Ófeigur - 15.07.1947, Blaðsíða 16

16
ÓFEIGUR
ávísa innflutnmgskvóta tilgreindra heimilismanna. Með
þessum hætti gæfu samvinnumenn um allt land Sís
ávísun á allan þeirra kvóta. Þetta mundi, að því er snert-
ir margar nauðsynlegar vörur, hækka kvóta samvinnu-
félaganna úr 10—14% í 50% og breytingin byggð á
fyllsta persónurétti. Ef málinu væri fyigt eftir með
skýringargreinum, líkt og komu í Degi og Tímanum í rit-
stjórnartíð Jónasar Þorbergssonar og Tryggva Þór-
hallssonar, myndu þingmenn eins og Eiríkur, Barði,
Gunnar, Hannibal og Sigurður Isfirðingur verða með
sínum kjósendum úr kaupfélögunum, þó að fylgi þeirra
og margra slíkra manna geti verið vafasamt án per-
sónulegrar ávísunar frá kjósendum. Aðrar leiðir munu
torsóttar í þessu efni, úr því að stjómarmaður í Sís
varð að semja réttinn af samvinnumönnum og það á svo
hátíðlegan hátt, að margir þingmenn vitna um það við
atkvæðagreiðslu á Alþingi.
XV.
Skattamál samvinnufélaganna eru komin í hina mestu
óreiðu. Eftir skynjun frjálsrar hugsunar eru verzlunar-
skipti samvinnumanns við eigið félag ekki atvinna,
ekki gróðastarfsemi og þess vegna ekki skattskyld.
Samvinnulögin frá 1921 veittu samvinnufélögunum í
þessu fulla vernd. Mér hafði tekizt að eiga mikinn þátt
í þessari mikilvægu löggjöf, þó að ég væri ekki þing-
maður og ekki í stjórn Sís. Eftir 20 ára vemd fyrir
kaupfélögin semur Eysteinn þennan rétt af samvinnu-
félögunum þannig, að eitt félagið, Kea, varð ár eftir ár
að greiða allt ag 300 þús. kr. í stríðsgróðaskatt af skipt-
um félagsmanna við þeirra eigið félag. Nú var varnar-
veggurinn brotinn. Síðan eru samvinnufélögin sett á
bekk með gróðafélögum varðandi alls konar skatta.
Ólafur Thors samdi um þessi mál við Eystein og tókst
að bjarga Eimskipafélaginu skattfrjálsu, en Eysteinn
samdi skatt á félög, sem áttu að réttum lögum að vera
laus við gjöld af gróðalausri verzlun og höfðu verið lög-
vemduð í 20 ár. Nú í vetur fékk Eimskip sitt skatt-
frelsi af siglingastarfsemi framlengt, en þegar látið var
liggja að því, að Hvassafell, skip samvinnufélaganna,
ætti að vera undir sömu skattavernd eins og Eimskip,
þá vom gistivinir kommúnista líka þar komnir með
samninga um, að svo skyldi ekki vera. Núverandi for-