Ársrit um starfsendurhæfingu - 2014, Qupperneq 62

62 www.virk.is
UPPLÝSINGAR
A
Ð
S
E
N
D
G
R
E
IN
algengar geðraskanir (van der Klink o.fl.
2003; Blonk o.fl. 2006; van Oostrom
o.fl. 2010; van der Feltz-Cornelis o.fl.
2010). Þegar lögð er áhersla á að draga
úr endurteknum fjarvistum vegna veikinda
meðal starfsmanna sem hafa komið aftur
til vinnu og hafa (að hluta) náð sér eftir
veikindi vegna geðrænna vandamála,
er áhersla á frekari andlegan bata ef til
vill síður mikilvæg. Samt sem áður kann
að vera mikilvægt að meta hvort íhlutun
sem miðar að því að auka varanlegan
bata eftir ETV valdi verri geðheilsu.
Rannsókn Hees og félaga (2012) sýndi
að hagsmunaaðilum fannst ekki skipta
máli þó að starfsmaðurinn sýndi einhver
geðræn einkenni þegar hann kom aftur til
vinnu (Hees, Nieuwenhuijsen o.fl. 2012).
Talið var mikilvægara að starfsmaðurinn
hefði innsæi og færni til að takast á við
sálræna berskjöldun.

Að lokum ættu framtíðarrannsóknir á
starfsmönnum með algengar geðraskanir
að líta lengra en til hefðbundinna
útkomumælinga fyrir ETV. Skoða til dæmis
fjölda fjarverudaga í veikindum og þann
tíma sem tekur að komast aftur í vinnu
og einnig útkomumælingar sem skipta
hagsmunaaðila, svo sem starfsmenn,
yfirmenn og sérfræðinga í atvinnusjúk-
dómum meira máli.
Lífshlaupsnálgunin
Mikilvægt skref í rannsóknum á „Vinnu
og heilsu“ hefur verið að taka upp líf-
sál-félagslega líkanið í stað þess að nota
eingöngu líffræðilega-læknisfræðilega
líkanið. Við rannsóknir á þessu sviði þarf
þó að fara skrefi lengra og skoða málin út
frá lífshlaupi einstaklinga. Hingað til hafa
veikindafjarvera og ETV verið rannsökuð
meira og minna einangruð frá þeim
áhrifum sem gangur lífsins getur haft;
starfsmenn eru rannsakaðir nær eingöngu
með tilliti til áhrifa veikindafjarveru hverju
sinni. Stundum geta rannsakendur tekið
tillit til áhrifa sem fyrri veikindafjarvera
hefur haft á núverandi atvik. Hins vegar
er gögnum sem tengjast ýmsum þáttum í
lífshlaupi einstaklingsins sjaldan safnað; til
dæmis hvort foreldrar hafi verið frá vinnu
vegna veikinda,hvort um tilfinningaleg eða
hegðunartengd vandamál var að ræða í
æsku eða hvort saga er um atvinnuleysi.
Einnig er það svo að þegar rannsakendur
hanna líkön til að spá fyrir um veikinda-
fjarveru, ETV eða endurtekningu á henni,
þá eru þættir sem hafa hugsanlegt
forspárgildi oft aðeins mældir í upphafi (e.
baseline) og útkoman svo mæld 6, 12 eða
18 mánuðum síðar. Lífshlaupsnálgunin
felur einnig í sér að við samþykkjum að
þessir þættir sem hafa forspágildi geti
breyst á nokkrum mánuðum og að við
þurfum að kanna áhrif þessara breytinga á
okkar niðurstöður. Getur til dæmis einhver
sem hefur mikla stjórn í starfi sínu í upphafi
og er færður í starf með litla stjórn eftir
nokkra mánuði komið verr út en annar sem
hafði litla stjórn á starfi sínu frá upphafi og
hefur það áfram allan rannsóknartímann?
Lífshlaupsnálgunin hefur verið vandlega
þróuð innan sál-félagslegrar faraldsfræði
en er á byrjunarreit þegar kemur að
rannsóknum á „Vinnu og heilsu“.
Heimildir
Aalto AM, Elovainio M, Kivimaki M, Uutela
A, Pirkola S. (2012) The Beck depression
inventory and general health questionnaire
as measures of depression in the general
population: A validation study using the
composite international diagnostic interview
as the gold standard. Psychiatry Res. 197(1-
2):163-171.
Abma FI, van der Klink JJ, Bultmann U. (2013)
The work role functioning questionnaire 2.0
(dutch version): Examination of its reliability,
validity and responsiveness in the general
working population. J Occup Rehabil.
23(1):135-47.
Abma FI, Amick Iii BC, Brouwer S, van der
Klink JJ, Bultmann U. (2012) The cross-
cultural adaptation of the work role functioning
questionnaire to dutch. Work. 43(2):203-10.
Abma FI, van der Klink JJ, Terwee CB, Amick
BC,3rd, Bultmann U. (2012) Evaluation of
the measurement properties of self-reported
health-related work-functioning instruments
among workers with common mental disorders.
Scand J Work Environ Health. 38(1):5-18.