Skessuhorn - 20.12.2017, Side 92

MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 201792
Þetta máltæki; „Þá mega jólin koma fyrir mér,“
er gjarnan notað yfir athafnir sem fólki finnst
nauðsynlegar í aðdraganda jóla. Byggir á hefð-
um og venjum viðkomandi og getur verið afar
persónubundið eða tengt fjölskyldum. Við
heyrðum í nokkrum íbúum á Vesturlandi og
spurðum þessarar spurningar; hvað er nauð-
synlegt að gera í aðdraganda jóla?
Þorsteinn Hjaltason, Grundarfirði:
Mandarínurnar í hús
og nóg af smákökum
Jólin eru hátíð áts og friðar. Fyrir mér mega jólin koma þeg-
ar mandarínur eru komnar í hús og smákökurnar standa í
dunkum. Ég er ósköp lítið fyrir að þurfa að gera hluti fyrir
jólin, þótt ég stjórni ekki öllum áherslum jólaundirbúnings-
ins sjálfur. Það þarf til dæmis að koma jólaljósum upp úti.
En að borða mandarínur og smákökur fyrir jólin býr til jóla-
skapið hjá mér. Rósa, konan mín, er dugleg að bæta á súkkul-
aðibitakökurnar sem ég ét svo upp þegar ég kem í land.
Jóhanna Ösp Einarsdóttir,
Fremri-Gufudal í Gufudalssveit:
Hrútablaðið og tvístofna
heimaalið jólatré
Ég hef alltaf verið mikið jólabarn og þótt mjög vænt um
þessa hátíð ljóss og friðar. Um leið og skammdegið fer að
hellast yfir finn ég einhverja innri ró og kemst í jólafíling, of
snemma finnst sumum, en mér finnst það bara passlegt. Eft-
ir að börnin mín fóru að stækka og taka þátt í aðventunni og
jólunum fórum við að skapa okkar eigin hefðir og venjur og
aðventan fór að skipa stóran sess í heimilishaldinu í Gufs-
unni. En í bland við piparkökuhúsagerð, smákökugerð, jóla-
skraut, kransa og föndur er alltaf eitt sem hefur verið mikil-
vægasti þátturinn af aðventunni í mörg ár. Það er Hrútablað-
ið, sem kemur alltaf út rétt fyrir jól. Nei ók djók, það er ekki
það mikilvægasta þó það sé án efa mjög mikilægt. Það mik-
ilvægasta er þegar fjölskyldan fer hér í skóginn fyrir ofan og
velur eitt af sínum forljótu jólatrjám. Forljótu? Já, ég sagði
það! Við höfum alltaf viljað hafa furu í stofunni hjá okkur á
jólunum og okkur finnst mikilvægt að hún sé heima „alin.“
En fururnar hér í Gufsunni eru ekki svo margar. Allavega það
fáar að við tímum ekki að taka fallegustu fururnar og punta
þær með allskonar glingri þannig að það sjáist ekki í tréð.
Nei, þá eiga þessar fallegustu sko heima áfram út í skógi.
Þannig að við förum og finnum okkur tvístofna tré og tökum
annan stofinn af, þið sem þekkið ekki svona tvístofna tré vitið
þá víst ekki að önnur hliðin á þeim er oft gjörsamlega nakin.
Stundum meira að segja er alveg nauðsynlegt að setja tréð í
horn því 2/3 af því eru hálf berir. Þessi tvístofna tré eru oft
skökk og skæld en vitið þið að þegar maður er búinn að setja
skraut á þau þá eru þau bara ansi sérstök. Því svo fá krakk-
arnir að skreyta og þau ná mis-hátt á tréð. Það er alveg fer-
legt þegar fullorðin manneskja fer í skjóli nætur og endurrað-
ar skrautinu á trénu sem börnin skreyttu svo það passi betur
við heildarmyndina. En þegar ljóta tréð er orðið skreytt eftir
hugmyndaríka, glaða krakka og svo endurskreytt í myrkrinu
án þess að neinn viti af þreyttri húsmóður á yfirsnúningi: Þá
mega jólin koma fyrir mér.
Haukur Páll Jónsson, Hvalfjarðarsveit:
Jólalögin í loftinu
Haukur er námsmaður í Amsterdam en alinn upp í Hvalfirð-
inum. Fyrir honum koma jólin þegar prófin eru loksins búin.
Hjá honum eru próf alveg fram á síðustu stundu og því mega
þau í raun alls ekki koma neitt fyrr en von er á þeim. „Þegar
það eru til jólasmákökur og það líður að jólum. Svo verða að
vera jólalög í loftinu. Þá mega jólin koma fyrir mér.“
Hrund M. Þorgeirsdóttir,
Hvanneyri:
Að pússa jólaeplin þar til
hægt er að spegla sig í þeim
Á mínu heimili tíðkast það að pússa jólaepli. Þetta var erf-
itt og tímafrekt verk þegar ég var lítil en eftir að ég varð
stærri fór ég að verða spennt fyrir hefðinni. Að fara í búð-
ina og velja fallegustu rauðu eplin, pússa allt vax eða óhrein-
indi af og gera þau glansandi. Síðan voru þau sett í ávaxta-
körfuna með öllu hinu gúrmeinu, mandarínunum og app-
elsínunum; - jafnvel einni grenigrein upp á punt. Þetta var
frábær hefð. Eða þangað til jólin sem mamma kjaftaði. Einn
aðfangadaginn ætluðum við systur að fara að pússa eplin og
við kvörtum á leikrænan hátt yfir því hve leiðinlegt þetta
verkefni sé (sem var líka partur af hefðinni) og spyrjum af
hverju þetta sé eiginlega gert! Þá svarar elsku mamma: „Ég
bara varð að láta ykkur hafa eitthvað að gera þegar þið voruð
litlar svo ég gæti þrifið og gert allt klárt!“ Þar með hrundu
stoðir æskuminninganna á einu bretti. Þarna sátum við með
viskastykki í hönd að fara að pússa einhver lygaepli, orðlaus-
ar og mamma hlæjandi. Síðan þá hef ég tekið þessa hefð í
sátt, ég pússa ennþá eplin á meðan mamma stússast og einn
daginn munu mín börn pússa eplin þar til þau geta speglað
sig í þeim! Einhvers staðar þarf allt að byrja. Frábær jóla-
hefð, takk mamma.
Helga Stefanía Magnúsdóttir,
Hvalfjarðarsveit:
Kveikt á kerti og yljað
sér við minningar
Bernskujólin á Króknum voru full af eftirvæntingu bið og
gleði. Fyrsta merki þess að jólin væru á næsta leyti var þeg-
ar tendrað var ljós á krossinum á nöfunum fyrir ofan bæinn.
Síðan komu ýmsir viðburðir sem manni fannst nauðsynleg-
ir eins og kókóskökur, mömmukökur, loftkökur, hálfmánar,
nú og laufabrauðsbakstur. Húsið þrifið hátt og lágt, epli og
appelsínur í kassa með indælli jólalykt og gosið sem ekki var
á borðum dags daglega, eins og malt og appelsín ásamt kóki
og sínalcó. Þá voru jólagjafirnar keyptar og skrifað á kort-
in. Jólaskreytingar og tré voru aldrei sett upp fyrr en á Þor-
láksmessu og þá var líka soðið hangiket sem var síðan borðað
kalt á jóladag. Jólalyktin var í minningunni lyktin sem kom
þegar var verið að elda rjúpurnar á aðfangadagskvöld.
Þegar að ég fór að halda mín eigin jól hélt ég töluvert í
þessar hefðir en þær hafa fjarað smám saman út eftir því sem
árin líða. Nýbreytnin er svo lítil, við erum borðandi allskon-
ar kökur og kruðerí allt árið og drekkandi gos dags daglega.
Epli og appelsínur eru alltaf til ásamt úrvali af öðrum ávöxt-
um. Ekkert er lengur einstakt og jólalegt.
Jólin í mínum huga eru ekki bústnir sveinkar eða snjókall-
ar úr Costco eða sjö sortir af smákökum. Jólin koma þó þú
hafir ekki staðið með afturendann út úr öllum skápum og
sett þig í lífshættu við að hengja seríur á allar hliðar húss-
ins og í öll horn. Jólin eru nefnilega huglæg. Þau finnast í
hjartanu og það er alveg saman hvað þú býrð til í kringum
þig hin sönnu jól eru innra með þér og þá skiptir umgjörðin
ekki máli. Góð uppskrift af jólum væru kanski dass af gleði,
kærleika, hjálpsemi, hlátri og góðvild hrært saman og borið
á borð fyrir þá sem ganga með þér götuna. Kveiktu á kerti,
yljaðu þér við góðar minningar og njóttu jólanna.
Halla Sigríður Steinólfsdóttir,
Ytri-Fagradal á Skarðsströnd:
Hryn í jólin þegar börnin
eru komin í hús
Hjá sauðfjárbóndanum er allt árið eitthvað til að hlakka til!
Tuttugasti desember og dagarnir þar á eftir eru bestu dagar
skemmdegisins. Það eru þeir dagar þegar valið er sérviskulega
undir hrútana og þeir settir í. Frá þeim degi er hægt að telja
dagana og hlakka til sauðburðar. Og eftir það er tilhlökkun
að sjá hvernig féð kemur af fjalli. Þá eru vetrarsólhvörfin allt-
af að skipa meiri sess í huga mínum. Það tengist bernskunni,
minnir mig alltaf á pabba minn og mömmu sem fögnuðu þeg-
ar daginn tók að lengja eitt hænufet. Og Þorláksmessan með
eins illa ilmandi skötu og hægt er, hnoðmör og heimagerðu
rúgbrauði og sterku til að skola niður, það er toppurinn. Þeg-
ar þetta allt er frá, búið að skúra skötuilminum út og taka enn
„Þá mega jólin koma fyrir mér“