Bændablaðið - 07.09.2017, Blaðsíða 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. september 2017
FRÉTTIR
Landsbankinn auglýsir til sölu lager af mokkaskinnum,
gærum og húðum.
Um er að ræða skinn á ýmsum vinnslustigum, allt frá hrávöru
til söluvöru. Af tilbúinni vöru eða sem næst tilbúinni eru til
dæmis um 6.200 mokkaskinn og um 2.100 fullunnar loðgærur.
Einnig eru til sölu tæki sem tengjast vinnslu á skinnum.
Óskað er eir tilboðum í vörurnar hvort sem er í heild eða að
hluta. Áskilinn er réttur til að hafna öllum tilboðum.
Frekari upplýsingar eru veittar í gegnum netfangið
fullnustueignir@landsbankinn.is.
Landsbankinn • landsbankinn.is • 410 4000
Tilboð óskast
Um miðjan febrúarmánuð síðast-
liðinn gáfu Geitfjár ræktarfélag
Íslands og Matís út viljayfirlýs-
ingu um aukið samstarf í því
skyni að auka verðmætasköp-
un, vöruþróun og kynningu á
geitfjárafurðum. Verkefnið er
nú óðum að taka á sig mynd og
er vinna komin vel af stað hjá
Matís og liggja nú fyrir nýjar
reglur um kjötmat geita.
Óli Þór Hilmarsson hjá Matís
hefur unnið að nýja kjötmatinu
og segir hann að það verk hafi
verið algjör forsenda fyrir
frekari markaðsþróun fyrir
geitfjárafurðirnar. „Hingað til
hefur meira verið litið á geitur
sem gæludýr, en nú er ætlunin
að koma þeim í nytjaflokk.
Samstarfsverkefni Matís og
Geitfjárræktarfélagsins, með
fjárstuðningi Matarauðs Íslands,
gengur út á það að koma á
samræmdu kjötmati geita – sem
hefur ekki verið til. Líka að koma á
formlegum skráningum í Heiðrúnu,
sem er gagnagrunnur sambærilegur
og Fjárvís – en það hefur heldur
ekki verið gert áður.
Með þessum aðgerðum ættum
við að fá yfirsýn á framleiðsluna
eins og hún er í dag og eins fá
bændur verkfæri í nýju kjötmati
sem er þeim ómetanlegt í
ræktunarstarfinu. Þá komum við
með tillögur varðandi meðferð geita
fyrir slátrun og í slátrunarferlinu –
en eins og gefur að skilja þá er lítil
reynsla til staðar varðandi þessa
þætti. Þær eru mjög frábrugðnar
kindum á eiginlega allan hátt. Það
verður að halda geitum sér í stíum
en ekki blanda þeim saman við
kindur.
Þær þola ekki vatn en við
rafdeyfingu – eins og nú tíðkast
í sláturhúsum – þá er stundum
saltpækill látinn leka með skautinu
á höfuð skepnunnar til að auka
rafleiðnina. Eins er þekkt að rafstuð
sé gefið bæði á haus og bak (við
hjarta) á sama tíma, en þá er hætta
á götum á baki stökunnar. Stakan
er mjög viðkæm og þolir alls ekki
sömu meðferð og lambsgæra því
hún er það þunn. Hún þolir til
dæmis ekki vélafdrátt á sláturlínu
og því er best að handflá hana,“
segir Óli Þór.
Verðmætar hliðarafurðir
Það er því nauðsynlegt, að sögn
Óla Þórs, að samræma verklag í
sláturhúsum, koma á kjötmati og
skráningum í gagnagrunn. Einnig
vegna hinna verðmætu hliðarafurða
geitarinnar. „Mör er til dæmis
notaður í sápu og snyrtivörur en
hjá sumum sláturleyfishöfum
er erfiðleikum bundið að halda
utan um og safna saman mör og
innyflum úr geitum sökum þess
hve fáar þær eru á hverjum stað.
Dæmi eru um að 10 til 15
geitum sé slátrað í sláturhúsi yfir
sláturtíðina og þá einni til þremur
í senn.
Við vonumst því eftir góðu
samstarfi við sláturleyfishafa og
að þeir taki góðan þátt í að bæta
gæði geitaafurða eins og kostur er.
Verkefni okkar nú í haust er
sem sagt að taka á þessum þáttum.
Framhaldsverkefnið verður síðan
að þróa vörur úr þessu kjöti og
gera það sýnilegra á markaðnum,“
segir Óli Þór. /smh
Samræmt kjötmat geita liggur fyrir
– Liður í að auka verðmætasköpun á geitfjárafurðum
Jóhanna Bergmann Þorvaldsdóttir í verslun sinni á Háafelli, en hún hefur
gengið lengst geitfjárbænda í því að vinna fjölbreyttar markaðsvörur úr
geitfjárafurðum sínum. Mynd / smh
Kjötmat geitakjöts
1. Geitum er skipt í eftirfarandi tvo grunnflokka eftir aldri.
a. Kið, af báðum kynjum, ungdýr, yngri en 1 árs, miðað við 1. mars, ári eftir burð. Skrokkar
auðkenndir með KIÐ.
b. Geitur, af báðum kynjum 1 árs eða eldri, miðað við eftir 1. mars ári eftir burð. Skrokkar
auðkenndir með GEIT.
2. Geitakjöt skal flokkað eftir vaxtarlagi og holdfyllingu annars vegar og eftir fitustigi hins
vegar. Í flokkum E, U og R skal flokka í heila flokka, en í flokkum O og P skal nota þrjá
undir flokka.
3. Í töflum I og II eru lýsingar á holdfyllingar- og fituflokkum. Við fituflokkun skal stuðst við
mælingar á fituþykkt á síðu við næstaftasta rif u.þ.b. 11 cm frá miðlínu hryggjar.
Tafla I Holdfyllingarflokkar (9 flokkar)
Holdfylling Bókstafur Lýsing
E Ágæt Allar útlínur mjög kúptar
E Læri: Ágætlega fyllt
Hryggur: Ágætlega breiður og fylltur
Frampartur: Ágætlega fylltur
U Mjög góð Útlínur að mestu kúptar
U Læri: Vel fyllt
Hryggur: Vel fylltur
Frampartur: Vel fylltur
R Góð Útlínur að mestu beinar
R Læri: Jafnfyllt eða góð
Hryggur: Jafnfylltur
Frampartur: Jafnfylltur
O Sæmileg O+ Útlínur nokkuð íhvolfar
O Læri: Lítillega innfallin
O- Hryggur: Skortir breidd og fyllingu
Frampartur: Smár, skortir fyllingu
P Rýr P+ Útlínur allar íhvolfar eða mjög íhvolfar
P Læri: Innfallin eða mjög innfallin
P- Hryggur: Smár, innfallinn með útistan-
dandi beinum
Frampartur: Smár, flatur innfallin með
útistandandi beinum
Tafla II Fituflokkar ( 5 flokkar)
1 Mjög lítil filta Síðufita <5 mm. Vot-
tur af fitu eða engin
sýnileg fita utan á
skrokk.
2 Lítil fita Síðufita <8 mm.
Þunnt fitulag þekur
hluta skrokksins sem
helst á bógum og
lærum.
3 Eðlileg fita Síðufita <11 mm.
Skrokkur allur eða að
hluta þakinn léttri
fituhulu.
4 Mjög mikil fita Síðufita >18 mm.
Skrokkur að mestu
leyti með þykkri
fituhulu sem getur
verið þynnri á bógum
og lærum.
5 Óhóflega mikil fita Síðufita >18 mm.
Mjög þykk fituhula á
öllum skrokk. Greini-
leg fitusöfnun.
Verkalýðsfélagið Framsýn lýsir þungum áhyggjum:
Vill markvissa lausn á
vanda sauðfjárbænda
Stjórn og trúnaðarmannaráð
Framsýnar samþykkti í morgun
að senda frá sér svohljóðandi
ályktun um stöðu sauðfjárbænda
sem félagið hefur verulegar
áhyggjur af takist ekki að bæta
starfsumhverfi greinarinnar.
„Framsýn stéttarfélag, lýsir yfir
þungum áhyggjum af þeim mikla
vanda sem steðjar að sauðfjárrækt
á Íslandi, enda ljóst að mikil lækkun
afurðaverðs til sauðfjárbænda
kemur sér afar illa við greinina og
ýtir undir frekari byggðaröskun en
orðið er.
Mikil tekjuskerðing til
bænda síðustu árin gerir það að
verkum að ekkert stendur eftir
til að greiða launakostnað eftir
að framleiðslukostnaður hefur
verið greiddur. Verði boðaðar
verðlækkanir á afurðaverði og
hækkandi sláturkostnaður til
sauðfjárbænda að veruleika í haust
er rekstrargrundvöllur margra
sauðfjárbúa brostinn.
Sauðfjárrækt er ein af grunn-
stoðum byggðar í Þingeyjarsýslum
líkt og í flestum öðrum
dreifbýlissveitarfélögum landsins,
margir byggja afkomu sína á
sauðfjárrækt, bæði sem bændur og/
eða við önnur afleidd störf tengd
landbúnaði.
Hverfi sauðfjárrækt úr sveitum
landsins munu fleiri störf fylgja
með þar sem margir hafa afkomu
sína af vinnu við afurðarstöðvar og
ýmis konar þjónustu við bændur,
þau störf munu einnig hverfa. Hrun
í greininni snýst því ekki eingöngu
um tekjulækkun til bænda heldur
er fjöldi starfa í hættu, samfélagið
allt er undir.
Framsýn skorar á forystumenn
sauðfjárbænda, sláturleyfishafa
og ráðamenn þjóðarinnar að vinna
markvisst að lausn mála með það
að markmiði að leysa þennan
grafalvarlega vanda sem blasir við
þjóðinni allri,“ segir Aðalsteinn Á.
Baldursson formaður Framsýnar.
Sjá jafnframt heimasíðu félags-
ins, framsyn.is.
Sauðfjárbændur í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum:
Niðurtröppun beingreiðslna
til bænda verði stöðvuð
Fundur sauðfjárbænda í Eyjafirði
og Þingeyjarsýslum sem haldinn
var í Ýdölum nýverið lýsti yfir
stórfelldum áhyggjum af því
neyðarástandi sem fram undan
er í greininni.
Skorað var á stjórnvöld,
stjórn BÍ og stjórn LS að virkja
nú þegar endurskoðunarákvæði
sauðfjársamningsins, grein 15.2,
með það fyrir augum að stöðva nú
þegar niðurtröppun beingreiðslna til
bænda á samningstímanum.
Í greinargerð með ályktuninni
segir að fram að endurskoðun
2019 sé stefnt að því að auka
útflutningstekjur af sauðfjárrækt
sem leiði til þess að hlutur bænda í
heildarverðmætasköpun greinarinnar
aukist um 7,5% að lágmarki. Þetta
miðast við óbreyttan fjárfjölda í
landinu og fast verðlag. Takist það
ekki skal niðurtröppun beingreiðslna
endurskoðuð.
Eykur enn á vandann
Miðað við verðfallið 2016 og þær
verðskrár sem sláturleyfishafar
hafa nú birt fyrir haustslátrun 2017
verður algjört verðhrun afurða og
mikill vandi í útflutningi. Ekki er
fyrirsjáanlegur bati í þeim efnum
í nánustu framtíð. Sú staða sem nú
er uppi er grafalvarleg og ófyrirséð.
Niðurtröppun beingreiðslna við þær
aðstæður sem nú eru uppi mun auka
enn á vanda margra bænda. /MÞÞ
Fé í Grettisbæli í Forvöðum við Jökulsá á Fjöllum. Mynd / HKr.