Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1993, Blaðsíða 44

» FAGMÁL «
árangur við að auka meðferðar-
heldni, auka ánægju sjúklinga,
minnka kvíða og auðvelda sjúkl-
ingi að takast á við sjúkdóminn.
Það þarf að hafa einfaldan upp-
lýsingabækling sem hjúkrunar-
fræðingur fer í gegnum með
sjúklingi, eftir að sjúklingur
hefur haft tækifæri til að lesa
hann. Þá er hægt að fara yfir
óvissuþætti og bæta við upplýs-
ingum eftir þörfum hvers og
eins.
Hver frœðir?
Sjúklingafræðsla er orðin
nauðsynlegur þáttur innan heil-
brigðiskerfisins og eitt af mikil-
vægustu atriðum í heildrænni
hjúkrun. Sameiginleg ábyrgð
krefst þátttöku sjúklings í
fræðsluferlinu og þarf hann því
að vera sáttur við þann er fræðir.
Sá sem veitir fræðsluna þarf
að hafa kunnáttu og þjálfun til
að fræða. Tengsl við sjúklinginn
þ.e. sambandið milli hans og
þess, sem veitir fræðsluna hefur
einnig mikið að segja. Líki
sjúklingi ekki við þann sem
veitir fræðsluna er búið að
fyrirgera náminu. Tónn raddar-
innar, andlitstjáning, getur sagt
sjúklingi meira en orðin sjálf
(Thompson Fitzpatrick, 1984).
Við þurfum að vera hreinskilin
og bera virðingu fyrir sjúkl-
ingnum. Nauðsynlegt er að
skapist gagnkvæmt trúnaðar-
traust milli sjúklings og fræðara
(Stanton 1989). Það er einnig
mikilvægt að það sé góð sam-
vinna milli hjúkrunarfræðings
og læknis um fræðslu til að hún
beri árangur.
Ýmsir fleiri aðilar geta þurft
að koma inn í fræðsluna, en
skipulagning hennar og efling
námsins er á ábyrgð hjúkr-
unarfræðinga (Boore, 1987).
Hvenær er best að
frœða?
Áður voru sjúklingar lengur
inni á sjúkrahúsunum fyrir
aðgerð en nú tíðkast. Þegar
legutími fyrir aðgerð hefur verið
styttur eins og mögulegt er án
þess að draga úr rannsóknar-
undirbúningi, þá er minni tími
eftir til að fræða sjúklinginn.
Það er því enn mikilvægara að
fræðslu sé markaður tími í
undirbúningi.
Margar rannsóknir hafa verið
gerðar til að leita svara við
hvenær veita skuli fræðsluna.
Komið hefur fram að sjúkling-
um þykir yfirleitt betra að fá
upplýsingar heimsendar og ósk-
uðu sérstaklega eftir því, einnig
virtist það draga úr kvíða og er
það því góður valkostur (Lars-
son, 1988, Mikulaninec, 1987,
Rothrock, 1989). Það má gera
ráð fyrir því, að það spari tíma
hjúkrunarfræðinga við innlögn,
hafi sjúklingar fengið upplýsing-
ar sendar heim. Það má jafnvel
hugsa sér reit í bæklingi fyrir
spumingar, sem sjúklingurinn er
þá búinn að skrifa niður í róleg-
heitum heima hjá sér. Einnig má
gera ráð fyrir að aðstandendur
hafi skoðað upplýsingamar með
sjúklingnum. í heimsendar upp-
lýsingar má t.d. setja atriði eins
og mikilvægi heillar húðar,
sérstaklega fyrir beinaaðgerðir.
Það hefur alltof oft komið fyrir,
að þurft hefur að hætta við
aðgerð eftir að sjúklingur hefur
verið lagður inn, vegna þess að
húð hefur ekki verið heil og eru
það mikil óþægindi og kostn-
aður fyrir sjúklinginn jafnt og
fyrir stofnunina.
Hvar erfrœtt?
Á sjúkrahúsum hérlendis er
engin sérstök aðstaða ætluð til
viðræðna við sjúklinga eða til
fræðslu af hálfu hjúkrunarfræð-
ings. Skoðunarherbergið er
oftast nær upptekið. Hvar veit-
um við þá fræðsluna? Inni á
vaktstofu með símann hringj-
andi og starfsfólkið gangandi
inn og út eða inni á sjúkrastof-
unni, þar sem aðrir sjúklingar
hlusta á? Við þurfum að hafa ró
og næði, sérherbergi, þar sem
góð tengsl geta myndast og
sjúklingur getur óþvingað opnað
sig og spurt spuminga, sem hann
gerði síður, ef aðrir hlusta á.
Það hefur sýnt sig að hlýleg móttaka á skurðstofu vegur þungt hjá sjúkl-
ingnum.
44 HJÚKRUN '-2/93 - 69. árgangur