Orð og tunga - 01.06.2014, Blaðsíða 149
Kristín Bjarnadóttir: Beygingarlýsing íslensks nútímamáls
137
lensku. Beygingarlýsing sem aðeins byggði á dæmum úr MÍM væri
ekki stór enda er beygingarmyndafjöldinn í MÍM innan við tíundi
hluti af beygingarmyndafjöldanum í BIN og orðaforðinn er aðeins
lítill hluti af því sem venjulegur Islendingur hefur á valdi sínu. Þetta
vandamál kemur íslenskum orðabókarmönnum ekki á óvart, þar sem
sams konar gagnaþurrð eða gagnaskortur kemur fram þegar leitað
er að beygingarmyndum m.t.t. setningarlegrar stöðu eða samhengis
(Jörgen Pind o.fl. 1993).
Eftir fyrirhugaðar viðbætur við BIN þar sem byggt er á saman-
burðinum við MIM verða orðmyndir þar alls 8,3 milljónir. Úr 623
þúsund orðmyndum úr MIM bætast því við 2,5 milljónir nýrra beyg-
ingarmynda í BIN og beygingardæmin þar verða sennilega yfir 395
þúsund. Til samanburðar má nefna að í Ritmálssafni Orðabókar Há-
skólans eru yfir 700 þúsund uppflettiorð. Þar er að vísu sögulegt efni,
þ.e. orðaforði frá miðri 16. öld til nútímans, en samt sem áður er þetta
vísbending um hve gríðarlegur orðaforðinn er í raun og veru. Orð-
myndun í íslensku er virk og því þarf að nota allar aðferðir til þess
að fá heildarmynd af orðaforðanum og allar heimildir, orðasöfn, mál-
heildir, og hvað eina sem til fellur, auk greiningartóla og reglna.
8 Niðurstaða
Eins og fram kom í inngangi var upprunalegur tilgangur BÍN sá að
búa til efni til máltækninota og jafnframt að koma efninu á framfæri
til almennra notenda. Við vinnuna hefur gildi BIN við rannsóknir á
beygingarkerfinu smám saman komið betur og betur í ljós. Þrátt fyr-
ir aldalanga hefð í lýsingu á íslenska beygingarkerfinu er enn mik-
ið verk óunnið. íslenska beygingakerfið er flókið, þar er mikill fjöldi
beygingarflokka, afbrigði eru algeng og jafnframt er skrið á orðum
og orðmyndum á milli beygingarflokka. Vegna þessa var strax frá
upphafi ákveðið að í BIN yrðu sett upp beygingardæmi fyrir ein-
stök orð og þau geymd sem ein heild í stað þess að búa til kerfi af
ofvirkum beygingarreglum. Hverju beygingardæmi fylgja tvenns
konar athugasemdir. I vinnuathugasemdum eru niðurstöður af at-
hugunum á einstökum orðum og annað tilfallandi efni um vinnuna
en í athugasemdum til notenda á vefnum eru leiðbeiningar um mál-
notkun, t.d. um notkun afbrigða, eftir merkingu, stíl o.s.frv.