Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 157

Jökull - 01.01.2012, Síða 157
Surge fingerprinting of cirque glaciers The recent surge history of the Búrfellsjökull glacier is known (Figure 3) whereas less is known about the Teigarjökull glacier (Brynjólfsson, 2009). The first known surge of Búrfellsjökull occurred in 1912 (Björnsson, 1991; Hallgrímsson, 1972). At first, local farmers noticed how the color of the river com- ing from the glacier changed from being relatively clear to brownish, and remained so through the sum- mer. The farmers discovered that the muddy coloring of the water was caused by a rapid advance (surge) of Búrfellsjökull. A small terminal moraine shows on aerial pho- tographs from 1960, where as this moraine does not show on aerial photographs from 1946. Licheno- metric dating of moraines in front of Búrfellsjökull (Kugelmann, 1991) dates this moraine back to about 1955. On the photograph from 1960, it is clear that the glacier margin has separated from the moraine, indi- cating some years of glacier retreat since the moraine was formed. Monitoring of Búrfellsjökull since the last surge terminated in 2004 suggests that it takes 3– 5 years before the glacier margin separates from the surge moraine. Based on this, we believe the moraine to have formed by surge between 1950 and 1955. The Búrfellsjökull glacier surged in 2001–2004 and overrode the 1950–1955 moraine. The surge oc- curred few years subsequent to a period, 1970–1995, when most glaciers in Iceland advanced or were in balance (Jóhannesson and Sigurðsson, 1998; Sigurðs- son, 2005). These three surges of Búrfellsjökull in- dicate a quiescent period of approximately 50 years between surges. There are two older moraines outside the 1912 moraine (Figure 3), dated from around 1825 and 1890 (Kugelmann, 1991). Due to reported surge activity and similar geomorphology as the younger moraines, we consider the older moraines also to have been formed by surges. The only surge reported from Teigarjökull (Figure 4) occurred in 1971 (Hallgrímsson, 1972), early in the 1970–1995 period of generally advancing glaciers in Iceland (Jóhannesson and Sigurðsson, 1998; Sigurðs- son, 2005). There are four moraines outside the 1971 moraine. Two of them, dated to approximately 1870– 1890 (Kugelmann, 1991), have comparable geomor- phology to the moraines in front of Búrfellsjökull that was formed by surges. Therefore these moraines are considered to have been formed by a surge around 1870–1890. METHODS Geomorphological and sedimentological data on the Búrfellsjökull and Teigarjökull glaciers were col- lected by remote sensing methods and field obser- vations. Landforms such as terminal moraines, me- dial moraines and hummocky moraines are distin- guishable on aerial photographs and their distribution was verified in the field. Distribution of crevasse-fill ridges and flutes were mapped in the field. Dead-ice is widespread in the glacier forefields, and it is diffi- cult, with surface exploration only, to identify dead- ice within the sediments in front of the glaciers. How- ever, by evaluating the stability of the surface and map landforms that indicate dead-ice melting, e.g. cracks, backslumping, furrows and troughs, sinkholes, and hummocky surfaces, it was possible to estimate the extent of the dead-ice. By studying time series of aerial photographs, we improved the existing surge history of the glaciers. A geomorphological map, in the scale 1:13 000, of the forefield of Teigarjökull and Búrfellsjökull glaciers was produced in a Geo- graphical Information System (GIS) using aerial pho- tographs as base. To investigate the differences between surge-type and non-surge type cirque glaciers, the forefield of the non-surge- type glacier Deildarjökull (Figure 1) was also explored. The observational data was used for constraining a conceptual landsystem model for surg- ing cirque glaciers, explaining how the glacier snout and forefield developed over a surge cycle. The Kugelmann (1991) lichenometric dating of terminal moraines was used for better constraining the chronology of the different surges. RESULTS Sediments and landforms The alpine landscape setting of the cirque glaciers on the Tröllaskagi peninsula causes the debris cas- cade and sedimentary environments there to differ considerably from those prevailing at the major outlet JÖKULL No. 62, 2012 155
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.