Ársrit um starfsendurhæfingu - 2014, Qupperneq 50

50 www.virk.is
UPPLÝSINGAR
G
R
E
IN
stuðningi sem fæst í gegnum stefnumótun
fyrirtækisins og umhverfi þess en einnig
því hversu auðveldlega starfsmenn tileinka
sér heilbrigðan lífsstíl og viðhalda honum.
Lítil og stór fyrirtæki geta staðið frammi
fyrir hindrunum sem gera þeim erfitt fyrir
við þróun og innleiðingu heilsueflingar
á vinnustöðum. Þessar hindranir geta
verið skortur á starfsfólki sem er fært
um að koma á framfæri upplýsingum
um heilbrigðan lífsstíl, skortur á tíma og/
eða þekkingu innan fyrirtækisins til að
Ýmsar aðferðir er hægt að nota •
til að meta þarfir fyrirtækis og
starfsmanna. Það getur verið allt
frá litlum rýnihópum sem skoða
starfsmannamál, hugmyndir og ósk-
ir í alhliða spurningakönnun um
heilbrigði og vellíðan starfsmanna,
til úttektar á vinnuumhverfinu. Taka
þarf tillit til allra vinnusvæða þegar
verið er að meta þarfir vinnustað-
arins. Starfsmenn þurfa að vera þess
fullvissir að gætt verði fyllstu leyndar
þegar kemur að upplýsingaöflun
varðandi heilsufar þeirra. Allar slíkar
upplýsingar þurfa að vera ópersónu-
gerðar og þær má ekki geyma á
almannafæri. Mikilvægt er að safna
einungis upplýsingum sem munu
gagnast við undirbúninginn eða við
mat á árangri.
Markmið áætlunarinnar eiga að snú-•
ast um helstu þarfir vinnustaðarins
eins og þær birtast í þarfagreining-
unni. Með góðri samvinnu og for-
gangsröðun er auðveldara að setja
fram skýrar væntingar um hvaða
breytingum er hægt að ná fram þegar
til styttri, miðlungs eða lengri tíma er
litið. Fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki er
mikilvægt að byrja á einfaldri áætlun
og bæta síðan við þegar fram líða
stundir.
3. Fá stuðning starfsmanna og stað-
festa hver beri ábyrgð á áætluninni
Lögð er áhersla á að starfsmenn skilji •
kosti þess að taka þátt (t.d. betri heilsa
og vellíðan) en einnig að þátttaka
þeirra hafi sína kosti fyrir fyrirtækið
( t.d. með aukinni framleiðni). Finna
þarf einstaklinga sem hafa sérstakan
áhuga á heilsueflingu á vinnustaðnum
og eru tilbúnir að kynna þetta átak
fyrir samstarfsmönnum sínum og fá
þá til þátttöku.
Mikilvægt er að skilgreina þann aðila •
sem ber ábyrgð á áætluninni og sam-
hæfingu hennar og að sú vinna sé
hluti af vinnuskyldum hans/hennar.
Á stórum vinnustöðum er gott að •
stofna vinnuhópa eða nefndir. Mikil-
vægt er að í þessum nefndum séu
starfsmenn frá öllum sviðum fyrir-
tækisins. Öll hlutverk og ábyrgð eiga
að vera skýrt skilgreind og úthlutað
til nefndarmanna. Skipulag og skýrt
skilgreind hlutverk nefndarmanna
munu hjálpa til við að tryggja að
nefndarsetan sé ekki íþyngjandi og
auðvelda þannig að viðhalda áhuga á
áætluninni um heilsueflingu á vinnu-
staðnum.
2. Áætlunin smíðuð
4. Þróa tilgang og markmið
M• eð útlistun á tilgangi og markmið-
um áætlunarinnar er unnt að
svara spurningum fólks á borð
við „hvert erum við að fara?“ og
„hvernig komumst við þangað?“.
Við framsetningu á markmiðum skal
hafa til hliðsjónar þarfir og hagsmuni
fyrirtækisins og starfsmanna þess í
samræmi við þarfagreiningu (liður
2). Þetta mun auðvelda að greina
áherslupunkta áætlunarinnar og
hverjar væntanlegar niðurstöður gætu
orðið fyrir stjórnendur og starfsmenn.
Skipuleggja þarf eftirlit með framgangi •
áætlunarinnar og mat á árangri
hennar við að ná settum markmiðum.
Mikilvægt er að öll markmið séu
mælanleg og sett upp sem „SMART“
markmið (Sértæk, Mælanleg, Að-
gengileg, Raunhæf og Tímasett).
1. Hafist handa
1. Fá stuðning frá stjórnendum/
yfirmönnum
Stuðningur frá yfirmönnum þarf að •
vera til staðar frá upphafi til að tryggja
að aðföngum (þ.e. fjármunum og
mannauði) sé úthlutað á viðeigandi
hátt. Stjórnendur þurfa einnig að vera
í nefndum eða hópum sem stofnaðir
eru í tengslum við áætlunina. Það
hefur sýnt sig að starfsfólk tekur
frekar þátt ef það sér yfirmenn taka
virkan þátt í því sem boðið er upp á.
Til að fá stuðning fyrirtækisins þarf •
að sannfæra yfirmenn þess um að
áætlunin muni gagnast fyrirtækinu.
Fræða þarf þá um kosti hreyfingar og
góðrar næringar fyrir bæði starfsmenn
og fyrirtækið og hver kostnaður
fyrirtækisins gæti verið vegna hreyf-
ingarleysis starfsmanna og lélegrar
næringar (t.d. tölur um fjarveru vegna
veikinda). Markmið áætlunarinnar
þurfa að vera skýr og gefa þarf yfirlit
yfir starfsemi sem verður í boði.
Kostnaðaráætlun þarf að sýna áætl-•
aðan kostnað við uppbyggingu,
innleiðingu og það að halda áætlun-
inni gangandi.
2. Kynna hugmyndina og meta hver
þörfin er
Skilgreina þarf þarfir bæði fyrirtækis •
og starfsmanna til að skilja betur það
umhverfi sem fyrirtækið vinnur í og
tryggja þannig að áætlunin sé viðeig-
andi fyrir alla aðila. Þannig er hægt að
þróa áætlun sem kemur til móts við
þarfir starfsmanna og er samhljóða
tilgangi fyrirtækisins og markmiðum
þess. Þessar grunnupplýsingar má
síðan nota seinna til að meta árangur
starfseminnar.
hanna og innleiða fræðsluáætlanir og
aukinn kostnaður. Þegar um lítil fyrirtæki
með fáa starfsmenn er að ræða getur
sú skuldbinding sem hægt er að búast
við frá þeim verið fólgin í því að útnefna
fulltrúa eða nefnd til að fylgja áætluninni
eftir. Ef sérþekkingu eða tíma skortir innan
fyrirtækis getur verið ákjósanlegt að fá
utanaðkomandi sérfræðinga í verkefnið og
útnefnir fyrirtækið þá sinn/sína fulltrúa til
að vinna með verktökunum að áætlana-
gerð og innleiðingu. Mikilvægt er að hafa
í huga að ekki er alltaf nauðsynlegt að
verja miklum fjármunum til að hægt sé
að innleiða árangursríka heilsueflingu á
vinnustöðum.
Eftirfarandi eru „Tíu auðveld skref“ sem
fyrirtæki geta tekið til að greiða fyrir upp-
byggingu og innleiðingu áhrifaríkrar
heilsueflingar á vinnustaðnum (The Heart
Foundation, Cancer Council NSW and
PANORG Sydney University, 2011):