Skírnir - 01.04.2005, Page 135

SKÍRNIR
SINN EIGINN SMIÐUR
133
hins vegar kafli sem er jafn írónískur. Þegar Eiríkur bróðir Sverr-
is kemur til hans krefur Sverrir hann um skírslu. Eiríkur ber járn
því til sönnunar að hann sé sonur Sigurðar munns en neitar að
sverja fyrir hönd Sverris sjálfs:
„... því skýtr þú til Guðs, ok svá láti hann ftQnd þína heila koma undan
járninu, sem þú ert son Sigurðar konungs ok bróðir minn.“ Þá svarar Ei-
ríkr: „Svá láti Guð mik heila hgnd bera frá þessu járni, at ek em son Sig-
urðar konungs. En eigi vil ek bera þetta járn fleirum mgnnum til faðern-
is en sjálfum mér.“ (59. kap.).
Eiríkur neitar að taka ábyrgð á faðerni Sverris og um leið rifjast
upp að Sverrir sjálfur hefur aldrei borið járn fyrir faðerni sínu.
Ekki nýtir hann heldur þetta tækifæri til þess.
Annars konar frásagnarírónía kemur fram í því að Sverris saga
er ævintýri að formi. Sú írónía felst í því að ævintýri eru ekki sann-
ar sögur heldur einmitt það sem kallað hefði verið „lygisögur“ og
orðið haft eftir Sverri konungi sjálfum. En á hinn bóginn þarf
Sverris saga að vera sönn því að hún snýst um rétt Sverris konungs
til ríkis í Noregi. Engin leið er að vita hvort þeim Karli ábóta hef-
ur verið ljóst hversu írónískt það er að setja sögu, sem þarfnast
þess svo ákaflega að vera sönn, upp sem ævintýri. En fyrir þeim
sem ber Sverri og föður hans saman er faðernið greinilega ekki
jafn mikilvægt og sú staðreynd að Sverrir er ævintýraprins sem
samkvæmt lögmáli sögunnar hlýtur að hreppa ríkið í sögulok
enda hefur hann unnið fyrir því.
Ekki er síður mikilvægt að Sverrir er valinn af guði til að stjórna
Noregi, eins og Davíð er útvalinn að stjórna Israel. Fyrir vígðan
mann eða fyrir ábóta er það sjálfsagt mikilvægara en það hvort
hann er sonur óvinsæls og lélegs konungs. Ekki var Davíð kon-
ungssonur. En jafnvel þó að prestmenntaður maður skilji það er
ekki þar með sagt að óhætt sé að segja það upphátt. Þannig getur
samanburðurinn á feðgunum nýst. Með honum er hægt að segja
og segja ekki í senn.
Þegar Sverrir kemur fyrst í Noregi er hann í gervi. Ekki þarf þó
að kasta miklu til; gervið felst í að leyna göfugu ætterni og umfram
allt hugsun sinni: