Tímarit Máls og menningar - 01.04.2019, Blaðsíða 49

U m S a m ö n t U S c H w e B l i n
49
titilsögu bókarinnar Pájaros en la boca komast kvíðafullir foreldrar að því að
ung dóttir þeirra er haldin þeirri óskiljanlegu áráttu að borða páfagaukana
sína, lifandi með fiðri og öllu. Í annarri sögu segir frá ófrískri konu sem
verður sífellt hræddari við fæðinguna sem nálgast óðum, því fær hún lyf hjá
lækni og þungunin gengur smám saman til baka þar til konan nær að spýta
fóstrinu út um munninn meðan fjölskyldan fylgist með skelfingu lostin. Í
enn annarri sögu hefur kona viðurværi sitt af því að leyfa ríkum hefðarfrúm
að svala blæti sínu með því að plokka líkamshár hennar. Enn önnur fjallar
um mann sem býr í leikfangaverslun sinni og þykist vera síungur drengur.
Þetta eru þó ekki eiginlegar hryllingssögur þótt stöðug óvissa lesanda valdi
óhugnaði. Tilgangurinn virðist vera að opna nýja sýn á veruleikann allt í
kringum okkur.
Fyrsta skáldsaga Schweblin, Distancia de rescate (Bjargfæri), sem í raun­
inni er nóvella, vakti mikla athygli þegar hún kom út árið 2014 og var marg­
verðlaunuð. Í þessu markvissa, þétta og vel úthugsaða verki veit lesandi ekki
alltaf hvað er á seyði, margar raddir tala og flakkað er á milli tímaskeiða (þar
kemur Juan Rulfo upp í hugann). Kona sem hefur orðið fyrir einhvers konar
eitrun liggur á banabeði og ræðir við ungan dreng sem virðist hafa lykilinn
að því böli sem hrjáir söguheim bókarinnar. Með beittum stíl tekst höfundi
að byggja upp spennu og lesandinn fyllist eftirvæntingu við að fá svör við
spurningum sögupersónanna. Í sögulok er hann þó skilinn eftir í óvissu um
hvort hann hafi fengið þau eða ekki. Komið er inn á þjóðtrú, móðurhlut­
verkið (titill verksins vísar í fjarlægð barns frá móður), spilliefni og umgengni
okkar við náttúruna. Kannski má segja að bókin bjóði uppá bókmenntalega
upplifun á óvissu okkar og ótta gagnvart umhverfisvá nútímans.
Samanta Schweblin sendi frá sér ári síðar, eða 2015, enn annað smásagna­
safn, Siete casas vacías (Sjö tóm hús). Eins og í fyrri söfnum eru sögurnar
ögrandi bæði hvað varðar stíl og efni. Ein þeirra er mjög löng og fjallar um
gömul hjón og hvernig þau takast á við Alzheimer­sjúkdóm eiginkonunnar.
Hún ver dögunum í að pakka niður í kassa og undirbýr þannig enda­
lokin, eins og ómeðvitað. Lesandi fylgir athöfnum og hugsunum konunnar
gegnum nákvæmar lýsingar á sérhverju smáatriði og fer smám saman að sjá
hlutina með hennar augum. Sagan var gefin út aftur árið 2017 með mynd­
skreytingum.
Nýjasta skáldsaga Schweblin er Kentukis (Kentukis) sem kom út 2018.
Þar tekst höfundur á við nútímatæknina, samskiptamiðla og hvernig þeir
geta yfirtekið líf fólks. Þetta eru margar samofnar sögur um fólk af ólíkum
uppruna víða að úr heiminum, ungt sem gamalt. „Kentukis“ eru eins konar
rafræn tuskudýr eða leikföng sem sameina fólkið. Eigendur stýra þó ekki
hegðun dýranna heldur tilviljanakenndur vinur „úti í heimi“ sem gerir það
gegnum tölvu. Þó hafa dýrin að hluta til sjálfstætt líf. Þetta viðfangsefni
kallast að einhverju leyti á við þemu sem hafa verið tekin fyrir í sjónvarps­
þáttunum Black Mirror. Fólkið í Kentukis er gagntekið af smávægilegum og