Bændablaðið - 28.01.2016, Blaðsíða 25

25Bændablaðið | Fimmtudagur 28. janúar 2016
Sensor ennisljós með snertilausum rofa
Uniform hlaðanlegt COB LED vinnuljós
Miniform hlaðanlegt COB LED vinnuljós
Flash 100 vasaljós
3.500 kr.
Almennt verð: 5.879 kr.
8.990 kr.
Almennt verð: 14.771 kr.
5.990 kr.
Almennt verð: 9.831 kr.
3.500 kr.
Almennt verð: 5.879 kr.
Scangrip er skínandi
vinnufélagi
Öflugt ennisljós með snertilausum rofa og
„zoomi“. Lýsir allt að 40 metra. Gengur fyrir
3xAAA/1,5V rafhlöðum. IP54 vottað.
Kröftugt og sterkt LED vinnuljós sem kemur
með hleðsludokku, öflugum segli og krók.
100/200 lumen. Hleðsla í allt að 6 klst. á 100
lumen og 3 klst. á 200 lumen. IP65 vottað.
Þunnt og öflugt vinnuljós. Öflugur segull og
krókur. 55/110 lumen. Hleðsla í allt að 5 klst. á
55 lumen og 2,5 klst. á 110 lumen. IP20 vottað.
Mjög sterkt og öflugt vasaljós með „zoomi“
10°–70°. Kemur með nælon mittishulstri og
er 130 lumen. IP54 vottað.
Verslanir N1 um land allt
Akureyri s. 440 1420 • Grindavík s. 426 8290 • Höfn s. 478 1940
Ísafjörður s. 456 3574 • Klettagarðar s. 440 1330 • Ólafsvík s. 436 1581
Patreksfjörður s. 456 1245 • Reyðarfjörður s. 474 1293
Reykjanesbær s. 421 4980 • Vestmannaeyjar s. 481 1127
Vörunúmer: 893 03.5025
Vörunúmer: 893 03.5070
Vörunúmer: 893 03.5060
Vörunúmer: 893 03.5105
Frábær verð á radial dekkjum !
Höfum hafi ð innfl utning á
Dráttarvéla dekkjum frá Infi nity
Símar 565-2727, 892-7502 - rafn@rag.is
Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Slit-diskar í atvinnutæki
- Bremsur
- Kúplingar
- Gírkassar
- Drif
Vinnuvélar - Lyftarar - Dráttavélar - Vörubílar
Ólafur Reykdal, matvælafræðingur hjá Matís, hefur trú á framtíðarmöguleikum kornræktar:
Gott og heilsusamlegt bygg til manneldis
Ólafur Reykdal, matvælafræðing-
ur hjá Matís, ritaði grein á vef
Matís í byrjun janúar þar sem
hann gerði grein fyrir verkefn-
um sem hann hefur unnið að á
undanförnum árum, sem miða að
því að innlent korn verði í auknum
mæli nýtt til matvælaframleiðslu
Íslandi.
Ólafur segir í viðtali við
Bændablaðið að frá 2005 hafi verið
unnið að verkefnum hjá Matís
sem hafi það að markmiði að inn-
lent bygg sé notað meira til mat-
vælaframleiðslu á Íslandi. Fyrst sem
innlent verkefni í samstarfi Matís
og Landbúnaðarháskóla Íslands –
með þátttöku matvælaiðnaðarins –
og síðar í samnorrænu verkefni. „Í
íslenska verkefninu vorum við að
prófa framleiðslu á ýmsum matvæl-
um úr íslenska bygginu. Niðurstaðan
var sú að íslenska byggið stóð fylli-
lega undir væntingum og við fram-
leiddum ágætar matvörur. Byggi er
alltaf blandað saman við hveiti þegar
framleidd eru brauð sem þurfa að ná
lyftingu. Byggið eitt og sér hentar í
ýmsar vörur eins og kex, flatkökur
og morgunkorn. Einnig má geta þess
að það tókst að framleiða malt úr
bygginu og brugga úr því bjór.“
Þrýstingur á norðlæg landsvæði
að framleiða matvæli
„Í framhaldinu fengum við
kornverkefni gegnum norræna
Atlantshafssamstarfið og tókum
þá upp samstarf við Norðmenn,
Færeyinga og fólk frá Orkneyjum
og Nýfundnalandi. Tilraunir voru
gerðar með ræktun á nokkrum
byggyrkjum í öllum löndun-
um,“ segir Ólafur. „Byggyrki frá
Landbúnaðarháskólanum var þar á
meðal og gæti það átt framtíð fyrir
sér erlendis. Samstarfið var svo
víkkað út og sótt um verkefni hjá
Norðurslóðaáætluninni en það fjallar
um alla virðiskeðju korns frá ræktun
til matvæla. Verkefnið fékk stuðning
og var það ekki síst vegna þess að
talið var að kornrækt mundi flytjast
norður á bóginn vegna umhverfis-
breytinga. Uppskera getur brugðist
sunnar á hnettinum vegna þurrka og
því verður meiri þrýstingur á norð-
lægari svæði að framleiða matvæli.
Matís og Landbúnaðarháskólinn
hafa átt ágætt samstarf um rann-
sóknir á afurðum allt frá ræktun
til neytenda. Verkaskiptingin er sú
að Landbúnaðarháskólinn sér um
allt sem snýr að ræktun og fóðri
en Matís sér um það sem snýr að
matvælaiðnaðinum, gæðum og
mælingum.
Að sögn Ólafs hefur lega Íslands
verið á norðurmörkum svokallaðs
kornræktarbeltis. Hann segir að
þrátt fyrir erfitt síðasta ár í korn-
ræktinni á Íslandi hafi korn af ágæt-
um gæðum verið skorið. „Gerðar
hafa verið mælingar á korninu frá
Þorvaldseyrarbúinu 2015 og reynd-
ust gæðin vera fyrsta flokks eins
og árin á undan. Það verður því
fáanlegt korn fyrir matvælaiðnað
og mun fyrirtækið Kornax dreifa
því til iðnaðarins. Þess verður að
geta að kornuppskera brást á viss-
um svæðum landsins 2015, þó svo
að mjög góð uppskera hafi fengist
2014.
Við höfum nýlega gert mælingar
á sterkju í bygginu og var hún síst
minni en erlendis gerist. Þetta eru
góðar upplýsingar fyrir bökunar-
iðnaðinn. Þegar korn er skorið í
bleytutíð er sérstök ástæða til að
fylgjast með myglu því í henni geta
myndast eiturefni sem geta skaðað
bæði skepnur og fólk. Við létum
því mæla þessi eiturefni í byggi síð-
ast liðið haust. Þessi efni mældust
ekki og eru það mjög góðar fréttir,
ekki síst með tilliti til veðurfarsins.
Í Evrópu og ýmsum hlýjum löndum
er eiturmyndun í myglu alvarlegt
vandamál og brugðist er við því með
notkun varnarefna. Á Íslandi hjálpar
kuldinn okkur þar sem skaðvaldar
eru fáir.
Íslenskt bygg er nú notað með
góðum árangri við framleiðslu
brauða og á sú notkun örugglega
eftir að aukast.“
Hollustuupplýsingar um byggið á
umbúðum matvæla
Ólafur segir meginhluta byggupp-
skerunnar alltaf verða nýttur í fóður
en telur að eftirspurn frá matvæla-
iðnaði og almenningi mun fara vax-
andi. „Skýringin er sú að á síðustu
árum hefur verið sýnt fram á holl-
ustugildi byggsins og það hefur ýmsa
kosti framyfir hveitið. Rannsóknir í
Noregi hafa sýnt fram á að byggið
inniheldur hollustuefnin beta-glúk-
ana og andoxunarefni en hveiti inni-
heldur nær ekkert af beta-glúkönum.
Þetta hefur verið viðurkennt með því
að nú leyfir reglugerð um heilsufull-
yrðingar að upplýsingar um hollustu
byggs séu prentaðar á umbúðir mat-
væla. Það er því ekki spurning að
matvælaiðnaðurinn mun sækjast eftir
byggi til að geta prentað fullyrðingar
um hollustu á umbúðir matvælanna.“
Eymundur í Vallanesi er líklega
sá kornbóndi á Íslandi sem hefur náð
hvað mestum árangri í ræktun á byggi
til manneldis og hann ræktar lífrænt
vottað bygg án eitur- eða varnarefna.
Hann hefur haldið á lofti góðum
heilsufarslegum áhrifum sem neysla
á byggi hefur. Ólafur segir það rétt að
í lífrænu ræktuninni eru ekki notuð
varnarefni eða tilbúinn áburður. „Í
byggræktinni á Íslandi eru víðast hvar
engin varnarefni notuð gegn myglu
og illgresi þótt einhverjir hafi prófað
slík efni. Ef hér hlýnar sem einhverju
nemur gæti þurft að nota varnarefni.
Góð heilsufarsleg áhrif hafa nú
verið staðfest og Eymundur hefur því
haft rétt fyrir sér í mörg ár. Það eru
einkum Norðmenn sem hafa rannsak-
að heilsufarsáhrif byggsins. Við höfum
svo getað staðfest að hollustuefni eru
til staðar í íslenska bygginu.“
Korn flutt inn
fyrir níu milljarða árið 2014
„Ég sé fyrir mér að eftirspurn verði
eftir byggi til matvælaframleiðslu og
fyrir neytendamarkað en stærsti hluti
framleiðslunnar fer til fóðurgerðar,“
segir Ólafur spurður um framtíðar-
horfur. „Við getum litið til Norðmanna
en þeir framleiða nú yfir 400 þúsund
tonn af byggi árlega og nýta af því
um þrjú þúsund tonn til matvælafram-
leiðslu og hafa uppi áform um að auka
manneldisnotkunina til að bæta heilsu
þjóðarinnar.
Notkun á korni á Íslandi er umtals-
verð. Árið 2014 var flutt inn korn og
kornvörur fyrir rúma níu milljarða
króna. Innflutt fóðurkorn var um 57
þúsund tonn og innflutt korn til mat-
vælaframleiðslu var um 18 þúsund
tonn. Bygguppskeran á Íslandi þetta
ár var tæplega 14 þúsund tonn og er
ljóst að hún hefur sparað gjaldeyri. Til
gamans má geta þess að flutt voru inn
tæp tvö þúsund tonn af morgunkorni.
Tækifærin til nýsköpunar eru mörg.“
/smh
Efri myndin sýnir pakkningu af
perlubyggi frá Vallanesi á Fljóts-
dalshéraði. Neðri myndin er af stein-
möluðu byggmjöli frá Þorvaldseyri
undir Eyjafjöllum. Bændur á báðum
stöðum hafa náð ágætum árangri í
ræktun á byggi til manneldis.
Ólafur Reykdal, matvælafræðingur
hjá Matís.
Byggi er alltaf blandað saman við hveiti þegar framleidd eru brauð sem
þurfa að ná lyftingu.