Ljósmæðrablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 37

37Ljósmæðrablaðið - desember 2015
mjög erfitt að búa á Seyðisfirði og þurfa að fara yfir þrjá erfiða fjall-
vegi til að komast á fæðingarstað. Þannig að ef þetta er það sem við
þurfum að lifa við þá er ekkert annað í boði en að bretta upp ermar og
sníða sér stakk eftir vexti. En samhliða því er mikilvægt að lifa í þeirri
von að mögulega komi þetta til með að breytast eins og tískustraum-
arnir. Kannski eftir einhver ár þykir hagkvæmara að konur fæði í sinni
heimabyggð, hver veit! Fram að því er um að gera að vera jákvæður,
vinna starfið vel og halda upp góðri þjónustu fyrir konur á barneignar-
aldri, þannig höldum við uppi heiðri ljósmæðrastéttarinnar og þeirra
eldri ljósmæðra sem sinntu sínu starfi á alveg hreint ótrúlegan hátt og
skilja eftir sig dásamlega sögu fyrir okkur hinar til að byggja ofan á.
Áfram ljósmæður!
Anna María Oddsdóttir
Ljósmóðir á Heilbrigðisstofnun Norðurlands, Sauðárkróki
STARFIÐ ER LIFANDI OG ÓFYRIRSJÁANLEGT
Árið 1984 réði ég mig til starfa sem hjúkrunarfræðing á Sjúkrahús
Suðurlands á Selfossi, nýútskrifuð úr Hjúkrunarskóla Íslands. Báðar
þessar stofnanir heyra nú sögunni til. Skólinn minn var lagður niður
og Sjúkrahús Suðurlands gekk í gegnum samruna stofnana og heitir nú
Heilbrigðisstofnun Suðurlands. Ég vinn þó enn í sama húsi en nú sem
ljósmóðir á Ljósmæðravakt Heilbrigðisstofnunar Suðurlands.
Það er mér enn í fersku minni þegar ég gekk inn um dyrnar á Ljós-
mæðraskóla Íslands fyrsta skóladaginn. Ég staldraði aðeins við neðst
í stigaganginum. Naut augnabliksins. Ég hafði átt mér þann draum
frá fimm ára aldri að verða ljósmóðir. Nú fannst mér ég vera komin á
réttan stað í lífinu. Síðan eru liðin 24 ár og ég hef enn sömu tilfinningu
fyrir starfinu mínu. Það gleður mig innilega að vera ljósmóðir.
Stundum verð ég samt leið og döpur yfir ýmsu því sem starfinu
fylgir. Það er óhjákvæmilegt. Ég þarf ekki að útskýra það fyrir neinni
ljósmóður. Við þekkjum þetta allar. Ég myndi þó ekki vilja skipta um
starfsvettvang. Það er afar gefandi að fá að taka á móti barni og færa
það í hendur glaðra foreldra. Reyndar er það líka mjög áhrifaríkt á
örlagaríkum og erfiðum stundum ef ég finn að ég hef gert gagn. Létt
fólki lífið á einhvern hátt.
En aftur að vinnustaðnum mínum. Ljósmæðravaktin á Selfossi er
það sem Landlæknisembættið kallar D1 fæðingarstaður. Það þýðir í
stórum dráttum að hjá okkur geta fætt allar þær konur sem hafa eðli-
lega meðgöngu að baki ef ekkert í fyrri sögu útilokar þær frá því, svo
sem fyrri keisaraskurður eða miklar blæðingar svo eitthvað sé nefnt.
Í gildi er samstarfssamningur milli HSU og Landspítala og getum
við hringt beint í deildarlækni og/eða sérfræðing á fæðingardeild til að
leita ráða og bera undir þá vandamál sem við erum að fást við. Þetta
samstarf finnst mér hafa gefist afar vel.
Fæðingar- og kvensjúkdómalæknir er starfandi við HSU sem við
höfum getað kallað til þegar viðkomandi er á staðnum. Þar er því um
samstarf að ræða þó það sé óformlegt enn sem komið er.
Talsvert er um að konur liggi hér sængurlegu því þjónustusvæðið er
víðfeðmt og takmarkað hvað ljósmæður geta ekið um langan veg til að
sinna heimaþjónustu.
Á deildinni sinnum við líka göngudeildarþjónustu. Konur leita til
okkar af ýmsum ástæðum allt frá fyrstu vikum meðgöngu og fram yfir
fæðingu. Svo dæmi sé nefnt bjóðum við nálastungur, konur fá foreldra-
fræðslu og skoða deildina auk ýmiss konar eftirlits. Við erum líka með
símaþjónustu og reynum að leysa úr ýmsum vanda þannig ef hægt er.
Mæðravernd fyrir Selfoss og nágrenni er á ljósmæðravaktinni og
einnig sinnum við mæðravernd á heilsugæslustöðvunum á Hellu, í
Laugarási, Þorlákshöfn og Hveragerði.
Síðastliðið haust hófum við að taka leghálssýni í samvinnu við
Krabbameinsfélag Íslands. Við erum með móttöku fyrir konur á
Selfossi og heilsugæslustöðvum HSU þar sem mæðravernd fer
fram. Ómskoðanir á meðgöngu fara fram í náinni samvinnu við ljós-
mæðravaktina.
Eftir hrunið voru blikur á lofti hjá okkur ljósmæðrunum á HSU eins
og annars staðar í þjóðfélaginu. Mikil óvissa ríkti um hver framtíð
deildarinnar yrði. Við komum saman og funduðum og fram fór mikil
hugmyndavinna því við töldum mjög mikilvægt að hafa frumkvæði
að því að móta tillögur sem styrkja myndu starfið. Meðal þess sem
breyttist í kjölfar þess var að mæðraverndin færðist frá heilsugæslu til
vakthafandi ljósmæðra. Eftir sem áður koma flestar konur á dagvinnu-
tíma en við höfum líka þann sveigjanleika að hitta konur á kvöldin og
um helgar sem mörgum finnst þægilegt. Einnig tókum við að okkur að
sinna hjúkrun á næturvöktum á tveimur hjúkrunardeildum stofnunar-
innar. Þar eru sjúkraliðar á næturvöktum sem geta kallað okkur til ef
á þarf að halda. Með þessu sparaðist launakostnaður á heilsugæslu og
hjúkrunardeildum sem kom stofnuninni til góða og víðara starfssvið
styrkti líka deildina okkar.
Nú er nýlokið við að endurnýja húsnæði og ýmsan búnað ljós-
mæðravaktarinnar. Húsnæðið er komið á fertugsaldur og viðhald var
orðið aðkallandi. Samhliða nauðsynlegum endurbótum var húsnæðið
aðlagað betur að starfseminni svo nú fer mun betur um skjólstæðinga
og starfsfólk en áður og óhætt að segja að almenn ánægja ríki með
breytingarnar. Ljósmæðravakt HSU hefur notið mikils velvilja félaga-
samtaka og fyrirtækja í gegnum tíðina en á engan er hallað þó sagt
sé að kvenfélagskonur á Suðurlandi séu sterkasti bakhjarl okkar hvort
heldur sem um er að ræða einstök kvenfélög eða Samband sunnlenskra
kvenna.
Starfið hér á ljósmæðravaktinni er afar fjölbreytt eins og fram hefur
komið. Lifandi og ófyrirsjáanlegt. Engin leið að sjá fyrir hvernig hver
vakt þróast. Það má auðvitað segja um starf svo margra ljósmæðra en
það sem einkennir aðstæður okkar hér á Selfossi er hvað við vinnum
mikið einar. Við erum reyndar tvær í vinnu á dagvinnutíma en þess
utan erum við einar á vakt. Engin önnur ljósmóðir á staðnum til að
ráðgast við. Upp geta komið aðstæður sem bregðast verður við í flýti
og þá er nauðsynlegt að vera viðbúin að standa á eigin fótum og sýna
sjálfstæði í störfum. Það getur stundum verið erfitt en á í raun ekki
illa við mig. Ég kann því vel að reyna á mig og vinna undir álagi.
Vaktaskiptin dragast reyndar stundum á langinn. Þá tökum við okkur
gjarnan tíma til að viðra atburði vaktarinnar því margt getum við ekki
rætt nema við aðrar ljósmæður.
Ég hugleiði stundum hvað það sé sem heillar mig við að starfa sem
Endurbætt húsnæði fæðingardeildar HSU tekið í notkun.
Ljósmæður á fæðingardeild HSU.