Ljósmæðrablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 26

26 Ljósmæðrablaðið - desember 2015
Feður eru yfirleitt viðstaddir fæðingu barna sinna og hafa verið
síðustu 40 ár. Þó hafa rannsóknir sýnt að þeir upplifa sig utanveltu
og finnst þá vanta stuðning og umönnun á eigin forsendum. Barn-
eignarþjónustan er sniðin að mæðrum og enn virðist það vera megin-
hlutverk feðra að vera stuðningur fyrir móðurina, samanber nýjar
reglur á Fæðingarvakt Landspítala þar sem gert er ráð fyrir einum
stuðningsaðila við fæðinguna og að hann sé í flestum tilvikum hinn
verðandi faðir. Þörf er á vitundarvakningu og fleiri rannsóknum
til að skoða upplifun feðra, öryggi þeirra og hvers konar stuðning
og umönnun þeir þurfa m.a. til að meðhöndla og koma í veg fyrir
neikvæða upplifun, fæðingarótta og fæðingarþunglyndi.
Fæðingarsaga er eitt af þeim verkefnum sem 1. árs nemar í ljós-
móðurfræði skila í námskeiðinu Inngangur í ljósmóðurfræði. Verk-
efnið er unnið þannig að neminn skrifar fæðingarsögu og hvaða
skilaboð felast í henni. Fæðingarsagan er fengin úr nánasta umhverfi
en hún getur verið eigin fæðingarreynsla eða frá vinkonu, móður,
föður, afa eða ömmu. Reynsla, viðhorf eða hugtök sem endurspegl-
ast í sögunni eru skoðuð og hvaða áhrif sagan geti haft á nám og
starf ljósmæðra. Þessi fæðingarsaga er frá sjónarhóli föður út
frá frásögn móðurinnar og samtali þeirra um fæðingarreynsluna.
Hún er lærdómsrík og gefur okkur innsýn í ólíka reynslu móður og
föður af sömu fæðingunni. Sagan ætti að hvetja ljósmæður til að
skoða hvernig þær geta sinnt þörfum feðra betur í meðgönguvernd,
fæðingarhjálpinni og sængurlegunni.
Ólöf Ásta Ólafsdóttir,
lektor í ljósmóðurfræðum
Hver og einn einstaklingur upplifir hverja fæðingu á mismun-
andi hátt. Ljósmóðir upplifir fæðingu á einn hátt, móðirin á annan
og faðir enn annan. Lítil áhersla er yfirleitt lögð á upplifun feðra
í fæðingum en hér á eftir verður sögð fæðingarsaga og upplifun
föður á fæðingu fyrsta barns. Til að fá heildarmynd af fæðingunni
og skilja samhengið betur og þær upplifanir sem faðirinn segir
frá verður fyrst farið yfir atburðarás fæðingarinnar út frá frásögn
móðurinnar og fæðingarskýrslunni sem foreldrarnir fengu afhenta
stuttu eftir fæðinguna.
Að sögn móðurinnar var mikið bras búið að vera alla meðgönguna,
samdrættir byrjuðu snemma og þegar hún var gengin 31 viku var
hún sett á rúmlegu. Þegar hún var gengin 36 vikur og mátti loksins
fara að gera allt það sem hún vildi benti allt til þess að hún væri
komin með meðgöngueitrun. Hún var send í frekari rannsóknir sem
staðfestu væga meðgöngueitrun. Hún var lögð inn á sjúkrahús sem
er ekki í hennar heimabæ og lá inni í tæpa viku þar sem fylgst var
með henni. Á meðan hún lá inni fór eiginmaður hennar og verðandi
faðir a.m.k. fjórar ferðir í heimabæinn þeirra sem var í um 150 km
fjarlægð til að annast eldra barn þeirra sem hún átti fyrir, svo þetta
var hans fyrsta meðgöngu- og fæðingarreynsla. Síðustu vikur höfðu
verið erfiðar fyrir barnið og þurfti það mikla athygli og á nærveru
pabba síns að halda, en einnig var mikill álagstími í vinnunni og enn
voru þrjár vikur í að hann ætti að byrja í feðraorlofi. Móðirin fékk
leyfi til að fara heim í 6 nætur og koma svo aftur í endurinnlögn, en
ef blóðþrýstingurinn færi yfir ákveðin mörk yrði hún að koma strax
til baka. Daginn sem hún átti að leggjast inn aftur fann hún fyrir
aukinni vanlíðan og voru blóðgildin þá orðin of há til að vera lengur
heima. Þegar á sjúkrahúsið var komið var ástandið orðið verra og
hún strax sett á blóðþrýstingslækkandi lyf. Þrýstingurinn hélt áfram
að hækka og var því ákveðið að framkalla fæðinguna.
Faðirinn var ekki hjá henni nóttina fyrir gangsetningu en kom
Fæðingarsaga
– upplifun föður af fæðingu fyrsta barns
Heiða B. Jóhannsdóttir
ljósmóðurnemi
N E M A V E R K E F N I