Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.2018, Side 26

26 FÓLK - VIÐTAL 30 nóvember 2018
Útifuglafóður
Mikið úrval, gott verð
Smáratorg · Bíldshöfði · Grandi · Hafnarörður
Á
dögunum birti Agnes Bára
Aradóttir brot úr skýrslu­
töku yfir manni sem hún
kærði fyrir nauðgun. Ekki
var gefin út ákæra í málinu þar
sem það þótti ekki líklegt til sak­
fellis, þrátt fyrir að sakborningur
virðist játa að hafa gert sér grein
fyrir að kynferðislegir tilburðir
hans væru brotaþola í óþökk.
Blaðamaður settist af þessu til­
efni niður með Kolbrúnu Bene­
diktsdóttur varahéraðssaksóknara
til að ræða um rannsóknir og sak­
sókn kynferðisbrota á Íslandi.
Játning ekki sama og játning
Við meðferð sakamáls er krafist
milliliðalausrar sönnunarfærslu
fyrir dómi. Í því felst að sönnunar­
gagna skuli aflað og þau færð
fram fyrir dómara. Ef játning er
gefin við við skýrslutöku hjá lög­
reglu en sakborningur neitar sök­
um fyrir dómi þá gerir þessi krafa
um milliliðalausa sönnunarfær­
slu það að verkum að játning fyr­
ir lögreglunni getur haft minna
gildi. Komi því ekki til frekari gögn
gegn sakborningi er varhugavert
fyrir dómara að fella dóm á grunni
slíkrar játningar einnar saman.
Um þetta segir Kolbrún að það
nægi ekki í öllum tilvikum að sak­
borningur játi eitthvað við skýrslu­
töku hjá lögreglu. „Það þarf alltaf
að fara yfir gögnin og meta það
hversu líklegt sé að játningin sé
rétt og hvort í málinu finnist fyrir
gögn sem styðja við játninguna.
Eftir því sem brot eru alvarlegri
aukast kröfur til játningarinnar og
til þess að hún styðjist við önnur
gögn.“ Kolbrún minnir á að bæði
ákæruvald og dómsvald beri laga­
leg skylda til að viðhalda hlutleysi
í öllum sínum störfum. Markmið
þeirra er að leiða í ljós hið sanna
og rétta.
Kolbrún getur ekki tjáð sig um
einstaka mál en tekur þó fram að
í opinberri umræðu um kynferðis­
brot liggi ekki fyrir öll gögn máls­
ins en það geti gefið almenningi
bjagaða mynd af málum. Vissu­
lega getur játning haft áhrif á
rannsókn máls en eftir því sem
brotin eru alvarlegri eykst krafan
um að hún sé studd gögnum. Kol­
brún segir það óalgengt í nauð­
gunarmálum að sakaðir játi á sig
sakir, ólíkt því sem tíðkist oft í öðr­
um brotaflokkum.
Sönnunarfærslan ekki þyngri,
heldur torveldari
Í umræðunni er oft hent fram full­
yrðingu um þyngri sönnunar­
færslu í kynferðisbrotamálum.
Kolbrún telur það byggt á misskiln­
ingi. „Reglurnar um sönnunar­
byrði eru alltaf þær sömu. Það er
ákæruvaldið sem ber sönnunar­
MYNDIR: DV HANNA
Erla Dóra
erladora@dv.is
n Mikilvægt að tala kerfið ekki niður n Sannleikurinn er markmiðið n Verður aldrei 100% ákært og 100% sakfellt í nauðgunarmálum
Um 70%
sakfellinga-
hlutfall í
kynferðis-
brotamálum