Orð og tunga - 01.06.2009, Blaðsíða 19

Orð og tunga - 01.06.2009, Blaðsíða 19
Ari Páll Kristinsson: Smíð. Lególeikur. Endurvinnsla. 9 markvissa viðleitni í anda nýyrðastefnunnar. En mörg nýyrði verða þó til í dagsins önn án þess að viðkomandi orðasmiður hafi tengt orða- smíð sína meðvitað við markmið eins og þau sem felast í nýyrðastefn- unni. Þá verða nýyrðin til þannig að innlendum orðhlutum er raðað saman upp á nýtt til að tjá nýja merkingu af því að það einfaldlega liggur beinast við að gera það þannig og þess er þörf við tilteknar að- stæður. Hvatinn er ekki sá að viðkomandi málnotandi hafi endilega sérstakan áhuga á nýyrðastefnunni eða hreinleika orðaforðans í sjálfu sér eða líti á slíkt sem sjálfstætt markmið. Orðmyndunareiningarnar í málinu bjóða upp á nærri takmarkalausar leiðir til að raða sömu kubb- unum saman á nýja og nýja vegu. Hægt er að nota gamla kubba og „endurvinna" þá í nýjar kubbasamstæður. Oft er talað um nýyrðas»/fé og einstaka nýyrðasmiði þegar mynduð eru nýyrði í anda nýyrðastefn- unnar (sjá t.a.m. Halldór Halldórsson 1971b:226). En það getur vel ver- ið við hæfi að bæta hér við fjölbreytilegra líkingamáli. Myndun nýrra orða getur m.a. minnt á leik með legókubba, þar sem orðhlutum er raðað upp á nýjan hátt til að skapa nýtt orð, og á enduroinnslu þar sem aflóga einingar eru nýttar í nýju hlutverki. Slíkt líkingamál er dregið fram í heiti greinarinnar. (10) fjölkollusvæði Á degi íslenskrar tungu 2007 mátti lesa viðtöl í dagblaði við nokkra Islendinga um hvert væri uppáhaldsorðið þeirra. Þar á meðal var pilt- ur á fermingaraldri sem sagðist halda mest upp á orðið fjölkollusvæði. Það orð hafði hann búið til sjálfur þegar hann var minni. Þá hafði hann verið að tína æðardún með fjölskyldunni og hafði verið falið ákveðið svæði. Þar voru margar æðarkollur. Þannig datt honum í hug að kalla svæðið sittfjölkollusvæði. Drengurinn þurfti ekki að setja sig í stellingar Fjölnismanna þegar orðið varð til í huga hans. Ekkert bendir til annars en að þarna hafi virk orðmyndun einfaldlega verið að verki. Hér má, til gamans, einnig nefna orð á borð við idlarkvenkápuvetrarútsala sem heyrast í útvarpsauglýsingum. (11) ullarkvenkápuvetrarútsala I (10) og (11) má sem sé sjá einföld dæmi um að ekki þurfti nýyrða- stefnu til að ný orð yrðu til. Eins og rökstutt var hér á undan er ekki endilega neitt jafnaðar- merki milli þess að mynda nýyrði og vera hlynntur nýyrðastefnu. Hér var einnig rakið að ekki þarf að vera neitt jafnaðarmerki milli þess að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Orð og tunga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.