Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 76

Jökull - 01.01.2012, Síða 76
S. Wastegård and J. Boygle 1966; 1967a; 1968). These papers were reviewed and compiled in his doctoral thesis (Persson, 1971). Al- though geochemical analyses were not possible, he could make some tentative correlations with known tephra layers, for example with Askja-1875, Hekla- 3 and Hekla-4, using refractive indices of the glass and radiocarbon dates. Later geochemical analyses have confirmed many of Persson’s results from Swe- den and the Faroe Islands (Wastegård et al., 2001; Boygle, 1998, 2004). The interest in tephrochronology grew during the 1980s partly because new analytical methods became available, and partly because some new key findings were made, for example the first terrestrial findings of the Vedde Ash, (ca. 12.1 ka BP) and the Saksunarvatn Ash, (ca. 10.3 ka BP) in lake sediment sequences in western Norway and on the Faroe Islands (Mangerud et al., 1984; 1986). Later in the 1980s the first record of distal Icelandic tephra was made on the British Isles (Dugmore, 1989), and during the 1990s sev- eral records of Holocene tephras of Icelandic origin were reported from bogs on the British Isles, north- ern Germany and Scandinavia (e.g. Pilcher and Hall, 1992; van den Bogaard et al., 1994; Dugmore et al., 1995; Boygle, 1998). The vast majority of the tephras found in distal sites have a high silica content (SiO2 >63 wt%) and some of the layers, e.g. Hekla-1 (AD 1104), Glen Garry (ca. 2100 BP), Hekla-3 (ca. 3000 BP), Hekla-S/Kebister (ca. 3720 BP), Hekla-4 (ca. 4260 BP) and Lairg-A (ca. 6900 BP) have emerged as widespread and valuable isochrones. Since the late 1990s new methods for extracting microscopic tephra (cryptotephra) from minerogenic deposits have been developed (Turney, 1998) which has added a large number of tephra horizons to the growing tephrochronology networks of NW Europe, especially for the Last Glacial-Interglacial transition (LGIT, ca. 15–9 ka BP). This has led to a spatial expansion of several tephra layers and especially the distribution of the Vedde Ash has been extended enormously by this technique. Its dispersal as a cryptotephra has now ex- panded into the Mediterranean region and to western Russia (Wastegård et al., 2000b; Lane et al., 2011). In this paper we briefly describe the distal tephrochronology of Scandinavia, with a special focus on Sweden. This has previously been described by Wastegård (2005), but some recent findings are also discussed here. No tephra layers found so far in Swe- den are visible to the naked eye, and the size of the shards usually ranges between 10 and 100 µm. Most tephra layers detected so far consist of rhyolitic or in- termediate glass with SiO2 contents between 57% and 74%. All ages are reported as calendar years BP, un- less indicated. All reported tephra layers and sites are listed in Tables 1 and 2. THE LAST GLACIAL-INTERGLACIAL, LGIT (ca. 15–9 ka BP) The only record of a tephra layer from the LGIT be- fore the late 1990s was made by Påhlsson and Bergh Alm (1985) who tentatively identified the Laacher See Tephra (LST; ca. 12.9 ka BP) in the marine core 14103-3 taken NW of the island of Gotland in the Baltic Sea (Figure 1). A few shards from the core were analysed by van den Bogaard and Schmincke (1985) and seem to confirm the correlation with the LST, although the results are shown in plots and are not tabulated. Efforts have been made to find the LST in terrestrial settings in Sweden, including Gotland, but with little success. The only positive indication so far is from the Hässeldala port site in SE Swe- den (Figure 1) where a cryptotephra was found in the right stratigraphical position (the Late Allerød pollen zone) and with morphological characteristics of the LST (Davies et al., 2003; Wohlfarth et al., 2006). No compositional data are available, however. The Vedde Ash (ca. 12.1 ka BP) is probably the best example of the success made with the density separation technique described by Turney (1998). Al- though density separation techniques have been used earlier for extracting tephra from minerogenic sedi- ments (e.g. Merkt et al., 1993; Eden et al., 1994), this new and simple technique has revolutionized the search for cryptotephra in distal settings. Originally using solutions of sodium polytungstate with densities between 2.40 and 2.50 g cm−3, several tephrochro- nologists now use wider density ranges in order to 74 JÖKULL No. 62, 2012
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.