Bændablaðið - 29.08.2019, Qupperneq 44

Bændablaðið | Fimmtudagur 29. ágúst 201944
„Það hefur gengið vonum framar
hjá okkur, við finnum fyrir mikilli
velvild í samfélaginu og það er
segin saga að ef okkur vantar
eitthvað og við greinum frá því
á samfélagsmiðlum er hluturinn
kominn með það sama til okkar,“
segir Else Nielsen, þroskaþjálfi og
verkefnastjóri á vinnustofu VISS
á Flúðum.
Fjórir starfsmenn og
tveir leiðbeinendur
Áður gekk vinnustofan undir
nafninu Kjallarinn en er nú útibú
frá VISS vinnu- og hæfingarstöð
á Selfossi. Fjórir starfsmenn sækja
þangað vinnu og leiðbeindur eru
tveir. Helstu verkefni snúast m.a.
um að endurvinna handklæði, saga
út trévörur, tæta bókhald og líma á
grænmetisumbúðir.
Hóf starfsemi fyrir tveimur árum
Vinnustofan Kjallarinn
hóf sína starfsemi fyrir
um tveimur árum, haustið
2017. Þá háttaði þannig
til í Hrunamannahreppi
að þar var búsett ung kona
sem þurfti aukna þjónustu í
heimabyggð, m.a. atvinnu.
Foreldrar hennar og
þroskaþjálfinn í samvinnu
við sveitarfélagið ákváðu
að útbúa vinnuaðstöðu og
var henni komið fyrir í
kjallaranum í Heimalandi
á Flúðum, húsnæði eldri
borgara á staðnum. Nafni
vinnustofunnar var síðar
breytt í VISS á Flúðum.
Fyrstu verkefnin fyrir
garðyrkjubændur
„Fyrstu verkefnin sem við fengum
að spreyta okkur á var að líma
miða á grænmetisumbúðir fyrir
garðyrkjubændur og einnig
tættum við niður pappír, en
starfsmaður hafði sjálfur fest kaup
á pappírstætara með styrki frá
Kvenfélagi Hrunamannahrepps
og sveitarfélaginu. Síðan hafa
margvísleg verkefni bæst við,
starfsemin aukist og fleiri starfsmenn
komið inn,“ segir Else.
Kvenfélagið lagði einnig sitt fram
svo hægt væri að kaupa saumavél
sem nýtt er í starfseminni.
Fengu góða atvinnu-
saumavél gefins
Vinnustofunni áskotnast mikið af
efnum af ýmsu tagi, handklæðum til
að mynda og gömlum sængurverum
sem eru endurunnin og eitthvað nýtt
útbúið úr efnunum. Þar má nefna
tuskur af ýmsu tagi, bílskúrstuskur,
fjósatuskur, leikskólatuskur, bossa-
og andlitsklútar svo eitthvað sé nefnt.
Else segir að lánið hafi leikið við
vinnustaðinn þegar honum var gefin
mjög góð atvinnu overlock saumavél.
„Við höfum svo líka góðan
aðgang að efni þannig að við getum
boðið upp á ódýrari vöru,
fjósatuskurnar kosta
ekki mikið hjá okkur,
120 krónur stykkið
plús virðisaukaskattur.
Þeir bændur sem kaupa
af okkur geta verið
stoltir af því að þetta er
umhverfisvæn vara og
þeir styðja auk þess við
atvinnuuppbyggingu í
málefnum fatlaðra hér í
héraðinu,“ segir Else en
fjósatuskurnar eru til í
ýmsum stærðum og ættu
allir að finna þá stærð
sem hentar.
Prófa sig áfram í
kertagerð
Else segir að sveitarfélagið hafi keypt
fínan ruslavagn sem starfsmenn fara
með út þegar veður er gott og tína
rusl. Þá eru þau að fikra sig áfram í
kertavinnslu, eru að prófa að búa til
kerti úr afgöngum.
„Við lærðum þetta síðastliðinn
vetur og erum núna á fullu að búa
til kerti sem við seljum,“ segir
hún, en safnkassi er við verslun
Strax á Flúðum og eins er fólk
duglegt að koma með kertaafganga
á vinnustofuna. „Það er mjög
mikilvægt fyrir alla að hafa vinnu,
það er hluti af sjálfsmynd hvers og
eins. Enginn getur allt, en allir geta
eitthvað,“ segir Else. /MÞÞ
LÍF&STARF
Jón Valgeirsson, sveitarstjóri í
Hrunamannahreppi, afhenti starfs­
fólki Viss á Flúðum nýjan ruslavagn
sem þau eru oft með á ferðinni og
tína upp rusl.
Framleiðslan er af ýmsu tagi,
alls kyns klútar m.a. fjósatuskur,
bílskúrstuskur, bossa­ og andlits­
klútar og leikskólaklútar.
Nýlega fóru starfsmenn að spreyta sig á kertagerð.
Á vinnustofunni er stundaður út­
skurður, m.a. skornir út hestar.
Else Nielsen, þroskaþjálfi og verkefnastjóri á vinnustofu VISS á Flúðum. Myndir / VISS
Þessi glæsilega trékennda
pottaplanta, sem allt eins má
nefna séffleru (Schefflera
arboricola), hefur prýtt
stofur okkar áratugum
saman. Hún er þó ekki
ein þeirra sem eru sífellt
blómstrandi heldur eru
margskipt laufblöðin og
heildarásýnd plöntunnar
stolt hennar og prýði.
Hún nær talsverðri hæð
sé hún ræktuð í rúmgóðum
potti og getur þurft að toppa
hana til að hún fái fallega,
marggreinda lögun.
Regnhlífartréð eða
séffleran er í ætt við bergfléttu
(Hedera helix) sem þrífst bæði
í pottum inni við og í hlýjum
görðum. Önnur skyld pottaplanta
er árelía, einnig kölluð fatsía
(Fatsia japonica) og hinn fáséði
bergfléttubróðir (Fatshedera lizei)
sem er í raun blendingur árelíu og
bergfléttu.
Regnhlífarblóm eru ýmist
ræktuð og seld sem eingreindar
plöntur, með nokkrum greinum
eða jafnvel fleiri plöntur saman í
potti og þá eru stofnarnir stundum
fléttaðir saman og mynda
samvafinn stofn. Þessi aðferð er
notuð við framleiðslu á sumum
trékenndum pottaplöntum eins
og benjamínfíkus, kaffiplöntum
o.fl. Varla er hægt að segja að
sú aðferð sé til
eftirbreytni.
Auðveld í
umhirðu
Umpottað er áður
en sprettan hefst á
vorin, sé þess þörf.
Notuð er venjuleg
pottaplöntumold
og í framhaldinu er
vökvað með daufri
áburðarlausn öðru
hvoru að sumrinu. Of mikil
næring og of mikil vökvun getur
leitt til þess að plantan teygist
og verði rengluleg. Ágætt er að
klípa af henni efstu sentimetrana
þegar greinar hafa náð þeirri lengd
sem hentar staðsetningunni, þá
myndast fleiri, styttri greinar sem
gefa plöntunni enn svipmeira
yfirbragð. Plantan ætti ekki að
þorna milli vökvana en hún má
heldur ekki standa lengi í vatni.
Laufblöðin eru margskipt og
hver blaðflipi stendur á stuttum
stilk. Fliparnir eru oft 7–9 talsins
á hverju laufi. Til eru ólík yrki
sem bera ýmist algrænt eða
hvítflekkótt lauf og er umhirða
þeirra öll hin sama hjá hinum
ýmsu yrkjum. Aðrar tegundir
ættkvíslarinnar eru líka notaðar
sem pottaplöntur en geta orðið
heldur stórvaxnar.
Uppbinding stundum
nauðsynleg
Ef plantan sýnir mikinn,
greinalítinn lengdarvöxt getur
þurft að styðja hana. Þá er gott
að nota mosastöng sem fæst í
blómabúðum og plantan bundin
lauslega við hana.
Bjart, rakt og hlýtt
Sérstaða regnhlífarblómsins
meðal pottaplantna er að það
getur þrifist bæði á björtum stað
(þó ekki í beinni sól) og þar sem
talsverðs skugga gætir. Venjulega
koma þær hressar
og grænar undan
vetri, ólíkt sumum
pottablómum sem
eiga til að láta á sjá
að loknum löngum,
dimmum vetri.
Regnhlífarblómið
kemur upphaflega
frá Taívan og
S-Kína. Rakt og
hlýtt loft hentar
því vel. Við slíkar
aðstæður geta
myndast loftrætur sem taka
upp vatn og næringu þegar þær
ná snertingu við mold eins og
aðrar rætur gera. Vel má fjölga
plöntunni með græðlingum sem
komið er fyrir í hlýjum og rökum
jarðvegi með yfirbreiðslu til að
halda loftrakanum nógu háum.
Eituráhrif
Þessi planta er eitruð. Í frumum
hennar myndast kristallar úr
kalsíum-oxalati. Ekki eru teljandi
líkur á að fólk taki upp á að neyta
hennar en td. kettir og hundar
finna fyrir slæmum eituráhrifum
ef þeir naga blöðin.
Ingólfur Guðnason,
brautarstjóri
garðyrkjuframleiðslu,
LbhÍ Reykjum, Ölfusi.
GARÐYRKJUSKÓLI LBHÍ REYKJUM
Regnhlífarblóm
í stofunni
Plantan ætti ekki að þorna milli vökvana en hún má heldur ekki standa
lengi í vatni.
Regnhlífarblóm eru ýmist ræktuð og
seld sem eingreindar plöntur, með
nokkrum greinum eða jafnvel fleiri
plöntur saman í potti.
Laufblöðin eru margskipt og
hver blaðflipi stendur á stuttum
stilk.
Else Nielsen þroskaþjálfi stjórnar vinnustofu VISS á Flúðum:
Finna fyrir mikilli velvild
í samfélaginu