Skírnir - 01.09.2006, Side 188

una sem greindi með táknrænum hætti á milli njótenda náttúrunn-
ar annarsvegar og þeirra sem unnu að eyðileggingu hennar hins-
vegar. Á meðan starfsmenn virkjunarinnar fóru sínu fram í ryki og
hávaða risavaxinna vinnuvéla, neytti göngufólkið hollrar fæðu og
stundaði jóga. Það sá sjálft sig sem gesti á svæði sem ekki væri eign
þess eða samfélagsins heldur eign hinnar villtu náttúru sjálfrar.
Göngufólkið ræktaði með sér vitund hins lífhverfa á meðan starfs-
menn virkjunarinnar höfðu siðferðilega stöðu innrásarliðs eða
innbrotsþjófa án þess þó að skilja að svo væri. Erlendu mótmæl-
endurnir gengu lengra en hinir innlendu — táknrænn munur á
lífsstíl dugði þeim ekki. Gripið var til aðgerða sem fólu í sér minni
háttar truflanir á einstökum atriðum í framkvæmdinni. Þeir tjöld-
uðu þar sem þeir máttu ekki tjalda, hindruðu umferð með því að
leggjast á vegi o.s.frv. Þar má segja að hafi verið um að ræða hóf-
stillta útgáfu af klassískum mótmælaaðgerðum. Það hefði mátt
hugsa sér að gengið væri lengra, eins og lögreglan virtist óttast
mjög af viðbúnaði hennar að dæma, og stærri aðgerðir skipulagð-
ar sem haft hefðu í för með sér meiri eignaspjöll.10
Kjarni málsins hér er þó sá hvaða skilaboðum reynt er að miðla
með mótmælum og hverjum þessi skilaboð eru ætluð. Alþjóðleg-
ar stofnanir og samtök á borð við World Wildlife Fund beittu sér
gegn Kárahnjúkaframkvæmdunum þegar enn mátti halda að hægt
væri að hafa áhrif á hvort af þeim yrði eða ekki. Eftir að fram-
kvæmdir voru hafnar lögðu samtökin árar í bát og tóku að beina
athyglinni að öðru — nú fylgjast þau með áformum um frekari
virkjanir, einkum í Jökulsá á Fjöllum sem enn er mögulegt að hafa
áhrif á.11 En mörg samtök og hópar sem berjast fyrir umhverfis-
og náttúruvernd halda hinsvegar mótmælum iðulega áfram án til-
lits til þess hvort mótmælin geti leitt til stefnubreytingar þeirra
sem spjótum er beint að og jafnvel þó að ljóst megi telja að engin
slík stefnubreyting geti orðið.
jón ólafsson434 skírnir
10 Sbr. grein Guðna Elíssonar, „Íslenskt álræði“ í Lesbók Morgunblaðsins, 26.
ágúst 2006.
11 Sjá upplýsingar á vefsíðu samtakanna http://www.panda.org/about_wwf/-
where_we_work/project_map/project_details.cfm?uProjectID=9E0692 (sótt
10. ágúst 2006).
Skírnir haust nota-1 13.11.2006 15:56 Page 434