Bændablaðið - 07.09.2017, Blaðsíða 12

12 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. september 2017
FRÉTTIR
Sveitarstjórnir á landsbyggðinni
hafa á undanförnum vikum
lýst áhyggjum af stöðu
sauðfjárbænda; vegna lækkana
á afurðaverði og erfiðleika með
afsetningu á þeirra afurðum.
Er skorað á stjórnvöld að leita
leiða til að leysa vanda þeirra enda
hafi búseta víða í þessum sveitum
grundvallast á búskap þeirra.
Borgarbyggð með fjárflestu
sveitarfélögunum
Byggðaráð Borgarráðs ályktaði 24.
ágúst um rekstrarerfiðleikana sem
sauðfjárbændur standa frammi fyrir
um þessar mundir.
„Byggðaráð Borgarbyggðar
lýsir miklum áhyggjum yfir
boðaðri lækkun á afurðaverði
til sauðfjárbænda á komandi
sláturtíð. Haustið 2015 var vegið
meðalafurðaverð til bænda um
600 kr./kg. Haustið 2016 lækkaði
afurðaverð til sauðfjárbænda um
ríflega 10% og var vegið meðalverð
um 538 kr./kg. Haustið 2017 eru
enn boðaðar verðlækkanir, allt að
35%, og gangi þær spár eftir mun
afurðaverð falla niður í um 350 kr./
kg.
Sauðfjárrækt er þýðingarmikill
hluti af búrekstri og búsetu í
sveitarfélaginu. Borgarbyggð er
eitt af fjárflestu sveitarfélögum
landsins. Því skiptir miklu máli að
við fyrrgreindri þróun sé brugðist af
stjórnvöldum af ábyrgð og raunsæi.
Fyrirsjáanlegar verðlækkanir á
afurðaverði til bænda munu leiða af
sér mikið tekjutap fyrir bændur og
víða getur skapast forsendubrestur
fyrir áframhaldandi búrekstri.
Sérstaklega munu ungir skuldsettir
bændur verða illa úti við þessar
aðstæður.
Byggðarráð Borgarbyggðar
skorar á ráðherra landbúnaðarmála,
ráðherra byggðamála, forystu
bænda, afurðastöðvar og aðra
hlutaðeigandi að leggja sig alla
fram til að leysa þá grafalvarlegu
stöðu sem upp er komin varðandi
verðlagningu og afsetningu
sauðfjárafurða,“ segir í bókun
byggðaráðs.
Um 160 milljóna króna
tekjulækkun í Dalabyggð
Á fundi sveitarstjórnar Dala byggðar
þann 22. ágúst var minnisblað
Ráðgjafarmiðstöðvar landbúnaðar-
ins lagt fram um áhrif tekjulækk-
unar sauðfjárbænda í Dalabyggð.
Í Dalabyggð voru tæplega 29.000
vetrarfóðraðar kindur veturinn
2016–2017 og búfjáreigendur
voru 91 talsins. Verðmæti innleggs
í Dalabyggð haustið 2015 var 402
milljónir króna, haustið 2016 392,6
milljónir króna og er verðmætið
áætlað 242 milljónir króna haustið
2017. Áætluð tekjulækkun miðað
við afurðaverð er því 160 milljónir
króna í Dalabyggð.
Á fundinum var lögð fram eftir-
farandi bókun, sem samþykkt var í
einu hljóði.
„Sveitarstjórn Dalabyggðar lýsir
yfir þungum áhyggjum af stöðu
sauðfjárræktar og áhrifum tekju-
samdráttar á bændur og samfélag-
ið allt en sauðfjárrækt er megin-
atvinnugrein íbúa Dalabyggðar.
Boðuð lækkun afurðaverðs veldur
forsendubresti í rekstri marga sauð-
fjárbúa og mun hafa alvarleg áhrif
á aðra starfsemi í sveitarfélaginu.
Dalabyggð hefur glímt við fólks-
fækkun til margra ára og má ekki
við frekari samdrætti.“
Sauðfjárbú 93 með 330 íbúum í
Húnaþingi vestra
Landbúnaðarráð Húnaþings vestra
fundaði um stöðu sauðfjárræktar
23. ágúst og tók undir með bókun
byggðaráðs Húnaþings vestra frá
21. ágúst. Þar segir:
„Byggðaráð Húnaþings vestra
lýsir yfir miklum áhyggjum
af boðaðri lækkun á verði til
sauðfjárbænda á komandi sláturtíð,
en um 28% íbúa sveitarfélagsins
búa á sauðfjárbýlum og ljóst að
fyrirhugað tekjutap bænda hefur
ekki aðeins áhrif á einstaka
fjölskyldur heldur samfélagið allt.
Mikið er af afleiddum störfum vegna
sauðfjárræktar í sveitarfélaginu og
ef rekstrargrundvöllur sauðfjárbúa
hrynur þá mun í kjölfarið draga úr
annarri starfsemi s.s. fækkun starfa
í sláturhúsi, minnkandi umsvif
matvöruverslunar, pakkhúss og
hafnarinnar, á bifreiðaverkstæðum,
bókhaldsþjónustu, sem og annarri
almennri þjónustu.
Haustið 2015 var vegið meðal a-
furðaverð til bænda um 600 kr./kg.
Haustið 2016 lækkaði afurðaverð
til sauðfjárbænda um ríflega 10%
og var vegið meðalverð um 538 kr./
kg. Haustið 2017 eru enn boðaðar
verðlækkanir, allt að 35%, og gangi
þær spár eftir mun afurðaverð falla
niður í um 350 kr./kg. Miðað við
þessar forsendur er heildarlækkun
afurðaverðs í sveitarfélaginu um
145 milljónir króna frá haustinu
2016. Sé hins vegar litið aftur til
ársins 2015 er heildarlækkunin um
186 milljónir króna á tveggja ára
tímabili.
Verði af þeim lækkunum á verði til
bænda sem afurðastöðvar á svæðinu
hafa boðað nú í haust er ljóst að um
gríðarlegt tekjutap er að ræða og í
raun forsendubrest í rekstri flestra
sauðfjárbúa. Afar ólíklegt er að
sauðfjárbændur geti staðið við þær
skuldbindingar sem stofnað hefur
verið til í gegnum árin og miðuðu
við aðrar forsendur en menn standa
frammi fyrir í dag. Hætt er við að
bændur lendi í fátækragildru með
ófyrirséðum áhrifum fyrir samfélagið
allt.“
Einnig segir í ályktun lanbúnaðar-
ráðs Húnaþings vestra:
„Sauðfjárbú í Húnaþingi vestra
eru 93 með um 330 íbúum. Fyrir
meðalheimili er þessi tekjumissir meiri
en flest heimili ráða við, sérstaklega
þar sem ekki er fyrirsjáanlegt að
breyting verði á í nánustu framtíð.“
Sauðfjárrækt undirstaða
byggðar í Húnavatnshreppi
Sveitarstjórn Húnavatnshrepps
samþykkti samhljóða eftirfarandi
ályktun vegna lækkunar á afurða-
verði til bænda á fundi sínum sem
haldinn var 16. ágúst. Þar segir
m.a.:
„Sveitarstjórn Húnavatnshrepps
lýsir yfir þungum áhyggjum vegna
boðaðra lækkana á verði til sauð-
fjárbænda í komandi sláturtíð.
Verði boðaðar verðlækkanir á
afurðaverði til sauðfjárbænda nú
í haust að veruleika er rekstrar-
grundvöllur sauðfjárbúa í landinu
algerlega brostinn. Afleiðingarnar
verða, hrun í búgreininni og
í framhaldi af því stórfelld
byggðaröskun.
Sauðfjárrækt er undirstaða
byggðar í héraðinu og þar af leið-
andi hriktir í byggðinni þegar fótum
er kippt undan þeirri starfsemi.
S a u ð f j á r b ú s k a p u r e r
stærsta atvinnugrein innan
Húnavatnshrepps og hefur boðuð
lækkun á verði til sauðfjárbænda
gífurleg áhrif á afkomu
heimila í Húnavatnshreppi og
sveitarfélagsins í heild.“
Um tveggja milljarða króna
launalækkun á tveimur árum
Í bókun bæjarstjórnar Horna-
fjarðar frá 24. ágúst er lýst
þungum áhyggjum af stöðu
sauðfjárræktarinnar í landinu.
„Þær miklu afurðaverðslækkanir
sem boðaðar hafa verið í haust
auk seinkana á greiðslum munu
valda bændum verulegum vanda
á næstu mánuðum. Ljóst er að
sauðfjárbændur munu eiga í
erfiðleikum með að standa við
skuldbindingar sínar. Boðuð lækkun
á afurðaverði til sauðfjárbænda í
haust þýðir 1.800 milljóna króna
launalækkun fyrir stéttina í heild,
sem bætist við 600 milljóna
launalækkun sem þeir urðu fyrir
í fyrra. Bæjarstjórn skorar á
afurðastöðvar, sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra og ríkisstjórn
Íslands að bregðast við þeim mikla
vanda sem fyrirsjáanlegur er.“
Sveitarstjórn Flóahrepps
hefur áhyggjur af stöðunni
Sveitarstjórn Flóahrepps sendi
einnig frá sér ályktun vegna vanda
sauðfjárræktarinnar í landinu.
„Sveitarstjórn Flóahrepps tekur
undir áhyggjur sauðfjárbænda
í Árnessýslu vegna umræðu
um fyrirhugaða lækkun á verði
kjötafurða til bænda og hvetur
ríkisvaldið til að koma með
afgerandi hætti að þeim vanda sem
stéttin stendur frammi fyrir.
Ljóst er að afkoma og framtíð
margra heimila, bæði í dreif- og
þéttbýli, er undir því komin að
brugðist verði við með skjótum
hætti. Sauðfjárbændur eru eins
og aðrir frumframleiðendur einn
af þeim nauðsynlegu hlekkjunum í
þeirri keðju sem gerir þjóð að þjóð
og samfélag að samfélagi, hluti af
því að byggð haldist í landinu og
fæðuöryggi sé tryggt.
Sveitarstjórnin bendir einnig á
að að landbúnaður njóti stuðnings
um lengri eða skemmri tíma sé ekki
séríslenskt fyrirbæri og ekkert sem
þjóðin þarf að skammast sín fyrir.
„Ekki er hægt að gera ráð fyrir
því að bændur stundi sauðfjárrækt
til lengri tíma eingöngu fyrir
ánægjuna eina saman og gera
verður ráð fyrir því að til þess
að viðhalda greininni þá þurfi að
vera hægt að hafa af búgreininni
lífsviðurværi. Sveitarstjórn
Flóahrepps skorar á ríkisvaldið
að setjast með jákvæðu hugarfari
að fundarborði með fulltrúum
Landssambands sauðfjárbænda með
það að leiðarljósi að koma til hjálpar
einni elstu starfsstétt þjóðarinnar í
tímabundnum erfiðleikum.“
Áhyggjur af 100 búum í
Þingeyjarsveit
„Ljóst er að lækkun afurðaverðs
til sauðfjárbænda muni koma
illa niður á sauðfjárbændum í
sveitarfélaginu,“ segir í ályktun
sem samþykkt var á fundi
sveitarstjórnar Þingeyjarsveitar
nýverið. Í Þingeyjarsveit eru um 100
bú sem byggja afkomu sína m.a. á
sauðfjárbúskap og fjöldi sauðfjár í
sveitarfélaginu er um 18.000.
Fram kemur í ályktuninni að
slík skerðing á tekjum muni fyrst
og fremst leiða til lækkunar launa
sauðfjárbænda. Sveitarstjórn
Þingeyjarsveitar telur að tækifæri
felist í aukinni samvinnu land-
búnaðar og ferðaþjónustu sem hægt
sé að nýta mun betur en gert er nú.
„Leggja þarf meiri áherslu á
markaðssetningu og vöruþróun
innanlands fyrir þann mikla fjölda
ferðamanna sem sækir Ísland heim,“
segir í ályktun frá Þingeyjarsveit.
Sveitarstjórn skorar á forystu-
menn sauðfjárbænda, sláturleyfis-
hafa, ráðherra og ráðamenn
þjóðarinnar að finna framtíðarlausn
á þessum alvarlega vanda sem
steðjar að greininni.
/smh/MÞÞ/MH
Sveitarstjórnir víða um land lýsa áhyggjum yfir stöðu sauðfjárbænda:
Óttast hrun í sauðfjárrækt
og stórfellda byggðaröskun
– miðað við framkomið afurðaverð sláturleyfishafa
Frá fjölmennum fundi sauðfjárbænda á Blönduósi 30. ágúst síðastliðinn. Ágúst Andrésson, formaður Landssam-
Mynd / MÞÞ