Skírnir - 01.04.2005, Page 124

122
ÁRMANN JAKOBSSON
SKÍRNIR
eitt er skapferli bóndasonar en sannur konungur má ekki vera
hógvær. Sverrir þarf að sýna í verki það sem Nietzsche kallaði
löngu síðar „der Wille zur Macht“ og hljómar best á þýsku. Þann
valdavilja hefur Sverrir umfram Magnús konung sem í raun hefur
þegar gefist upp í lokaræðu sinni. Þar lýsir hann sér sem barni á
konungsstól. Honum er líka lýst sem hálfgerðu barni þegar Sverr-
ir kemur fyrst í Noreg þó að hann sé þá um tvítugt. í einni af
fyrstu orustum Birkibeina við menn Magnúsar konungs kemur
fram að Erlingur jarl vakir en konungur sefur: „En Magnús kon-
ungr var sofnaðr hjá jarlinum, ok jarlinn klappaði hendi sinni á
bak honum ok bað hann vaka. Konungr spurði hvat er títt væri.
Jarl segir nú þessa kosti er Sverrir prestr hafði þeim boðit. Magn-
ús konungr bað jarl kjósa“ (33. kap.). Hvor ræður hér? Og er það
ekki hlutverk konungs að vaka þegar neyðin kallar? Textinn kall-
ar á slíkar spurningar.
Af Sverris sögu má glöggt ráða að Magnús konungur er aðlað-
andi og vinsæll. Að mörgu leyti er hann eins og barn. Hann er
ákafur, glaður, skapmikill og vænn. Öllum fellur við hann. En er
hann sannur konungur? Er æskilegt að hafa konung sem er nánast
stórt barn? Sverrir virðist ekki telja það. Þegar hann fréttir um Ey-
stein meylu spyr hann um hegðun hans „ok fannsk honum þat
eina í, sem unglig myndu vera mprg ráð hans ok tiltœki“ (6. kap.).
Það er kannski jákvætt að vera unglegur en ekki fyrir þann sem
vill verða konungur. Ekki líst Sverri heldur fyrst á Birkibeina þar
sem þeir eru „svá miklir æskumenn at ekki sýnðusk honum þeir
líkligir til mikillar ráðagerðar“ (8. kap.). Hjá Sverri eru æska og
óviska lögð að jöfnu og í eigin sögu tekur Sverrir sér skýra stöðu
hinum megin á ásnum, þar sem reynsla, viska, kænska, íhygli og
aðrir eiginleikar fullorðinna eiga heima.31
I sumum handritum Sverris sögu lýkur sögunni á klausu sem
yfirleitt er ekki talin eiga þar heima og virðist við fyrstu sýn eins
og útúrdúr. Þar er greint frá andláti Birgis brosa og því að Svíar
taka Jón Sörkvisson til konungs sem aðeins er eins vetra og
31 Sbr. Ármann Takobsson, / leit að konunei, 202-22: Marold, „Vom Umgang; mit
Feindem“, 184-87.