Heimsmynd - 01.03.1986, Qupperneq 90

Heimsmynd - 01.03.1986, Qupperneq 90
... ÞETTA HREINSI- KERFI ER ÖFLUGRA í KONUM EN KÖRLUM OG KANN AÐ SKIPTA SKÖPUM UM MISMUN- ANDITILHNEIGINGU KYNJANNA TILÆÐA- KÖLKUNAR. sókn, sem gerð var á karlmönnum með hátt kólesteról, sem reyktu mikið. Pess- um einstaklingum var skipt upp í tvo hópa og fékk annar ráðleggingar um mat- aræði og reykingar, en hinn engar ráð- leggingar. Samt minnkuðu bæði reyking- ar og kólesteról í blóði samanburðar- hópsins en í miklu minni mæli en í ráð- leggingarhópnum og var munurinn 45% hvað snerti reykingar og 13% í kólester- óllækkun. Þótt nokkur munur væri á heildardánartíðni var hún ekki tölfræði- lega marktæk, en hins vegar var tíðni kransæðastíflu 47% lægri hjá ráðlegg- ingarhópnum. Þessi rannsókn studdi þá skoðun, að minnkun áhættuþátta leiddi til fækkunar dauðsfalla af völdum krans- æðasjúkdóma. Hins vegar var því ekki svarað í eitt skipti fyrir öll hvort kólester- óllækkunin skipti hér sköpum eða reykingarnar eða hvort tveggja. Fyrir rúmu ári birtust í Bandaríkjunum niðurstöður úr rannsókn, sem hvað ótví- ræðast hefur styrkt þá skoðun að kólest- eról gegni raunverulegu orsakahlutverki. Þessi rannsókn tók til tæplega fjögur þús- und karlmanna með mjög hátt kólesteról og stóð í sjö og hálft ár. í þessu tilviki var gefið lyf til að lækka kólesteról og fékkst fram mjög marktækur munur, ekki bara á hjartadauða heldur tíðni kransæðastíflu og einnig einkenna um kransæðasjúk- dóma. Samt er enn tilefni til rökræðna. í fyrsta lagi um mikilvægi kólesteróllækk- unar með mataræði þar sem þessi rann- Fjöldi nýrra kransæðatilfella á átta árum Skert sykurþol Blóðþrýstingur (efri mörk) Sígarettureykingar Breytingar á hjartariti (ofþykkt hjartavöðva) sókn fjallaði um lyfjameðferð. í öðru lagi hvað sé unnt að álykta um hlutverk kól- esteróls í lægri styrk í framvindu æða- kölkunar. Pannig er alltaf hægt að efast og óyggjandi niðurstaða liggur ekki fyrir og fæst ef til vill aldrei vegna eðli máls- ins. Ef allar upplýsingar eru vegnar og metnar í sanngirni, benda líkurnar yfir- gnæfandi í þá átt að mataræði gegni beinlínis orsakahlutverki í framþróun æðakölkunar vegna þess að neysla mett- aðrar dýrafitu leiðir til hækkunar á kól- esteróli í blóði, sérstaklega kólesteróli sem bindst lágþéttni lipopróteini (LDL), sem verkar beint á æðavegginn og stuðlar að æðakölkun. Hins vegar er kólesterólið sjaldnast eitt að verki heldur vinnur sitt tjón í flóknu samspili við aðra þætti, erfða eða áunna. REYKINGAR Á mynd sem dregur saman niðurstöður úr mjög þekktri hóprannsókn í Framing- ham í Bandaríkjunum er sýnt hvernig hinir ýmsu áhættuþættir magna áhrif hvers annars á tíðni kransæðasjúkdóma. Sýndar eru fjórar súluþyrpingar, sem all- ar sýna hvernig nýgengi kransæðasjúk- dóma eykst með hækkandi kólesteróli í blóði á bilinu 185-335 milligrömm í hverj- um desilítra. Er þetta í samræmi við það sem að ofan er sagt. Hæð súlnanna eða sjúkdómstíðnin ræðst síðan einnig af til- vist annarra áhættuþátta. f fyrstu þyrp- ingunni eru engir aðrir áhættuþættir til staðar og súlurnar eru allar fremur lágar. f annarri þyrpingu hefur skert sykurþol og hár blóðþrýstingur bæst við og allar súlurnar hafa hækkað að mun. í þriðju þyrpingu hafa reykingar bæst í hóp áhættuþáttanna og enn verða margföld- unaráhrif. í fjórðu þyrpingu er bætt við hjartaritsbreytingum sem stafa af þykknun hjartavöðvans vegna álags af völdum há- þrýstings) og þegar allir þessir fimm áhættuþættir koma saman rísa súlurnar hæst. Vegna þessara margfeldisáhrifa eru áhættuáhrif hvers þáttar augljós. Á þess- ari mynd er hlutur reykinga sá að hækka fjölda kransæðatilfella um tæplega helm- ing þegar bornir eru saman hópar með sambærilegan blóðþrýsting og sambæri- legt kólesteról. Fjölmargar rannsóknir hafa einnig sýnt mikla aukningu á æða- kölkun í ganglimum við reykingar, einnig tíðni skyndidauða og heilablóðfalla. Áhættan er í réttu hlutfalli við það hve mikið er reykt. En með hvaða hætti vinna sígarettu- reykingar tjón á æðakerfinu? Þar sem tóbaksreykur er svo flókinn að samsetn- ingu og í honum hafa fundist yfir fjögur þúsund mismunandi efni og efnasam- bönd, þá er erfitt að staðfesta bein eða 0 + + + óbein áhrif hvers og eins á slagæðar og 105 195 195 195 blóðrás. Þó er ljóst að níkótínið sjálft 0 0 + + hefur margháttuð áhrif á blóðrásarkerf- ið. Það hækkar blóðþrýsting, eykur 0 0 0 + hjartslátt og eykur því súrefnisneyslu og 90 HEIMSMYND
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Heimsmynd

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimsmynd
https://timarit.is/publication/1408

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.