Ljósmæðrablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 20

20 Ljósmæðrablaðið - desember 2015
Neikvæðar afleiðingar aðgerðar
Neikvæðar afleiðingar voru almennt fáar og hlutfall þátttakenda
sem greindu frá þeim yfirleitt lágt. Fjórar rannsóknir greindu frá
óþægindum tengdum kynlífi (Bramwell o.fl., 2007; Goodman o.fl.,
2010; Rouzier o.fl., 2000; Veale o.fl., 2013) og tvær frá seinkuðum
gróanda og blæðingum (Goodman o.fl., 2010; Trichot o.fl., 2011).
Í rannsókn Veale o.fl. (2014b) fundu 26% kvenna fyrir aukaverk-
unum eftir aðgerð sem tengdust þvaglátum, óánægju með útlit,
öramyndun, sársauka og óþægindum við að klæðast þröngum
fötum. Verkir voru til staðar hjá hluta þátttakenda í rannsóknum
Rouzier o.fl. (2000) og Trichot o.fl. (2011) og þeir stóðu yfir að
meðaltali í eina viku eftir aðgerð. Í tveimur rannsóknum þurfti hluti
þátttakenda að gangast undir aðra aðgerð þar sem útkoma fyrri
aðgerðar var ekki fullnægjandi (Rouzier o.fl., 2000; Trichot o.fl.,
2011). Í rannsókn Rouzier o.fl. (2000) kom í ljós óánægja með
stærð skapabarma eftir aðgerð og algengara var að konum fyndust
þeir of litlir heldur en of stórir. Heimildasamantekt Motakef o.fl.
(2015) nefnir jafnframt aðskilnað skurðbarma, hematoma og drep.
Áhrif fjölmiðla á umræðu um útlit og kynfæri kvenna
Sex rannsóknir fjölluðu um áhrif fjölmiðla (Bramwell o.fl., 2007;
Crockett o.fl., 2007; Crouch o.fl., 2011; Koning o.fl., 2009; Liao
o.fl., 2012; Veale o.fl., 2014a). Þrjár fjölluðu um hvar konur
sem fóru í skapabarmaaðgerðir fengu upplýsingar um aðgerðir
(Bramwell o.fl., 2007; Crouch o.fl., 2011; Veale o.fl., 2014a) og
sýndi rannsókn Veale o.fl. (2014a) að yfir 80% kvenna fær upplýs-
ingarnar úr fjölmiðlum. Niðurstaða Koning o.fl. (2009) á því hvar
konur fá upplýsingar um skapabarmaaðgerðir er svipuð; 78% þátt-
takenda höfðu fengið upplýsingarnar úr fjölmiðlum. Niðurstöður
þeirra voru jafnframt að þátttakendum sem fréttu af skapabarma-
aðgerðum úr fjölmiðlum fannst síður viðeigandi að konur færu í
slíkar aðgerðir. Niðurstöður Crockett o.fl. (2007) voru að 79%
svarenda sögðu að sjónvarp og aðrir fjölmiðlar hefðu haft áhrif á
ákvörðun þeirra að leita eftir frekari upplýsingum um lýtaaðgerðir.
Ennfremur kom fram að þátttakendur, sem horfðu mjög oft á raun-
veruleikaþætti um lýtaaðgerðir, töldu sig búa yfir betri þekkingu á
lýtaaðgerðum og að þættirnir endurspegluðu raunveruleikann betur
en þeir sem horfðu sjaldnar á slíka þætti. Þá ætluðu hlutfallslega
fleiri konur sem horfa mjög oft á þætti af þessum toga að fara í
skapabarmaaðgerð en þær sem horfa sjaldnar.
UMRÆÐUR
Við túlkun niðurstaða þarf að hafa í huga að hlutdrægni rann-
sakenda getur haft áhrif á niðurstöður. Það á til dæmis við þegar
skurðlæknirinn sjálfur eða samstarfsfólk hans sér um framkvæmd
rannsóknar (Goodman o.fl., 2007; Jothilakshmi o.fl., 2009; Liao
o.fl., 2010; Miklos og Moore, 2008; Rouzier o.fl., 2000). Jafnframt
viljum við vekja athygli á því að það sem einkennir flestar rann-
sóknirnar sem við skoðuðum er lítið og einsleitt úrtak (Bramwell
o.fl., 2007; Crouch o.fl., 2011; Jothilakshmi o.fl., 2009; Trichot
o.fl., 2011; Veale o.fl., 2014) og lítil eða engin eftirfylgd (Bramwell
o.fl., 2007; Crouch o.fl., 2011; Jothilakshmi o.fl., 2009; Rouzier
o.fl., 2000). Þá notast þær allar við lýsandi rannsóknasnið. Þetta
hefur áhrif á túlkunina og dregur úr sannleiksgildi og áreiðanleika
rannsóknanna.
Í átta rannsóknum var greint frá ástæðum kvenna fyrir því að
þær sækja í þessar aðgerðir. Ástæðurnar voru helstar líkamleg
óþægindi, skömm og óánægja vegna útlits skapabarma og sýnileika
þeirra sem og vandamál tengd kynlífi. Í ljósi þessa er áhugavert
að einungis í einni rannsókn, Crouch o.fl. (2011), var lengd og
breidd skapabarma mæld og konurnar metnar út frá viðmiðum sem
byggðu á fyrri rannsókn höfunda meðal 50 kvenna. Í rannsókn-
inni var meirihluta kvennanna sem leituðu eftir aðgerð vísað frá.
Það var gert á þeim forsendum að lengd skapabarma þeirra væri
innan viðmiðunarmarka. Í kjölfarið var þeim boðið upp á fræðslu
og sálfræðiþjónustu og þær fullvissaðar um að skapabarmar þeirra
væru eðlilegir að stærð og lögun.
Stefnan í heilbrigðismálum víðast hvar er að heilbrigðisstarfsfólk
skuli notast við viðmiðunarreglur eða gæðavísa í störfum sínum og
leitast er við að innleiða gagnreynda starfshætti sem víðast. Starfs-
hættir sem byggja á mati einstakra lækna á því hvað séu ásættanleg
viðmið þegar kemur að aðgerðum á skapabörmum hljóta að vera
óásættanlegir. Sérstaklega í ljósi þess að samtök kvensjúkdóma-
lækna víða um heim líta svo á að það skorti sannanir fyrir öryggi
og árangri aðgerða sem framkvæmdar eru án læknisfræðilegra
ábendinga (Shaw o.fl., 2013).
Athyglisvert er að í framangreindri rannsókn Crouch o.fl. (2011)
voru 40% kvenna sem óskuðu eftir að fara í aðgerð en uppfylltu
ekki viðmið staðráðnar í að leita annað þrátt fyrir að skapabarmar
þeirra teldust innan eðlilegra marka. Þetta bendir til þess að viðmið
þessara kvenna séu að skapabarmar eigi að vera minni en framan-
greind viðmið segja til um. Viðmið sín um stærð og útlit skapa-
barma geta konur tæpast hafa fengið annars staðar en úr fjölmiðlum
en þeir eru algengasta upplýsingaveitan um aðgerðirnar. Í rann-
sóknum sem greindu frá því hvar konur fá upplýsingar um aðgerðir
á kynfærum kvenna kom í ljós að allt að 80% þeirra fá upplýs-
ingarnar úr fjölmiðlum (Veale o.fl., 2014a). Mat lækna getur líka
skipt máli en það hlýtur að vera umhugsunarvert hversu stór hluti
39 konur (84.8%) sögðu ákvörðun um að fara í aðgerð
að öllu leyti þeirra eigin.
Veale o.fl.,
2014b.
Bretland.
Meta langtímaáhrif
skapabarmaaðgerða
með tilliti til ánægju
með útlit kynfæra og
ánægju í kynlífi.
Tilgátan sem sett var
fram var sú að konur
sem fara í
skapabarmaaðgerð
verði ánægðari með
útlit kynfæra sinna að
lokinni aðgerð og
upplifi einnig bætt
kynlíf.
Framsæ samanburðarrannsókn. 49
konur sem höfðu farið í
skapabarmaaðgerð (miðaldur=34 ára;
aldursbil 25-43 ára) og 39 konur í
samanburðarhóp (miðaldur=28 ára;
aldursbil 25-34) sem ekki vilja fara í
slíka aðgerð.
Enginn munur var á hópunum hvað
varðar aldur, kynhneigð, ráðhag,
menntun, kynþátt og barneignir.
Gagna var aflað með
spurningalistum*: HADS, GAS,
BDD, PISCO, BIQLI, og COPS-L.
Meðferðarhópur var metinn: Fyrir
aðgerð; 3 mánuðum eftir aðgerð og
11-42 mánuðum eftir aðgerð en þá
voru einvörðungu GAS, PISCO og
COPS-L lagðir fyrir.
Samanburðarhópurinn var metinn
tvisvar með þriggja mánaða millibili.

Fyrir aðgerð voru konurnar í meðferðarhópnum
marktækt óánægðari með útlit kynfæra sinna (fleiri stig
á GAS og COPS-L) heldur en þær í
samanburðarhópnum.
Þremur mánuðum eftir aðgerð var ánægja
meðferðarhópsins við kynlíf marktækt meiri (fleiri stig
á PISCO) en samanburðarhópsins.
Niðurstöður matsins gáfu einnig til kynna aukna
ánægju með útlit kynfæra og minni kvíða eftir aðgerð.
Þegar borin eru saman stig kvenna í meðferðarhópi á
mælikvörðunum fyrir aðgerð við stig kvenna 3
mánuðum eftir aðgerð (n=26) fengu konur marktækt
færri stig á kvíðakvarða HADS, GAS og á COPS-L og
marktækt fleiri stig á PISCO eftir aðgerð. Stig á GAS
og COPS-L voru enn marktækt færri hjá hópnum 11-42
mánuðum síðar (n=23). Þá sögðust 6 konur (26%) hafa
einn eða fleiri af eftirtöldum fylgikvillum: Vandi með
þvaglát (n=3); óánægja með útlit (n=2); verkur við
leggangaop (n=1); minnkuð kynörvun (n=2); óþægindi
við að klæðast þröngum fötum (n=1). Ein kona sá eftir
að hafa farið í aðgerðina.
Styrkleikar rannsóknarinnar eru að
marktækir spurningalistar voru
notaðir og að rannsóknin var
framkvæmd án áhrifa frá
skurðlæknum og langtímaárangur
metinn.
Höfundar álykta að það sé
ákjósanlegt að bjóða upp á sálræna
aðstoð til að meta konur sem vilja
fara í skapabarmaaðgerðir.

#n= fjöldi, M=miðgildi.
* The Perception of Appearance and Competency Related Teasing Scale (POTS), The Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Disgust Scale Revised (DS-R), Hospital
Anxiety and Depression Scale (HADS), Body Image Quality of Life Index (BIQLI), Genital Appearance Satisfaction (GAS), Cosmetic Procedures Scale of Labiaplasty
(COPS-L), Pelvic Organ Prolapse-Urinary Incontinence Sexual Function Questionnaire (PISQ); Cosmetic Procedures Scale – Body Dysmorphic Disorder (COPS-BDD);
Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale for Body Dysmorphic Disorder (BDD-YBOCS).