Orð og tunga - 01.06.2014, Page 114

102
Orð og tunga
sex, sem hér hefur verið rýnt í, eru einkum þau að íslenska sé aðal-
tungumálið - og sé vikið frá meginreglunni um að kenna á íslensku
eigi það fremur við á framhaldsstigi en í grunnnámi - og að lögð sé
rík áhersla á íslenskan íðorðaforða og vandaða íslenska málnotkun.
Það skal áréttað að Háskólinn í Reykjavík er ekki með í greiningunni
hér á undan enda hefur skólinn ekki birt skjalfesta málstefnu.
3 Útgáfumál
3.1 Fræðileg skrif háskólamanna
Enda þótt það sé yfirlýst stefna að íslenska sé aðalmál háskóla á ís-
landi er hún fjarri því að vera aðalmálið í fræðilegum skrifum. Tölur
byggðar á framtali starfa akademískra starfsmanna við tvo stærstu
háskólana á íslandi, Háskóla íslands og Háskólann í Reykjavík, sýna
að árið 2011 var enska aðaltungumál í fræðilegum skrifum þeirra eins
og sýnt er á mynd 1 hér á eftir. Þessar tölur og aðrar í þessum kafla eru
byggðar á gögnum frá Vísinda- og nýsköpunarsviði Háskóla íslands
og Rannsóknarþjónustu Háskólans í Reykjavík.3
Arið 2011 voru 27,9% framtalinna skrifa akademískra starfsmanna
við Háskóla íslands á íslensku, 69,8% á ensku og aðeins 2,3% á öðrum
tungumálum. Af skrifum akademískra starfsmanna Háskólans í
Reykjavík voru 92,3% á ensku, 7,1% á íslensku og aðeins 0,6% á öðr-
um tungumálum. Skylt er að hafa í huga að þessi gögn eru ekki fylli-
lega samanburðarhæf. í fyrsta lagi er nokkur munur á matskerfum
skólanna.4 I annan stað eru skólarnir sjálfir æði ólíkir. Við Háskólann
3 Gögn úr Háskóla Islands eru byggð á árlegu framtali starfa akademískra starfs-
manna skólans sem varðveitt eru í gagnagrunni Vísinda- og nýsköpunarsviðs.
Farið var yfir gögn fyrir árin 2005-2011 í þessum gagnagrunni, alls ríflega 13.200
færslur. Þar eru gögnin flokkuð eftir Mntskerfi opinberra háskóln en Haraldur Bern-
harðsson ber ábyrgð á greiningu tungumáls ritverkanna. Leitast var við að útrýma
tvískráningum eða fjölskráningum fjölhöfundaverka en slíkt er reyndar afar erfitt
vegna misræmis í skráningu verkanna. Þá verður að hafa í huga að matskerfið
hefur tekið nokkrum breytingum á þessum tíma. Þrátt fyrir þessa ágalla ættu
gögnin að gefa nokkuð góða mynd af stöðu mála. Höfundar þakka starfsmönnum
Vísinda- og nýsköpunarsviðs Háskóla Islands, einkum Reyni Erni Jóhannssyni,
fyrir aðgang að gögnunum og margháttaða greiðvikni við úrvinnslu þeirra.
Gögn úr Háskólanum í Reykjavík eru byggð á skýrslunni Styrkur Háskólnns í
Reykjavík í rannsóknum og viðbótargögnum frá Rannsóknarþjónustu Háskólans í
Reykjavík. Höfundar þakka Kristjáni Kristjánssyni, forstöðumanni Rannsóknar-
þjónustu Háskólans í Reykjavík, aðstoð og veittar upplýsingar.
4 Torvelt er að fá fyllilega samanburðarhæf gögn. I tölunum hér að ofan var ritdóm-