Ljósmæðrablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 18

18 Ljósmæðrablaðið - desember 2015
Tafla 3. Heimildir um ástæður og afleiðingar skapabarmaaðgerða, viðhorf til skapabarmaaðgerða og áhrif fjölmiðla á hugmyndir um eðlilegt útlit kynfæra
kvenna.Tafla 3. Heimildir um ástæður og afleiðingar skapabarmaaðgerða, viðhorf til skapabarmaaðgerða og áhrif fjölmiðla á hugmyndir um eðlilegt útlit kynfæra kvenna.

Höfundar
og ártal Tilgangur Aðferð, úrtak, mælingar Niðurstöður Ályktun höfunda
Bramwell
o.fl., 2007.
Bretland.
Að auka skilning á
orsökum þess að
konur fara í
skapabarmaaðgerð,
væntingum þeirra til
aðgerðar og
reynsluna af henni.
Eigindleg viðtalsrannsókn,
n*=6; aldursbil 16–45 ára
Þátttakendur fundust í skrám
kvenríkisspítala og höfðu farið í
skapabarmminnkun.
Þemagreining.

Þema 1. Eðlilegt en gallað
Tilfinning um óeðlilegt útlit kynfæra samfara vitund
um margbreytileika eðlilegs útlits. Árangur ekki í
samræmi við væntingar hjá öllum.
Þema 2. Kynlíf
Óþægindi og kvíði vegna útlits skapabarma og jafnvel
von um betra samband við kynlífsfélaga. Misjafnt
hvernig það gekk eftir.
Þema 3. Ferli þess að komast í aðgerð
Upplýsingar um aðgerðir fengust frá
heilbrigðisstarfsmönnum og úr fjölmiðlum. Þær voru
misvísandi í sumum tilvikum.
Viðmið um útlit skapabarma hefur
áhrif á sókn í aðgerðir á
skapabörmum.
Jákvæð áhrif aðgerða á kynlíf
kvennanna má rekja til aukins
sjálfstrausts frekar en til sjálfrar
aðgerðarinnar.
Boðið skal upp á sálfræðimeðferð
samhliða ósk um aðgerð.
Crockett
o.fl., 2007.
Bandaríkin.
Að meta áhrif
raunveruleikaþátta
um lýtaaðgerðir á þá
ákvörðun að leita
ráða hjá lýtalækni.
Rannsakað var hvort
þættirnir hafi áhrif á
væntingar til aðgerða.

Könnunarsnið, n#=42; konur
(meðalaldur=35,9 ár; aldursbil 11-45
ár) sem höfðu ekki farið í lýtaaðgerð
áður. Spurningalistakönnun sem var
tvískipt og fór fyrri hluti hennar fram
áður en einstaklingur talaði við
skurðlækni en seinni hlutinn strax
eftir fyrsta viðtal við skurðlækni.
Þátttakendur voru spurðir um
ákveðna raunveruleikaþætti sem
fjalla um lýtaaðgerðir og þeim var
skipt í hópa eftir því hvort þeir horfðu
mikið eða lítið á þá þætti. Einnig
voru þeir spurðir um þá þekkingu
sem þeir höfðu á lýtaaðgerðum, hvort
þeir álitu þættina endurspegla
lýtaaðgerðir í raunveruleikanum og
hvort þættirnir hefðu áhrif á ákvörðun
Meirihluti þátttakenda voru konur. Alls horfðu 57%
mjög mikið á raunveruleikasjónvarpsþætti. Samanborið
við þá sem horfðu sjaldan á slíka þætti töldu þeir sem
mjög oft horfðu á þá þekkingu sína á lýtaaðgerðum
marktækt betri en hinna og voru marktækt líklegri til að
finnast þættirnir endurspegla raunveruleikann.
Allir þátttakendur töldu sig hafa bætt við þekkingu sína
eftir viðtal við skurðlækni. Um 79% þátttakenda sögðu
að sjónvarp og aðrir fjölmiðlar hefðu haft áhrif á
ákvörðun þeirra að leita eftir upplýsingum um
lýtaaðgerð. Alls ætluðu 54% af þeim sem horfðu mikið
á þættina að ganga lengra og fara í aðgerð en 39%
þeirra sem horfðu minna á þættina.
Ekki var munur á milli hópanna þegar kom að
líkamsímynd þeirra.
Rannsóknin styður þá tilgátu að
raunveruleikaþættir um lýtaaðgerðir
hafi áhrif á væntingar skjólstæðinga
til lýtaaðgerða, hvort þeir sækist eftir
upplýsingum og fari í aðgerð.
þeirra að leita eftir lýtaaðgerð. Þeir
voru einnig beðnir um að svara
spurningum um líkamsímynd sína.
Crouch o.fl.,
2011.
Bretland.
Meta einkenni og
væntingar hjá
heilbrigðum konum
sem sækjast eftir því
að fara í
skapabarmaminnkun.
Framsæ viðtalsrannsókn, n=33.
Meðalaldur=23 ár; aldursbil 11 til 45
ár. Þátttakendur voru frá
kvensjúkdómadeild ríkisspítala.
Lengd og breidd innri skapabarma
var mæld og borin saman við
fyrirfram ákveðin gildi. Helstu
ástæður aðgerða og væntingar til
þeirra voru skoðaðar ásamt því að
skoða hvaðan hugmyndir um útlit
kynfæra koma.
Ástæður aðgerðar: óánægja með útlit og líkamleg
óþægindi.
Væntingar til aðgerða: Breytt útlit kynfæra.
Upplýsingar um aðgerðir fengust í 33% tilvika úr
auglýsingum um fegrunaraðgerðir, 15% flettu upp
læknisfræðilegum skýringarmyndum og 12% horfðu á
klám.
Lengd skapabarma kvennanna var innan eðilegra
marka í öllum tilvikum. Hjá þremur var ósamræmi á
milli skapabarma og þeim boðin aðgerð. Alls 30
konum var vísað frá því skapabarmar þeirra voru taldir
eðlilegir.
Mikilvægt að skilgreina viðmið um
eðlilega skapabarma og nauðsynlegt
að skýrar leiðbeiningar liggi fyrir um
hvernig heilbrigðisstarfsfólk eigi að
bera sig að þegar konur sækjast eftir
aðgerð á kynfærum.
Goodman
o.fl., 2010.
Bandaríkin.
Skoða annars vegar
ástæður sem konur
gefa upp fyrir því að
fara í aðgerð á
kynfærum og hins
vegar ástæður sem
læknar gefa upp fyrir
aðgerð. Einnig var
kynlífsvirkni fyrir og
eftir aðgerð skoðuð
sem og ánægja
kvenna með aðgerð
og fylgikvillar.
Afturvirk spurningalistakönnun
(óstaðlaður listi), n=258 konur (aldur
ekki gefinn upp) og sjúkraskrárgögn
12 skurðlækna um konur sem
svöruðu könnun; 341 aðgerð þar af
104 skapabarmaaðgerðir.
Eftirfylgni var í 6-42 mánuði eftir
aðgerð.
Ástæður aðgerða:
• Bæta útlit.
• Auka sjáfstraust.
• Minnka óþægindi (kynlíf, íþróttir, föt o.fl.).
• Auka ánægju af kynlífi (eigin og félaga).
• Að ósk kynlífsfélaga.
Kynlífsvirkni fyrir aðgerð góð/frábær hjá 114 konum
(45%) af 251.
Langflestar voru ánægðar með aðgerðina (242/258;
93.8%). Hlutfallslega flestar (97.2%) sem fóru í
skapabarmaaðgerð með eða án minnkunar á sníphettu
voru ánægðar.
Almennt var aukin ánægja með kynlíf. Alls 74%
(175/237) sögðu ánægjuna meðal eða talsverða og var
ánægjuhlutfallið lægst (64,7%) hjá þeim sem fóru í
skapabarmaaðgerð með eða án minnkun á sníphettu.
Alls 29 af 256 (11.3%) fundu fyrir fylgikvillum, lægsta
hlutfallið (8.5%) var hjá þeim sem fóru í
skapabarmaðgerð með eða án minnkunar á sníphettu.
Erfitt er að skilgreina hvað eðlileg
kynfæri eru og því er lögð áhersla á
að þessar aðgerðir séu ekki gerðar í
þeim tilgangi að lagfæra eitthvað
óeðlilegt. Þrátt fyrir það fara konur í
aðgerð í þeim tilgangi að breyta útliti
kynfæra sinna.
Talið er að með því að safna saman
upplýsingum frá stórum hópi
lýtalækna fáist skýr heildarmynd af
skapabarmaaðgerðum.
Jothilakshmi
o.fl., 2009.
Bretland.
Skoða ástæður þess
að unglingsstúlkum
er vísað í
skapabarmaaðgerðir.
Afturvirk rannsókn frá árunum 2003-
2007, n=6, 11 ára (n=1), 12 ára (n=2),
15 ára (n=1) og 16 ára (n=2). Gagna
var aflað úr sjúkraskrám.
Fimm mismunandi ástæður voru gefnar fyrir aðgerð.
Að skapabarmar flæktust í nærfötum (n=2), að þeir
væru áberandi undir sundfötum (n=1),óþægindi vegna
stækkunar á skapabörmum (n=1), skömm vegna þess
að skapabarmar sæjust (n=1) og ótti við að verða strítt
(n=1). Í skoðun sex vikum eftir aðgerð sögðust allir
þátttakendur ánægðir með aðgerðina.
Þörf er á að meta andlegt ástand
stúlkna sem sækjast eftir aðgerð,
sérstaklega ef ástæðan er
fagurfræðileg.
Koning o.fl.,
2009.
Holland.
Ákvarða ríkjandi
sjónarhorn (e. view)
kvenna varðandi útlit
innri skapabarma og
skapabarma-
minnkanir og hvert
hlutverk fjölmiðla er
við að móta það
sjónarhorn.
Könnunarsnið, n=482 skipt í þrjá
hópa: (I) kvennemendur í læknisfræði
(n=394; meðalaldur=22 ár;
staðalfrávik 3 ár) við hollenskan
háskóla, (II) konur sem komu á
fæðinga- og kvennadeild spítala í
Leeuwarden (n=51; meðalaldur=40
ár; staðalfrávik 13 ár) og (III) konur
sem sóttu einkarekna heilsugæslu
(n=37; meðalaldur=41 ár;
staðalfrávik 10 ár). Spurningalisti var
sendur til þátttakenda og sneru
spurningar að þekkingu þeirra á
skapabarmaaðgerðum og hvernig sú
þekking var tilkomin.
Alls 95% þátttakenda skoðuðu útlit eigin kynfæra
reglulega, 43% fannst útlitið mikilvægt, 71% taldi eigið
útlit eðlilegt og 14% óeðlilegt. Tveir þátttakendur
höfðu farið í skapabarmaminnkun.
Alls 95% vissu um möguleika á aðgerðum til að
minnka skapabarma og höfðu 78% heyrt af þeim í
fjölmiðlum. Þátttakendur sem fréttu af aðgerðum úr
fjölmiðlum fannst þær marktækt síður viðunandi en
þeim sem fréttu af þeim með öðrum leiðum.
Marktækur munur við samanburð á hópum:
• Konur í hópi I voru yngri.
• Konur í hópi I voru með færri líkamlegar kvartanir.
• Hópur I var líklegri til að vera ósammála því að
aðgerðin væri eðlileg.
Meiri hluti upplýsinga sem konur
hafa um skapabarmaaðgerðir eru
fengnar úr fjölmiðlum. Þar sem
fjölmiðlaumfjöllun um efnið hefur
aukist mikið í Hollandi á síðustu
tveimur árum er það talin líkleg
ástæða þess að konur eru í auknum
mæli farnar að hugsa um útlit innri
skapabarma.
Miklos og
Moore,
2008.
Bandaríkin.

Skoða ástæður þess
að konur fara í
skapabarmaaðgerð.

Afturvirk rannsókn, n=131,
meðalaldur 35.7 ára (aldursbil 14-57
ára).
Gagna aflað úr sjúkraskrám.
• Ástæður aðgerða:
• Í fegrunarskyni einvörðungu: 37% (49/131).
• Vegna líkamlegra óþæginda (oftast óþægindi við
líkamsrækt og sársauki við fæðingu) einvörðungu:
32% (42/131).
• Báðar ofangreindar ástæður: 31% (40/131).
Góð líkamsímynd hefur jákvæð áhrif
á kynlífsvirkni konu. Höfundar taka
þó fram að lítið sé til af haldbærum
rannsóknum um samband
kynfæraímyndar og kynlífsvirkni
konu.
Motakef
o.fl., 2015
Greina einfalt
flokkunarkerfi fyrir
stærð skapabarma og
greina tækni við
aðgerðir
Kerfisbundin heimildasamantekt.
Viðmið að greint væri frá tækni við
aðgerðir, útkomu, fylgikvillum og
ánægju kvenna með aðgerðina.
Alls fundust 19 rannsóknir sem tóku
til 1949 sjúklinga.
• Sjaldan greint frá aldri í rannsóknum en aldursbil frá
11 til 68 ár.
• Fáar rannsóknanna greindu frá stærð skapabarma
fyrir aðgerð.
• Greint var frá sjö mismunandi tækni sem notuð var
við aðgerðirnar.
Fyrsta kerfisbundna samantektin á
framkvæmd þessara aðgerða.
Klínískar framsýnar rannsóknir
vantar.