Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Blaðsíða 83

vikum stafar það af því að þeir þurfa að sinna öðrum verk-
efnum og eru ekki nægjanlega margir til að sinna sjúklingum
á gát til jafns við aðrar stéttir.
Einn viðmælenda sagði: „En ég held að álagið sé o — sko,
ég held það ekkert, ég veit það — það er stanslaust álag á starfs-
mönnum á gólfinu. Og o illa mannað, sérstaklega miðað við
kannski ástand sjúklinganna. Engar pásur, stanslaus keyrsla, þú
veist í átta tíma, sko. Gríðarlegt álag …“
Í viðtali við einn þátttakanda kom fram að meta þyri hvort
hægt væri að dreifa álaginu með því að hafa meiri sveigjanleika
við framkvæmd gáta, t.d. með því að meta hvaða starfsfólk
sinnti ákveðnum sjúklingum, hvort heppilegt væri að færri
sinni sama sjúklingi en í lengri tíma í senn o.s.frv. Einn viðmæl-
andi benti á að stundum væri álagið svo mikið og streitan sem
fylgdi því að sinna árásargjörnum sjúklingum, að hann velti
fyrir sér hvort það væri þess virði að halda áfram í starfi: „Og
ég … ég fór að hugsa …, sko, bara hérna … varðandi, sko, af því
að menn eru mikið búnir að ræða, sko, álagið undanfarið og …
og þetta sé ekki þess virði. Menn eru að hætta og menn eru að
fara í aðra vinnu og svona, sko, út af þessu.“
Þátttakendum fannst mjög mikilvægt að nægilegur öldi
starfsfólks væri á vakt þegar margir kreandi sjúklingar eru á
deildunum svo auðveldara sé að dreifa álaginu og vera þannig
betur undir það búinn að bregðast við árásargjarnri hegðun
sjúklinga. Það sé hægt að gera ef aðstæður leyfa með því að
dreifa sjúklingum um svæði deildarinnar og koma í veg fyrir
að órólegir sjúklingar séu saman. Það skipti einnig miklu máli
að starfsfólkið sé með sjúklingunum þannig að sjúklingunum
finnist að þeim sé sinnt en ekki skildir eir.
Að læra að róa sjúklinga
að sinna sjúklingi með kreandi hegðun krefst þolinmæði en
einnig kunnáttu. Starfsfólk sem er nýkomið til vinnu og hefur
litla eða enga reynslu af að starfa við hjúkrunarstörf á geðdeild
lítur til reynslumeira starfsfólks, að sögn þátttakenda, og lærir
af því hvernig það fer að við að róa sjúklinga og setja þeim
mörk. annar vettvangur fyrir starfsfólk til að læra að róa sjúk-
linga og koma í veg fyrir oeldi er að sækja námskeið sem
haldið er fyrir það og sem sumir þátttakenda sögðust hafa sótt.
Þegar viðmælandi sem hefur stutta starfsreynslu var spurður
að því hvernig hann fari að því að læra að róa sjúklinga svaraði
hann: „Ég myndi segja með því að horfa á einhvern annan gera
það … læra af reynslunni líka.“
Að afstýra aukinni spennu
Starfsfólk metur og ræður í aðstæður til að átta sig á hvort
spennuástand er í uppsiglingu. Þegar það metur að svo sé
reynir það að grípa inn í áður en spennan magnast og þróast í
árásargjarna hegðun. Í nokkrum viðtalanna kom fram að eir
á að hyggja hefði starfsfólk átt að grípa fyrr inn í, t.d. með því
að kalla á fleira starfsfólk, því augljóst var að spennan var að
aukast. Á móti kom að starfsfólkið taldi það gæti verið íþyngj-
andi og jafnvel niðurlægjandi fyrir sjúklinginn ef kallað væri á
fleiri og þess vegna var beðið með það í lengstu lög. Á einni
deildinni sagði viðmælandi að vinnuandinn væri að einhverju
leyti þannig á deildinni að starfsfólkið leysti málin sjál án þess
að kalla á hjálp af öðrum deildum.
„Rosalega margir eiga erfitt með þetta að … bæði hérna að
stíga til baka og ýta strax á litla hnappinn. Þó það væri ekki nema
fyrir litla hnappinn, því að þá er alla vega teymið komið af stað,
sko. Og … og við vorum … Það sem við vorum sammála um var
að við hefðum átt að bara ýta fyrr á litla hnappinn …“
flestir þátttakendur nefndu að veigamikill þáttur í að afstýra
árásargjarnri hegðun væri að mynda gott meðferðarsamband
við sjúklingana og skapa traust. hér skipta atriði eins og sam-
kennd, virðing, auðmýkt og háttvísi miklu máli. Þegar búast
má við erfiðum samskiptum við sjúkling þarf starfsfólk að und-
irbúa þau áður en þau heast. Það þarf t.d. að meta hvort sjúk-
lingurinn er í nógu góðu jafnvægi til að fá færðar erfiðar fréttir
eins og að dvöl hans verði framlengd og hvernig honum skuli
færðar slíkar fréttir. Viðmælandi sagði svo frá þegar talað var
við sjúkling og hann brást illa við: „… kannski … hefði maður,
kannski mátt spá í hvort að hann væri tilbúinn til að fá svona
erfiðar upplýsingar. Af því að hann var náttúrlega búinn að vera
rosalega veikur og með miklar ranghugmyndir og … og aðsókn-
arkennd og hitt og þetta, sko.“
Að vinna vel saman
Þó starfsfólk láti ekki alltaf í ljós áhyggjur sínar og kvíða þegar
spennuþrungnar aðstæður koma upp á deildinni og það verður
fyrir árásargjarnri hegðun töldu þátttakendur sig hafa þörf fyrir
að tala við samstarfsfólk sitt um þetta þó það sé gert á óform-
legan hátt og stundum jafnvel með ívafi af kímni. æskilegt væri
þó að það væri gert á skipulagðari hátt eins og verklagsreglur
kveða reyndar á um að sé gert, þ.e. að haldin sé úrvinnsla eir
öll atvik sem sköpuðu eða gátu skapað hættu fyrir sjúklinga og
starfsfólk.
Þátttakendur töldu flestir að starfsfólk þyri að vinna vel
saman og að tekið sé tillit til skoðanna allra. Teymisvinna væri
forsenda fyrir góðu samstarfi. Því þyri að vera vettvangur eða
tækifæri fyrir starfsfólk til að ræða saman á faglegan hátt bæði
áður og eir að sjúklingur sýnir árásargjarna hegðun til að læra
af reynslunni og stuðla enn frekar að því til að fyrirbyggja slíka
hegðun.
Einn viðmælenda taldi það ákveðinn kost að geta unnið
sem mest með sama starfsfólki því þannig þjálfaðist upp
ákveðin samvinna og allir þekktu inn á hver annan: „Miðað við
það að ég hef náttúrlega mest verið á næturvöktum núna undan -
farið, þá sé ég hvað þetta skiptir miklu máli, sko. Þetta bara …
það er bara allt annað, sko. Alltaf sömu — sömu jálkarnir, sko
— sem eru að koma. Og það eru bara sömu handtökin og við
vitum alltaf nákvæmlega hvað er í gangi.“
Að stjórna umhverfi
umhverfi á deild getur ha æskileg og óæskileg áhrif á hvernig
tekst til við að afstýra árásargjarnri hegðun. Viðmælendur
bentu á að húsakynni deilda væru stundum á þann veg að þau
hindruðu starfsfólk við að hafa góða yfirsýn yfir deildina. hlutir
sem væru fastir, eins og rafmagnsdósir, reykskynjarar o.fl.,
vektu grunsemdir hjá sumum tortryggnum sjúklingum. Þessu
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 95. árg. 2019 83