
Rolf Ulseth, Þrándheimi,
Carl-Johan Fogelholm,
Helsingfors, Janusz
Wollerstrand, Lundi,
Svend Frederiksen,
Lundi og Kaupmannahöfn.
Það var framsóknarmönnum í
Reykjavík mikill fengur þegar
Valdimar Kr. Jónsson valdist til
forystustarfa í okkar röðum.
Valdemar hafði flesta þá kosti til
að bera, sem farsælan leiðtoga
mega prýða. Hann var myndar-
legur á velli, hafði aðlaðandi fram-
komu og góða nærveru, ræðumað-
ur góður og átti auðvelt með að ná
eyrum viðmælenda sinna. Þó var
hitt mest um vert að menntun
hans og vitsmunir tryggðu honum
og skoðunum hans framgang þar
sem hann beitti sér. Valdimar var
farsæll formaður í
fulltrúaráði/kjördæmaráði fram-
sóknarmanna í Reykjavík auk
þess sat hann í miðstjórn flokksins
um árabil.
Sjálfstæðismenn höfðu nánast
verið einráðir um málefni höfuð-
borgarinnar nær óslitið um ára-
tuga skeið og skiljanlega undum
við, fulltrúar þeirra flokka sem
áhrifalitlir höfðu verið í borgar-
stjórn kjörtímabil eftir kjörtíma-
bil, illa þessari stöðu. Fjölmörg
verkefni voru unnin með hætti
sem okkur þótti óviðunandi og
vildum gera betur og töldum okk-
ur geta það. Þegar dró að sveit-
arstjórnarkosningum árið 1994
var ákveðið að kanna meðal liðs-
manna flokkanna í minnihluta í
borgarstjórn hvort grundvöllur
væri fyrir sameiginlegu framboði
og samstarfi næsta kjörtímabil.
Mál þróuðust á þann veg að á afar
minnisstæðum fundi gerði Valdi-
mar tillögu um uppröðun á sigur-
stranglegum framboðslista og var
hann síðar samþykktur nánast
óbreyttur. Reykjavíkurlistinn
fékk tækifæri til að hrinda í fram-
kvæmd ýmsum framfaramálum.
Hjartfólgin er mér einsetning
grunnskólans, stækkun nær allra
grunnskólabygginga borgarinnar,
efling leikskólanna og átak í jafn-
réttismálum. Fjölmörg önnur
merk málefni fengu framgang
sem gerðu góða borg að enn betri
borg. Valdimar Kr. var oftast
kvaddur til starfa fyrir flokk okk-
ar í samstarfi Reykjavíkurlistans
þegar um vandasöm úrlausnarefni
var að ræða. Fjölþætt þekking
hans og lagni í mannlegum sam-
skiptum ásamt sanngirni gerðu
úrræði hans gildandi um mörg
álitamál. Þetta samstarf fjögurra
stjórnmálaafla sem Valdimar átti
drjúgan þátt í að móta var farsælt,
sérstaklega fyrstu árin, þótt síðar
slitnaði upp úr því.
Þótt Valdimar hætti embættis-
störfum og léti af forystu í flokks-
málum okkar framsóknarmanna
var áhugi hans og hugkvæmni sí-
vakandi, einkum um tæknileg úr-
lausnarefni. Síðastliðið sumar
kynnti hann fyrir mér í ráðuneyt-
inu framsæknar hugmyndir um
orkuvinnslu í framtíðinni – orku
unna að mestu úr súrefni og vatni.
Sannfærðist ég þá um að ennþá
væri sýn hans gleggri en flestra
samferðamanna okkar.
Valdimar var sá gæfumaður að
eignast Guðrúnu Sigmundsdóttur
fyrir konu og áttu þau fjögur
mannvænleg börn.
Ég minnist þessa vinar og sam-
starfsmanns með miklu þakklæti
og djúpri virðingu. Blessuð sé
minning Valdimars Kr. Jóns-
sonar.
Sigrún Magnúsdóttir.
Valdimar K. Jónsson var minn
velgjörðarmaður. Hann kenndi
mér varmafræði fyrir fjörutíu ár-
um, grein sem hefur verið við-
fangsefni mitt alla tíð síðan. Hann
réði mig til starfa við Háskóla Ís-
lands, þar sem ég vann í nærri
þrjátíu ár. Og hann kom mér í
gegnum doktorspróf, sem var alls
ekki þrautalaust.
Ég heyrði fyrst af Valdimar
þegar ég var strákur í mennta-
skóla. Kári mágur minn var með
honum í „Lundúnaklúbbnum“ og
sagði mér af þessum langskóla-
gengna manni sem kunni svo mik-
ið. Tilviljun réði því að ég fór að
læra vélaverkfræði, og varð ég þá
nemandi Valdimars.
Valdimar var í svokallaðri
„svartolíunefnd“ á þessum árum.
Ég vann sumarið 1976 fyrir Valdi-
mar við að kanna hvort hægt væri
að brenna svartolíu í litlum húshit-
unarkötlum. Valdimar skrifaði
upp á persónulegan víxil til að
fjármagna vinnuna þar til næðist í
styrki, en slíkt var á þeim árum
hluti af starfi prófessors. Þarna
kynntist ég getu Valdimars til
þess að halda þráðunum í hendi
sinni, nota tengslanet sitt til hins
ýtrasta og berjast á mörgum víg-
stöðvum á sama tíma.
Mörgum árum síðar hitti ég
Valdimar – á barnum á Kastrup-
flugvelli. Hann var að koma heim
með styrk fyrir doktorsverkefni í
hitaveitufræðum. Valdimar var
ekki mikið fyrir málalengingar og
langar umræður – í stuttu máli
sagt var ég ráðinn þarna á barn-
um. Þarna byrjaði samvinna og
samstarf sem átti eftir að endast
allt til þess að hann dró sig í hlé frá
Háskóla Íslands tveimur áratug-
um síðar.
Hitaveiturannsóknarverkefni
Norrænu ráherranefndarinnar
var merkilegt fyrirbæri. Þarna
var okkur ungað út hverjum af
öðrum með doktorspróf. Á öld tel-
exsamskipta og gagna á pappír,
fyrir tíma tölvupósts og internets
voru samskiptin við aðra norræna
háskóla og aðra doktorsnema í
hitaveituverkefninu ómetanleg.
Þessi vinna hans í hitaveituverk-
efninu gerði hann þekktan á
Norðurlöndunum og varð til þess
að honum var síðar veitt heiðurs-
doktorsnafnbót við Háskólann í
Lundi, fyrstum Íslendinga.
Valdimar hafði gífurlega stórt
tengslanet. Hann var laginn að
sækja verkefni til Háskólans, sem
var mikilvægt, því opinberar fjár-
veitingar voru rýrari þá en þær
eru í dag. Þannig varð Háskólinn
að sækja verkefni til atvinnulífsins
– og um leið sannfæra atvinnulífið
um að það væri eitthvað gagn í
okkur háskólamönnunum. Valdi-
mar var mjög virkur í fræðilegum
rannsóknum áður en hann kom til
Háskóla Íslands og það varð til
þess að hann gat brúað bilið milli
hreinvísindamannanna og okkar
hinna sem vildum vinna nær at-
vinnulífinu.
Síðasta spjall okkar var fyrir
hálfu ári. Þá var hann eins og allt-
af uppfullur af hugmyndum um
nýsköpun og ný tækifæri. Það var
eins og ég væri að ræða við ungan
mann á leiðinni út í lífið.
Ég á Valdimar mikið að þakka.
Hann var minn velgjörðarmaður
og í raun gerði mig að því sem ég
er í dag. Það er ekki hægt að
þakka fyrir slík með orðum.
Með þakklæti og innlegum
samúðarkveðjum til fjölskyldu
Valdimars.
Páll Valdimarsson.
Ekki hvarflaði að mér að sam-
tal okkar Valdimars K. Jónssonar
fyrir fáeinum vikum yrði síðasta
samtal okkar, enda bar hann sig
vel að venju og hafði margt á
prjónunum.
Þegar litið er í baksýnisspeg-
ilinn er margs að minnast og ótrú-
lega mörg verkefni, sem hann
fékkst við fyrir utan kennslu við
Háskóla Íslands. Tvennt vil ég
nefna. Annars vegar aðkomu hans
að R-listanum í Reykjavík og hins
vegar uppbyggingu Nesjavalla-
virkjunar og Hellisheiðarvirkjun-
ar.
Valdimar K. Jónsson var í
gamni og alvöru nefndur guðfaðir
R-listans, sem bauð fyrst fram í
borgarstjórnarkosningum 1994.
Valdimar var formaður fulltrúa-
ráðs Framsóknarfélaganna í
Reykjavík og hafði sem slíkur
hlutverki að gegna við þá vinnu,
sem þurfti til að ná ólíkum flokk-
um saman. Þar tók hann forystu
og eftir nokkra töflufundi verk-
fræðiprófessorsins féllust menn á
röksemdir hans og R-listinn varð
til.
R-listinn stjórnaði borginni
næstu þrjú kjörtímabil og lagði
sjálfan sig niður að því loknu. Á
því tímabili voru stigin risaskref í
uppbyggingu fræðslu- og leik-
skólamála, félagsmála og orku-
mála, svo að eitthvað sé nefnt. Var
fjárhagur borgarinnar traustur og
er óhætt að fullyrða, að 12 ára
samvinna félagshyggjuafla hér á
landi hafi sjaldan heppnast betur.
Þegar kom að orkumálum var
Valdimar á heimavelli. Vélaverk-
fræðingurinn hafði sterkar skoð-
anir á því hvað Reykvíkingar ættu
að gera í þeim málum. Hafði hann
frumkvæði að því að ráðist var í
virkjun raforkuvers á Nesjavöll-
um og var síðan formaður stýri-
hóps Orkuveitu Reykjavíkur um
byggingu Hellisheiðarvirkjunar.
Þessi tvö mannvirki eru dýr-
mætustu eignir Orkuveitu
Reykjavíkur og mala eigendum
sínum gull nótt sem nýtan dag,
auk þess að tryggja Reykvíking-
um örugga og ódýra orku um
langa framtíð.
Við leiðarlok vil ég þakka Valdi-
mar samfylgdina. Það var gott að
eiga hann sem vin og samherja.
Hugurinn hvarflar líka til eig-
inkonu hans, Guðrúnar Sig-
mundsdóttur, sem lést fyrir fjór-
um árum. Hún var frábær
samstarfsmaður minn til fjölda
ára.
Blessuð sé minning þessara
heiðurshjóna.
Alfreð Þorsteinsson.
Sá ágæti maður og prófessor
við Háskóla Íslands, Valdimar K.
Jónsson, hefur nú kvatt okkur.
Þegar ég var að hefja feril minn
í Háskóla Íslands í upphafi níunda
áratugarins var Valdimar þegar
orðinn þar prófessor og vaxandi
áhrifamaður. Örlögin höguðu því
svo að götur okkar lágu talsvert
saman næstu áratugina, ekki síst
á sviði rannsókna en einnig í þeim
málum sem lutu að stjórnun skól-
ans og þróun hans. Naut ég þar,
eins og svo margir aðrir, aðstoðar
hans og hollrar leiðsagnar.
Valdimar var prófessor eins og
prófessorar eiga að vera. Hann
var afkastamikill vísindamaður,
góður og vinsæll kennari og lagði
mikið af mörkum til stjórnunar og
uppbyggingar Háskóla Íslands. Í
rannsóknum sínum var Valdimar
jafnvígur á tæknilega greiningu
vandamálanna og hagnýtingu
fræðanna í þágu lands og þjóðar.
Hann tók til dæmis ríkan þátt í
mörgum hitaveitu- og orkuverk-
efnum. Fræg er aðkoma hans að
vatnskælingu hraunsins í Heima-
eyjargosinu árið 1973 sem hann
hafði yfirumsjón með. Hann sinnti
kennslu og stúdentum af alúð.
Hann tók meira að segja að sér
viðamikil verkefni fyrir Fé-
lagsstofnun stúdenta. Hann hafi
mikil afskipti af stjórnun og þró-
unarmálum fyrir háskólann, sat
m.a. í háskólaráði og fjölmörgum
nefndum skólans. Hann var einnig
virkur í félags- og hagsmunastarfi
háskólamanna og m.a. formaður
BHM um árabil.
Umfram allt annað var Valdi-
mar góður maður. Það var ávallt
gott að eiga hann að. Hann var
ætíð boðinn og búinn að veita að-
stoð eftir megni. Hann var já-
kvæður, hugmyndaríkur og ráð-
hollur. Þá var hann mannsættir
mikill og fara af því margar sögur.
Ísland er fátækara að honum
gengnum.
Ragnar Árnason.
Valdimar var vinur minn. Hann
var áralangt samstarfsmaður við
uppbyggingu Endurmenntunar-
stofnunar Háskóla Íslands. Hann
var einstakur maður, gáfaður en
um leið afar praktískt þenkjandi
og mjög eljusamur í öllu því sem
hann tók sér fyrir hendur. Í mann-
legum samskiptum var hann hlýr,
umhyggjusamur, umgekkst alla
sem jafningja og ávann sér traust
og virðingu þeirra sem honum
kynntust.
Um ævistarf hans og árangur
sem kennari og vísindamaður
munu aðrir vitna, en mér sýndist
hann sífrjór með báða fætur í
fræðunum. Sem stjórnarformaður
Endurmenntunarstofnunar á
uppbyggingartímum var hann
ekki síðri. Studdi við bakið á
starfsfólki, lagði til víðtæk tengsl
sín inn í stétt og starfsemi verk-
fræðinga og það sem reyndist
stofnuninni hvað dýrmætast var
heimild til að reisa hús fyrir starf-
semina á háskólasvæðinu í gegn-
um frumskóg nefnda og hags-
munaaðila í háskólakerfinu. Hús
sem hann vissi að myndi til lengri
tíma skipta sköpum fyrir starf-
semina í húsnæðisþrengslum Há-
skólans, sem óx mjög hratt á þess-
um árum, rétt eins og starfsemi
Endurmenntunarstofnunar.
Valdimar fór um kerfið og sansaði
mann og annan, enda ekki bara
samkeppni um húsnæðið sem fyr-
ir var á svæðinu heldur einnig
byggingasvæði. Við Valdimar
göntuðumst stundum með að það
tók okkur sex ár að koma bygg-
ingarheimild í gegnum háskóla-
kerfið, þrátt fyrir að byggt yrði
fyrir sjálfsaflafé, en eitt ár að reisa
húsið.
Stundum var ég að því komin
að gefast upp. Valdimar var aldrei
á því og lagni hans og úthald skipti
sköpum, þó að sjálfsögðu hafi aðr-
ir lagt lið, einkum rektorar skól-
ans á tímabilinu, þeir Sigmundur
Guðbjarnason og Sveinbjörn
Björnsson og framkvæmdastjóri
Tæknigarðs Rögnvaldur Ólafsson
dósent, annar víðsýnn raunvís-
indamaður. Húsið reis og var opn-
að árið 1998 og hefur síðan hýst
mikilsverða viðbót við almenna
starfsemi Háskólans. Þúsundir
njóta í húsinu á hverju ári fræðslu
framúrskarandi kennara og fræði-
manna.
Okkar leiðir lágu einnig saman í
pólitíkinni, sem stuðningsfólk
Reykjavíkurlistans frá árinu 1994.
Þar reyndi ekki síður á lagni
Valdimars og það að geta byggt
upp traust milli ólíkra aðila. Auð-
vitað komu þar margir að, en það
er ekki að ófyrirsynju að Valdimar
var af mörgum nefndur guðfaðir
samstarfsins.
Hér er því genginn merkur
maður sem hafði mikil áhrif, hvar
sem hann starfaði, á sinn hógværa
og óeigingjarna hátt.
Mér þótti afar vænt um hann
og er honum þakklát fyrir okkar
samstarf. Afkomendum hans
sendi ég innilegar samúðarkveðj-
ur.
Margrét Sigrún
Björnsdóttir.
Við sátum saman á Aski í há-
deginu nokkur bekkjarsystkin
eins og við höfum gert mánaðar-