Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1993, Blaðsíða 45

» FAGMÁL «
Hjúkrun á skurðstofu
Hvað getum við gert á
skurðstofum til að auka vellíðan
sjúklinga? Aðalatriðið er að full-
nægja grundvallarþörfum sjúkl-
inga, þegar aðgerð er undirbúin.
Hjúkrunarfræðingur á skurð-
stofu þarf að afla upplýsinga um
líkamlegt og andlegt ástand
sjúklings svo hægt sé að haga
hjúkrun eftir því, bæði fyrir, í og
eftir aðgerð.
Heimsóknir til sjúklinga
Heimsóknir til sjúklinga á
sjúkradeild fyrir aðgerð fela
meðal annars í sér að gefa
hjúkrunarfræðingum tækifæri til
að safna mikilsverðum upplýs-
ingum, sem starfslið skurðstofu
getur notfært sér. Mikilvægt er
að hjúkrunarfræðingurinn veki
traust sjúklings með framkomu
sinni. Forðast ber að tala sem
yfirboðari, en koma á tengslum
með hlýlegri og öruggri fram-
komu. Tilgangur þessara heim-
sókna er meðal annars að kynna
sjúklingi væntanlegt umhverfi,
hvenær eigi að framkvæma
aðgerðina, hve langan tíma hún
taki og hve lengi hann verði á
vöknun eða gjörgærslu, hvenær
megi heimsækja hann og hvenær
hann komi aftur á deildina. Þetta
ætti að vera hægt að gera í gróf-
um dráttum með fyrirvara. Enn-
fremur skal gefa sjúklingi ýmsar
aðrar upplýsingar, sem við eiga í
hverju tilfelli. Allt þetta eykur
öryggi, dregur úr kvíða og er
jafnvel áhrifameira en forlyf
(Atkinson & Kohn, 1986).
Umhyggja
Þegar sjúklingur yfirgefur
sjúkradeildina er ábyrgð um-
önnunar hans komin á herðar
starfsfólks skurðstofu. Þessi tími
er mjög kvíðvænlegur fyrir
sjúkling. Þess vegna er mikil-
vægt að staðið sé vel að móttöku
hans. Hlýlegt bros getur skipt
sköpum fyrir hann. Hjúkrunr-
fræðingar eiga að gefa sjúklingi
tilfinningalegan stuðning frá því
þeir taka á móti honum og þar til
hann er sofnaður.
Velferð sjúklings er aðalatriði
í meðferð á öllum skurðstofum.
Skurð- og svæfingarhjúkrunar-
fræðingar hafa tiltölulega stuttan
tíma til að ná trausti sjúklings og
veita honum öryggi. Hætturnar
sem felast í aðgerðinni minnka
ef sjúklingur er vongóður og
treystir starfsfólkinu. Hjúkrunar-
fræðingurinn er lykilpersónan í
umönnun sjúklings og getur gert
mikið til að draga úr ótta og
kvíða og veita öryggi.
Hjúkrunarfræðingur skurð-
stofu þarf að hafa skipulagt
fyrirfram alla framkomu sína við
sjúkling. Hann þarf að nota öll
tækifæri til að standa sem næst
sjúklingi, fjarlægð gæti sjúkling-
ur skoðað sem lítilsvirðingu.
Hann ætti að horfa beint og hlý-
lega á sjúkling og láta hann
finna með fasi sínu og látbragði
að ekkert skorti á fullkomið
öryggi og starfsþekkingu. Hjúkr-
unarfræðingur á að leitast við á
allan hátt að láta sjúkling finna,
að hann skilji og taki þátt í van-
líðan hans, þörfum og óþægind-
um. Forðast skal að særa blygð-
unarkennd sjúklings með því að
bera fleiri líkamshluta en þörf er
á. Abreiða gegnir tvenns konar
hlutverki, að vama blygðan og
halda hita á líkamanum (Atkin-
son & Kohn,1980).
Bros hefur verið kallað alls-
herjartungumál. Yfir maska geta
augun sýnt bros og von. Það er
hægt að lesa margt út úr and-
litssvipnum. Andlitssvipur,
augntengsl og líkamshreyfingar
hafa annað hvort jákvæð eða
neikvæð áhrif á sjúkling. Hlýja
og hluttekning getur komið í ljós
með viðkunnanlegri framkomu
og augnsvip. Þegar sjúklingur er
óttasleginn og á erfitt með að
skilja, finnur hann fljótt, hvort
honum er sýnd persónuleg
umhyggja. Hlutverk hjúkrunar-
fræðinga á skurðstofu er að
tengja saman hæfni og um-
hyggju.
Ys og þys á skurðstofunni,
lélegur undirbúningur og hávaði
s.s. ósamkomulag hjá starfsfólki,
glamur í áhöldum og tækjum,
hávaði í sambandi við dauð-
hreinsunarbúnað (autoclava)
hefur slæm áhrif á sjúkling.
Mikilvægt er að undirbúa komu
sjúklings vel og forðast allan
hávaða. Kvíði og kæruleysislyf
draga úr hæfileika sjúklings til
að skilja hlutina rétt. Sjúklingur
getur tengt allt sem hann heyrir
við sjálfan sig þó alls ekki sé
verið að tala um hann. Skortur á
; skilningi getur eyðilagt traust
sjúklings á starfsfólkinu. Hugs-
unarlaus ummæli, sem hann
heyrir, geta kallað fram óþægi-
legar minningar og vakið ótta.
Neikvæð reynsla getur valdið
kvíða í svipuðum aðstæðum
síðar í lífinu. Forðast ber að
ræða neitt nálægt sjúklingi sem
útilokar hann frá samræðunum.
Samræður ættu því aðeins að
tengjast því sem er verið að
gera. Einnig ber að hafa hugfast
að svæfing tryggir ekki, að
sjúklingur viti ekki af sam-
ræðum, þó hann virðist vera
sofandi. Sjúklingur getur mis-
skilið og brugðist óheppilega
við, því heyrnin er það síðasta
sem hann missir áður en hann
verður meðvitundarlaus í svæf-
ingu. Það er ekki vitað nákvæm-
lega á hvaða augnabliki sjúkl-
ingurinn getur ekki heyrt og
skilið það sem sagt er.
HJÚKRUN 1-2/93 - 69. árgangur 45