Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1993, Blaðsíða 34

Ingibjörg Jónsdóttir hjúkrunarfræðingur
Einstaklingshæfð hjúkrun
Á hún erindi til okkar?
✓
A undanförnum árum
hefur verið nokkur um-
rœða um einstaklings-
hœfða hjúkrun innan
s
Landspítalans. Eg hef
fengið að taka þátt í
þeirri umrœðu og undir-
búið og starfað við ein-
staklingshœfða hjúkrun á
tveimur deildum spítal-
ans. Mig langar í þessari
grein að fjalla nokkuð
um hvað einstaklings-
hœfð hjúkrun er og
reynslu mína við að
koma á og vinna við ein-
staklingshœfða hjúkrun á
bœklunarlœkningadeild
13-G og undirbúninginn
að einstaklingshœfðri
hjúkrun á öldrunarlœkn-
ingadeild 3.
Einstaklingshæfð hjúkrun eða
einstaklingsbundin hjúkrun er
þýðing á enska heitinu primary
nursing. Þessi hugtök eru ekki
alveg ný innan hjúkrunarfræð-
innar, en hafa náð ótrúlega lítilli
fótfestu innan hjúkrunar hér.
Upphaf einstaklingshæfðrar
hjúkrunar er rakið til áranna eftir
1960 er Marie Manthey kom
fram með kenningar þar um í
Bandaríkjunum. Síðan þá hefur
hugmyndafræði einstaklings-
hæfðrar hjúkrunar breiðst út og
þróast.
Fyrsta raunverulega tilraunin
til einstaklingshæfðrar hjúkrunar
hér á landi var gerð um 1982 af
Bryndísi Konráðsdóttur, þáver-
andi deildarstjóra á deild 1B á
Landakoti. Síðan hafa ýmsar
deildir og stofnanir reynt að
koma á og vinna samkvæmt
hugmyndum einstaklingshæfðr-
ar hjúkrunar, sem þó hefur enn
ekki orðið til þess að festa þetta
form hjúkrunar í sessi meðal
íslenskra hjúkrunarfræðinga
almennt.
Hvað er einstaklings-
hœfð hjúkrun og á hún
eitthvert erindi til okkar?
Einstaklingshæfð hjúkrun
byggir í stórum dráttum á því,
að hjúkrun hvers sjúklings er á
ábyrgð ákveðins hjúkrunarfræð-
ings allt frá því að hann leggst
inn á deildina og þar til hann fer
af deildinni eða stofnuninni.
Hjúkrunarfræðingur sjúkl-
ingsins ber ábyrgð á hjúkrun
hans allan sólarhringinn hvort
sem hann er á vakt eða eigi, allt
frá innlögn til brottfarar.
Hjúkrunarfræðingurinn hefur
vald og sjálfstæði varðandi
hjúkrun sjúklingsins. Það þýðir
að hjúkrunaráætlun þeirri og
meðferð sem hjúkrunarfræð-
ingurinn hefur lagt fyrir skal
ekki breyta án samþykkis hans,
nema ástand eða aðstæður sjúkl-
ingsins breytist skyndilega.
Sjálfstæði gefur tækifæri til
frumkvæðis og frumleika og
þess að vera skapandi í starfi.
í einstaklingshæfðri hjúkrun
er öll umönnun sjúklingsins í
höndum þeirra sem skipuleggja
og bera ábyrgð á hjúkrun hans
og næst þannig samfella og
heild.
Öll tjáskipti eru bein milli
þeirra sem koma að hjúkrun og
velferð sjúklingsins, en aldrei í
gegnum þriðja aðila, hvort sem
um er að ræða samskipti við
aðstandendur, lækni sjúklings
eða annað starfsfólk.
En hvernig má þetta takast?
Góð samvinna og góður starfs-
andi eru lykilatriði í allri
hjúkrun ef árangur á að nást.
Virðing og traust. Að virða
vinnu og skoðanir hvers annars
og mega treysta því að hjúkr-
unarfyrirmælum sé framfylgt og
að látið sé vita ef eitthvað má
betur fara í hjúkruninni. Gagn-
kvæmt traust milli starfsfólksins.
Það sé öruggt að allir geri vel og
virði hjúkrunaráætlunina.
Hjúkrunarferlið er mikilvægt
hjálpartæki og þarf því að vera
vel unnið og aðgengilegt. Hjúkr-
unarfræðingur sjúklings er
ábyrgur fyrir því að þar komi
fram þær upplýsingar sem máli
34 HJÚKRUN *'^/93 - 69. árgangur