Skessuhorn - 20.12.2017, Síða 71

MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2017 71
árum þá fór ég um Reykjavík mik-
ið til á hjóli. Fyrir nokkrum árum
fannst bóndanum nóg um horfa á
sjóndöpru frúna flengjast eina um
á hjólinu. Þá ákváðum við að fjár-
festa í tveggja manna reiðhjóli. Auð-
vitað kemur slíkt ekki alveg í stað-
inn fyrir venjulegt hjól þar sem ég
þarf alltaf að fá einhvern fyrir fram-
an mig. Bóndinn, drengirnir, fjöl-
skylda og ýmsar vinkonur hafa feng-
ið það hlutverk. Af þessum hjól-
reiðaferðum hef ég mikla ánægju.
Sá yngsti getur ekki beðið eftir því
að fá að fara með mér út að hjóla en
hann verður að bíða þangað til hann
verður aðeins eldri.“
Nú á að beygja
Halla Dís hefur mikinn áhuga á
gönguferðum í náttúrunni, m.a.
fjallgöngum. Hún fer reglulega í
slíkar göngur en til þess að það sé
mögulegt verður einhver að ganga
á undan og vísa veginn. Hún hef-
ur farið í ýmis gönguferðalög m.a.
með Blindrafélaginu og gengið á
Hvannadalshnúk, Fimmvörðuháls
og fleiri fjöll. „Það eru virkilega
skemmtilegar göngur þar sem far-
ið er á þeim hraða sem henta okkur
sem sjá illa.“ Halla Dís hefur einnig
farið á skíði eftir að sjóninni tók að
hraka, meira að segja til Austurrík-
is. Að eigin sögn er hún ekki mik-
ill skíðamaður en langaði að reyna
þetta með fjölskyldunni. Þau fóru í
heimsókn til ættingja sem búa rétt
hjá Salzburg og naut Halla Dís leið-
sagnar frænku sinnar í skíðabrekk-
unum. Þar gilti það sama og með
gönguferðirnar, að einhver væri fyr-
ir fyrir framan til að segja til um
hvenær þurfi að beygja. „Ef það
gleymdist þá var ég í vondum mál-
um, keyrði út út brautinni og jafn-
vel út í skafl.“
Að nota blindrastafinn
Aðspurð hvort Halla Dís noti blind-
rastafinn segist hún hafa lengi verið
að koma sér að því. „Ég nota stafinn
aldrei hér heima í Stykkishólmi þar
sem ég tel mig þekkja bæinn vel en
er farin að gera það á öðrum stöð-
um. Það gefur mér ákveðið öryggi
og fólk tekur meira tillit til mín þeg-
ar það sér mig með Hvíta starfinn.
Enda sést ekkert utan á mér að ég sé
sjónskert svo það er ekki nema von
að fólk rekist utan í mig og ég í það.
Mér fannst lengi vel óþægilegt að
vera að merkja mig og láta þar með
umheiminn þannig vita að ég væri
sjónskert. En það er að venjast, sem
betur fer. Ég hef þó á tilfinningunni
að Íslendingar séu ekki mjög van-
ir að umgangast stafinn, mér finnst
meira tillit tekið til hans erlendis.“
Hjúkrunarfræðingur
með minnkandi sjón
Halla Dís segir að hún hafi haft
ákveðnar áhyggjur vegna sinnar
vinnu á almennri sjúkradeild þeg-
ar sjónin tók að versna. „Þá varð
mér stundum hugsað til þeirra orða
sem samnemandi minn lét falla þeg-
ar ég var í hjúkrunarnáminu. Hvað
ef eitthvað slæmt gerðist sem mætti
rekja til þess að ég væri farin að sjá
illa og tæki ekki eftir einhverju sem
væri augljóst öðrum með eðlilega
sjón. Ég var því komin á þann stað
að ég var að berjast við samvisku
mína hvað vinnu varðar og komst
að þeirri niðurstöðu að ég yrði að
breyta til. Þá var ég svo heppin að
vera boðin vinna á Háls- og bak-
deild við sjúkrahúsið hér þar sem
menntun mín nýtist mjög vel. Þar
er ég hluti af fagteymi sem sérhæfir
sig í endurhæfingu háls- og baksjúk-
linga. Ég sinni m.a. fræðslu, slökun
og almennum stuðningi. Þar af leið-
andi má því segja að ég noti munn-
inn meira en augun í vinnunni. Ef
ég þarf á aðstoð að halda þá er hún
til staðar bæði hjá mínum yfirmönn-
um og samstarfsfólki og vil ég þakka
þeim fyrir það. Ég get einnig miðlað
af minni reynslu til sjúklinganna sem
ég er að aðstoða. Ég veit vel hvernig
það er að missa færni, geta ekki gert
allt það sem maður gat áður, aðstæð-
ur sem þeir eru oft á tíðum að glíma
við líka. Það að missa færni er ætíð
erfitt en maður verður að gæta þess
að dvelja ekki um of við það sem var,
heldur frekar við það sem er.“
Að lifa með fötlun
Halla Dís hefur lært að lifa með
sinni fötlun og reynir að fremsta
megni að vera ekki of upptekin af
henni. Það er tvennt sem erfiðast
er að sætta sig við að hennar mati.
Fyrst má telja að geta ekki lesið því
það er svo ótal margt sem er sett
fram á þann máta, t.d. innihaldslýs-
ingar á vörum, merkimiðar á fatn-
aði o.fl. Síðan það að eiga erfitt með
að ganga þar sem ekki er slétt undir
fæti, t.d. í þúfum og stórgrýti. „Þetta
eru hindranir hvað sjálfstæði varð-
ar. Ég hlustaði einu sinni á erindi
þar sem langveikur einstaklingur
var að lýsa lífi sínu. Sá sagðist vera
80% af tímanum glaður, 10% dap-
ur og 10% mitt á milli. Þetta er við-
horf sem ég reyni að fara eftir því ég
er ekki sjónin mín, heldur er ég með
þessa sjón.“
Að nota húmor
„Sem betur fer get ég gert grín að
ýmsum aðstæðum sem ég lendi
í. Ég sé sem dæmi aldrei neinar
hrukkur né grá hár hjá mér, hvað
þá öðrum.“ Eins og áður hefur
komið fram þá er lífið hjá Höllu
Dís ekki alltaf dans á rósum því
það getur verið einmanalegt að ná
ekki að fylgjast með og finnast vera
utangátta í aðstæðum t.d. á fyrir-
lestri þar sem hún sér ekki það sem
verið er að benda á þegar glærur
eru notaðar. Einnig getur verið
erfitt að vera í margmenni, eins og
í veislum og þekkja ekki alla sem
eru að heilsa. Halla Dís bætir við
að henni finnist einnig erfitt að
geta ekki lesið bækur, því hún hafi
verið mikill bókaormur. „Það er
reyndar svolítið fyndið að ég er að
missa sjónina en er með gott sjón-
minni,“ segir hún og hlær við.
Heldur í vonina
Enn sem komið er er engin lækn-
ing til við augnsjúkdómnum RP
en þó er ýmislegt í farvatninu sem
gefur meiri von en var til staðar
fyrir 10 til 15 árum. „Ég reyni að
halda í vonina án þess þó að vera
með of miklar væntingar en vil
þó nefna að úrval hjálpartækja er
margfalt meira nú en var og er í
stöðugri þróun. Sem dæmi er ég
með talgervil í símanum sem les
fyrir mig og segir mér hvaða for-
rit ég er að velja. Enn er það forrit
ekki fullkomið en er eins og annað
í stöðugri þróun.“ Brosandi bætir
hún síðan við: „Ætli ég verði kom-
in á sjálfkeyrandi bíl innan fárra
ára. Þegar öllu er á botninn hvolft
er yfir mörgu að gleðjast. Söngur-
inn gefur mér mikið og ég á mín-
ar einna bestu stundir þegar ég er
í Flateyjarkirkju að vetri til og æfi
mig að syngja. Þar get ég gleymt
stað og stund,“ segir Halla Dís
Hallfreðsdóttir brosandi að end-
ingu. bgk
Halla Dís hefur farið á skíði þótt hún segist ekki vera góð í þeirri íþrótt. Hér er hún
á skíðum í Austurríki.
Þegar ekki er hægt að vera einn á hjóli þá eru bara fundin önnur úrræði. Hér eru mæðginin, Halla Dís og Haraldur saman á hjóli.
Hoelsjökull 2017
2017
Hoffellsjökull 2003
Gervitunglamynd úr Spot-5
Hoffellsjökull 2017
Gervitunglamynd úr Sentinel-2
Gleðileg jól og heillaríkt komandi ár
Starfsfólk Landmælinga Íslands