Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2000, Qupperneq 42

*> •. n O O v,
Samningar við
heiisugæsiuna
undirritaðir í
ágúst 1998.
Hjúkrunarfélögin tvö sameinuðust þann 15. janúar 1994,
en þá hafði Vigdís starfað í eitt og hálft ár hjá Hjúkrunar-
félagi íslands. Fyrsta verkefni hennar hjá hinu nýja félagi
var að vinna að gerð nýs kjarasamnings sem hún segir
hafa verið margra mánaða vinnu og mjög lærdómsríka.
„Félagið hafði þá markað sér þá stefnu að litið var á alla
hjúkrunarfræðinga sem einn hóp óháð formi grunnmennt-
unar í hjúkrun. Við Ásta unnum mjög mikið saman í
kjarasamningum og þekktum orðið hvor aðra mjög vel.
Fyrsta samninginn gerðum við ’94 og það var mikil reynsla
að hafa samið samninginn frá grunni. Við vorum einnig
með mjög góða samninganefnd og það náðist góð
niðurstaða sem allir voru sáttir við og töluverðar launa-
hækkanir fylgdu í kjölfarið. Síðar voru minni samningar '95
og ’96.
Næsta stóra málið voru lífeyrissjóðsmálin ’96 þegar við
breyttum lögunum um lífeyrissjóð hjúkrunarfræðinga en við
Ásta vorum báðar í þeirri nefnd. Þetta var margra mánaða
samningaþjark sem reyndi mikið á og mikil kvöld- og
helgarvinna. Það náðist töluverður árangur og í heild má
segja að hjúkrunarfræðingar búi nú við betri kost en þeir
höfðu áður.“
Nýtt launakerfi var svo tekið I notkun '97. Hún segir
hjúkrunarfræðinga almennt hafa verið tilbúna til að prófa
nýjar leiðir. Því þó hjúkrunarfræðingar hafi ekki verið langt
frá öðrum háskólamenntuðum ríkisstarfsmönnum í taxta-
launum var launakerfið ekki gagnsætt og karlahópar fengu
hærri laun í reynd þar sem í launum þeirra var gert ráð fyrir
óunninni yfirvinnu. „Það var því verulegur launamunur til
staðar, stórir hópar voru yfirborgaðir en aðrir, einkum þó
konur, fengu ekkert aukalega. Það var reyndar oft reynt að
telja okkur trú um það við samningaborðið að óunnin
yfirvinna væri hreint ekki eins algeng hjá hinu opinbera og
við héldum fram, karlarnir ynnu bara svo mikið! Annað
42
kom svo í Ijós við gerð aðlögunarnefndarsamninga á
ýmsum stofnunum þar sem taxtalaun ýmissa háskóla-
manna voru hækkuð um tugi prósentna með því að færa
greiðslur fyrir óunna yfirvinnu inn í taxtana. Við sáum
möguleika fyrir hjúkrunarfræðinga að styrkja stöðu sína í
nýju launakerfi vegna þess að í því var opnað fyrir þann
möguleika að færa yfirborganir inn í taxtalaun og gera
þannig hin raunverulegu dagvinnulaun ýmissa háskóla-
manna sýnilegri en áður hafði verið. Það er auðveldara fyrir
hjúkrunarfræðinga að setja fram launakröfur ef þeir hafa
upplýsingar um raunveruleg dagvinnulaun annarra hópa
háskólamanna en ekki eingöngu upplýsingar um taxtalaun
og svo einhvern óskaplegan fjölda af yfirvinnutímum sem
enginn veit raunverulegt vinnuframlag á bak við.
Reyndar vildum við ekki ganga eins langt í upphafi og
samninganefnd ríkisins. Við lögðum t.d. fram tillögur að
nýju launakerfi sem líktist meira því launakerfi sem danskir
hjúkrunarfræðingar búa við í dag. Þar er aðeins hluti
launaákvarðana færður frá miðlægu samningsborði út til
stofnananna. Þeirri tillögu var hins vegar hafnað að hálfu
samninganefndar ríkisins og þegar fyrstu háskólamanna-
félögin byrjuðu að ganga frá samningum í nýju launakerfi
varð ekki aftur snúið fyrir hjúkrunarfræðinga því ef
hjúkrunarfræðingar vilja bera laun sín saman við laun
annarra háskólamanna þá er mun auðveldara að vera í
sama launakerfi og með svipaðan miðlægan kjara-
samning.
Það höfðu þó margir efasemdir um ágæti þessa nýja
launakerfis fyrir hjúkrunarfræðinga. Hjúkrunarfræðingar
hafa vanist því að fá greidd sömu laun fyrir sama starfsheiti
og margir hjúkrunarfræðingar hafa aldrei sett fram launa-
kröfur sem einstaklingar heldur litið svo á að sú ábyrgð
liggi ekki hjá þeim heldur félaginu. Hjúkrunarfræðingar
verða hins vegar að sætta sig við það að laun hjúkrunar-
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 76. árg. 2000