Orð og tunga - 01.06.2009, Qupperneq 41

Orð og tunga - 01.06.2009, Qupperneq 41
Ásta Svavarsdóttir og Veturliði Óskarsson: Annarleg sprek ... 31 um aðkomuorðum, þ.e.a.s. orðum af erlendum uppruna sem ekki eru dæmi um í málinu fyrr en eftir 1945, voru m.a. rannsakaðir dagblaða- textar frá síðasta hluta 20. aldar. í íslenskum dagblöðum frá árunum 1975 og 2000* * 8 reyndust um 67% aðkomuorða komin úr ensku (upp- flettiorð) og 71% dæma um slík orð (lesmálsorð; sbr. Selback og Sand- oy 2007:27). Auk þess má gera ráð fyrir að a.m.k. hluti þeirra orða sem eiga uppruna sinn í öðrum málum hafi borist í íslensku gegnum ensku. ítalska orðið pizza nær t.d. ekki verulegri útbreiðslu í íslensku fyrr en ítalsk-amerískar skyndibitakeðjur skjóta hér rótum á síðustu áratugum 20. aldar þótt því bregði fyrir fyrr. í textunum frá 1975 eru engin dæmi um orðið en aftur á móti 9 dæmi (að samsetningum með- töldum) í textum frá árinu 2000. Manna á meðal er því oft haldið fram að ensk áhrif í íslensku samtímamáli séu gríðarlega mikil en nýlegar rannsóknir sem byggja á greiningu margvíslegra texta styðja ekki þessa skoðun, a.m.k. ekki ef litið er til slíkra orða sem hlutfalls af textunum í heild. Aðurnefnd- ir dagblaðatextar voru athugaðir í heild, þ.e.a.s. jafnt auglýsingar og ýmiss konar dægurmálaefni sem fréttir og ritstjórnargreinar. I þeim reyndust vera liðlega 500 dæmi um rúm 300 nýleg aðkomuorð og hlutfall þeirra í textunum var 0,17% af lesmálsorðum; það þýðir að af hverjum 10.000 orðum voru 17 aðkomuorð (Selback og Sandoy 2007:26). Þetta er lægsta hlutfall aðkomuorða í þeim sjö Norðurlanda- málum sem voru rannsökuð.9 í annarri nýlegri rannsókn komu fram svipaðar niðurstöður. Talin voru öll orð úr ensku, bæði gömul og ný, þ. á m. nöfn á fólki, stöðum, bókum, kvikmyndum o.fl., í safni texta af ýmsu tagi, bæði úr talmáli og ritmáli, alls tæplega 200.000 lesmálsorð- um (Ásta Svavarsdóttir 2004a). í safninu reyndust vera rúmlega 1.100 dæmi um orð úr ensku og þau voru um 0,6% allra lesmálsorða. Það er talsvert hærra hlutfall en í dagblaðatextunum en hafa verður í huga að þar voru nöfn ekki meðtalin. Auk þess eru allir textarnir í síðarnefndu rannsókninni frá því í kringum aldamót og í dagblöðunum var hlut- fall aðkomuorða talsvert hærra í textum frá árinu 2000 en í þeim eldri (0,21% á móti 0,1%; sjá Selback og Sandoy 2007:32). Hlutfall aðkomuorða getur tæplega talist mjög hátt í þessum sAthuguð voru alls átta tölublöð af íslenskum dagblöðum: Dagur (1 tbl. frá hvoru ári), Dagblaðið (1975), DV (2000), Morgunblaðið (1 tbl. frá hvoru ári), Tíminn (1975) og Vísir (1975). 9Hlutfall aðkomuorða reyndist vera hæst í norsku (rúmlega 1%) og fyrir utan ís- lensku var það lægst í finnsku (rúmlega 0,2%).
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188

x

Orð og tunga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.