Bændablaðið - 07.09.2017, Blaðsíða 51

51Bændablaðið | Fimmtudagur 7. september 2017
mjólk í Pronsfeld eru ekki aðilar að
framleiðenda samvinnufélaginu og
selja því mjólk sína til félagsins í
verktöku. Þeirra mjólk er svo pakkað
sérstaklega í franskar umbúðir og
réttilega merkt sem frönsk mjólk og
fer því til sölu í Frakklandi.
Þó svo að innvigtunin hafi aukist
verulega á einungis fimm árum
stefnir félagið á enn frekari vöxt í
Pronsfeld og gerir áætlun þess ráð
fyrir að árið 2020 verði innvigtunin
komin í 2 milljarða kílóa.
Krefst góðrar skipulagningar
Með svona mikla vinnslugetu, upp á
um 5 milljónir lítra á degi hverjum,
þarf eðlilega mikla flutninga til og frá
staðnum. Í afurðastöðinni í Pronsfeld
er því sérstök flutningamiðstöð Arla
þar sem 3-400 flutningabílar fara
um á hverjum sólarhring. Þeim til
viðbótar koma svo mjólkurbílarnir
en þeir sækja mjólk frá 1.200 búum
á degi hverjum.
Mjólkurbílarnir sækja mjólk á
hvert bú annan hvern dag og geta
mjólkurbílarnir komið hvenær
sem er til bændanna, jafnt að
degi sem nóttu. Þegar mjólkin er
sótt á búin er mjólkursýni tekið
sjálfvirkt í mjólkurbílnum og fer
það svo til rannsóknar hjá sjálfstæðri
rannsóknastofu sem ekki er á vegum
félagsins. Að sögn Marc er þetta
gert til þess að ekki skapist hætta
á hagsmunaárekstrum á milli Arla
og bændanna, enda ákvarðast
afurðastöðvaverðið til bændanna af
efnainnihaldi prufanna.
30 mjólkurbílar
Alls eru 30 mjólkurbílar í því að
safna mjólk á degi hverjum og það
þarf því eðlilega mikla afkastagetu
til þess að geta tekið við allri þessari
mjólk. Í móttökustöð mjólkurinnar
geta 3 bílar losað mjólk samtímis
fyrir aðalvinnslu afurðastöðvarinnar
og 2 bílar geta losað mjólk þar sem
duftframleiðslan fer fram.
Áður en bílarnir eru tæmdir
er mjólkin þó rannsökuð til þess
að tryggja að mjólkin sé í lagi
s.s. innihaldi ekki lyfjaleifar eða
sé skemmd. Eftir gæðapróf er
mjólkinni svo dælt yfir í einn af 11
sílótönkum móttökustöðvarinnar, en
hver þeirra tekur 600 þúsund lítra
hrámjólkur.
Fimm ólíkar gerðir hrámjólkur
Þegar mjólkin hefur verið veginn inn
í afurðastöðina getur mjólkin farið
í fimm mismunandi vinnslulínur
en það fer allt eftir uppruna
mjólkurinnar. Þannig er ein lína
notuð fyrir hefðbundna mjólk, önnur
fyrir mjólk frá kúm sem fara á beit,
sú þriðja frá kúm sem fá einungis
fóður sem ekki inniheldur erfðabætt
hráefni (NonGM), sú fjórða er einnig
fyrir NonGM mjólk en frá kúm sem
fara á beit og fimmta og síðasta
línan er fyrir lífrænt vottaða mjólk.
Öllum þessum hrámjólkurtegundum
er haldið algjörlega aðskildum í
gegnum alla vinnsluna hvort sem
mjólkin fer í duft, G-mjólk eða aðrar
afurðir.
600 mismunandi umbúðir fyrir
G-mjólkurvörur
Eins og fyrr segir er afurðastöðin
í Pronsfeld upphafðlega byggð
fyrir G-vöru framleiðslu og þó svo
að margar gerðir G-mjólkur séu
fáanlegar eru í raun þrjár megin
gerðir ráðandi, en það mjólk með
3,5% fituinnihaldi, með 1,5%
fituinnihaldi og 0,3% fituinnihaldi.
Vegna hinnar miklu sérstöðu
vinnslunnar í Pronsfeld er
samkeppnisstaða vinnslunnar svo
sterk að segja má að Arla sé ráðandi
á þessum markaði í Evrópu. Nú er
t.d. svo komið að félagið pakkar
G-mjólk fyrir marga aðra aðila
einnig og pakkar það nú G-mjólk
í um 600 mismunandi pakningar
sem eru sérmerktar ýmsum öðrum.
Þegar íslensku gestina bar að garði
var auðvitað verið að pakka G-mjólk
í margar mismunandi pakningar og á
mörgum þeirra var nafn Arla hvergi
að sjá.
30 þúsund tonn af mjólkurdufti
Þó svo að stór hluti allar innveginnar
mjólkur hjá Arla í Pronsfeld
fari í vinnslu á geymsluþolnum
drykkjarvörum þá hefur félagið
einnig byggt upp tvær afar stórar
sérhæfðar vinnslustöðvar til viðbótar
á svæðinu.
Önnur er sérhæfð í framleiðslu á
Kærgaarden, sem er vara sem líkja
má við okkar Smjörva, en hin er
sérhæfð í framleiðslu á mjólkurdufti
sem notað er sem grunnhráefni í
mjólk fyrir ungabörn. Sú vinnsla
er afar sérhæfð og vegna strangra
krafa um öryggi er duftvinnslan
með sér innvigtun á mjólk og eru
framleiðslubyggingarnar aðskildar
frá öðrum byggingum á svæðinu.
Í þessari aðstöðu eru svo unnin um
30.000 tonn af dufti árlega eða úr
250-300 milljónum lítra mjólkur.
Umhverfisvæn vinnsla
Til afurðastöðvarinnar heyra 75
hektarar lands og í dag eru 35
þeirra þegar teknir í notkun undir
margskonar húsakost og vegi en að
sögn Marc Nidercorn, starfsmanns
Arla sem sá um kynninguna í
Pronsfeld, þá er stefnt á enn frekari
uppbyggingu á svæðinu og því muni
koma sér vel að hafa til umráða alla
þessa hektara. Þá rekur félagið sína
eigin hreinsistöð fyrir vatn, enda nota
afurðastöðvar afar mikið af vatni
bæði við framleiðslu og þrif.
Allt frárennsli fer um þar til gerðan
hreinsibúnað og í sérstakar settjarnir
og er vatnið endurunnið eins mikið
og hægt er. Að sögn Marc fara nú
0,6 kg vatns til vinnslu á hverju kílói
mjólkur, sem ku víst vera afar lítil
vatnsnotkun við mjólkurvinnslu.
Þá er félagið með vindmyllu á
staðnum sem framleiðir rafmagn til
vinnslunnar og sér hún vinnslunni
fyrir þriðjungi þeirrar raforku sem
notuð er á staðnum.
Snorri Sigurðsson
sns@seges.dk
REYKJAVÍK
Krókháls 5F
110 Reykjavík
Sími: 414-0000
AKUREYRI
Baldursnes 2
603 Akureyri
Sími: 464-8600
www.VBL.is
REYKJAVÍK Sími: 414-0000 /// AKUREYRI Sími: 464-8600 /// www.VBL.is
Zetor Proxima 100
4 cyl. mótor, 96 hestöflÁrgerð 2015
Notuð 510 vinnustundir
Lækkað verð kr. 4.900.000 án vsk.
Með ALÖ ámoksturstækjum og skóflu
Mjólkin er sótt til rúmlega 2 þúsund kúabúa í fjórum löndum í um 250 kílómetra radíus frá Pronsfeld.
Áður en bílarnir eru tæmdir er mjólkin þó rannsökuð til þess að tryggja að
mjólkin sé í lagi, s.s. innihaldi ekki lyfjaleifar eða sé skemmd.
MUH rann inn í Arla árið 2012, sem þá var samvinnufélag kúabænda í
Danmörku, Svíþjóð, Þýskalandi, Hollandi og Englandi.
Styrkir til rannsókna og
þróunarverkefna í nautgripa-
og sauðfjárrækt
Framleiðnisjóður landbúnaðarins
Hvanneyrargötu 3, 311 Borgarnes
Sími 430-4300
Framleiðnisjóður landbúnaðarins auglýsir hér með eftir
umsóknum um styrki til rannsókna og þróunarverkefna í
nautgripa- og sauðfjárrækt samkvæmt reglugerð um almennan
stuðning við landbúnað nr. 1240/2016.
Í nautgriparækt eru þau verkefni styrkhæf sem talin eru
styrkja íslenska nautgriparækt og fela í sér rannsóknir og
þróunarverkefni.
Í sauðfjárrækt eru hver þau verkefni styrkhæf sem talin
eru styrkja íslenska sauðfjárrækt og falla undir það að vera
kennsla, rannsóknir, leiðbeiningar og/eða þróun í sauð-
fjárrækt.
Umsókn skulu fylgja eftirfarandi upplýsingar:
a) Yfirlit um tilgang og markmið verkefnisins, þ.m.t. rök-
stuðningur fyrir því hvernig það fellur að þeim mark-
miðum sem tilgreind eru hér að ofan og hvernig það
gagnast viðkomandi búgrein að öðru leyti.
b) Listi yfir alla sem eiga aðild að verkefninu.
c) Tímaáætlun verkefnisins.
d) Fjárhagsáætlun verkefnisins í heild.
e) Hvar og hvernig niðurstöður verkefnisins verða kynntar.
Umsóknarfrestur er til 1. október n.k.
Reglur um styrkina og umsóknareyðublöð er að finna á www.
fl.is/þróunarfé. Aðeins er tekið við umsóknum á eyðublöðunum
sem þar er að finna.
Umsóknum skal skilað til Framleiðnisjóðs landbúnaðarins,
Hvanneyri 311 Borgarnes, merktum: Umsókn um þróunarfé.
Nánari upplýsingar veitir Þórhildur Þorsteinsdóttir, framkvæmda-
stjóri Framleiðnisjóðs landbúnaðarins hjá thorhildur@fl.is.