Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1998, Blaðsíða 16

SJÁLFSBJARGAR-
HEIMILIÐ 25 ÁRA
Orfá formálsorð: Ritstjóri
hefur oftlega áður minnt á
og rætt hið mikla gildi sem
margs konar útgáfa félaga Öryrkja-
bandalagsins hefur hvort sem um er
nú að ræða fréttabréf, ársrit, afmælis-
rit, bæklinga eða
annað það fróð-
leiks- og frétta-
efni sem sannar-
lega er hollt og
gott að glugga í.
Eitt þessara
blaða er Klifur
sem Ingólfur Örn
Birgisson ritstýrir
af mætum mynd-
arskap og að er
verulegur fengur hverju blaði. Eitt af
því sem augu ritstjóra stöldruðu við
var grein Tryggva Friðjónssonar
framkvæmdastjóra Sjálfsbjargar-
heimilisins og fyrirsögnin: Sjálfs-
bjargarheimilið í 25 ár. Hugur rit-
stjóra reikaði til baka um þennan
aldarfjórðung, en einmitt þá kom hann
í sína fyrstu heimsókn á Sjálfsbjarg-
arheimilið. Þorbjöm Magnússon, sá
listræni ljóðasmiður og fyrrum sveit-
ungi ritstjóra austan að, átti þar sitt
heimili allt frá fyrstu tíð og undi þar
hag sínum einkar vel í návist síns
mikla og góða bókasafns. Heimsókn-
irnar urðu ærið margar á Sjálfsbjarg-
arheimilið af ýmsu tilefni m.a. til
gleðigjafar á góðum kvöldstundum
með góðum félögum. (Þetta með
gleðigjöfina vonaði ritstjóri og vonar
að hafi verið raunin). Oft sótti maður
þangað endurnæring hugans slíkur
hafsjór sem Þorbjörn var í hug-
myndum öllurn og hollum fróðleik.
Þarna var einnig lengi leiksystir
mín frá bemsku, Erna Hafdís Berg,
og hana gott að hitta á ný þó hryggileg
yrðu hennar örlög öll. Sömu grimmu
örlögin sóttu einnig heim gamlan
nemanda minn og sveitunga, Siggeir
Gunnarsson, sem átti þarna einnig hið
ágætasta athvarf æviárin sín síðustu.
Gildi þessa heimilis gat því ekki
framhjá mér farið og í íbúðarálmunni
Tryggvi
Friðjónsson
framkvæmdastj óri
tekinn tali
bjó náfrændi minn, Zophanías Bene-
diktsson með sinni konu Rögnu, en
hann einmitt í forystu Sjálfsbjargar frá
upphafi og um langa hríð.
Engan skyldi því undra þó ritstjóri
beri hlýjan hug til þessa heimilis og
honum því ljúft mjög að leita á fund
núv. framkvæmdastjóra heimilisins
Tryggva Friðjónssonar og fá fregnir
af þessum góða griðastað margra
mætra verka.
Á aprfldegi hitti ritstjóri hann
svo og innti fyrst eftir fornri sögu
ef svo má að orði komast um
aldarfjórðung einan:
Sjöunda júlí næstkomandi eru 25
ár liðin frá því að fyrsti íbúinn
kom til dvalar í Sjálfsbjargarheimilinu
(áður Vinnu- og dvalarheimili Sjálfs-
bjargar).
Á 10. þingi Sjálfsbjargar, lands-
sambands fatlaðra 1968 sagði for-
maður samtakanna Theodór A. Jóns-
son ma. í setningarræðu: “Eitt af þeim
verkefnum, sem rædd voru á stofn-
þinginu (1959), var nauðsyn þess að
byggja Vinnu- og dvalarheimili fatl-
aðra. Ekki skyldi þó strax byrja að
byggja, enda litlir fjármunir til, heldur
athuga fyrirkomulag slíkra bygginga
erlendis. Hús sniðið við hæfi fólks í
hjólastólum var þá óþekkt hugtak
hérlendis.” Síðar í sömu ræðu sagði
hann: “Eg minnist þess, er ég fyrir
hálfum öðrum áratug (þá varTheodór
aðeins 14 ára gamall) lá á sjúkrahúsi
í Reykjavík. Hafði verið þar um
nokkurn tíma til rannsóknar. Einn
morguninn var mér tilkynnt, að hér
gæti ég ekki verið lengur og sama dag
yrði ég fluttur á elliheimili. Er þangað
kom var ég settur á fjögurra manna
stofu. Stofufélaga mína hafði ellin
leikið grátt og voru þeir allir rúm-
liggjandi. Mér gekk illa að sofna þetta
kvöld og ýmsar spumingar leituðu á
hugann. - Átti þetta að verða heimili
mitt allt lífið, aðgerðarlaus, einskis að
vænta, aðeins bíða - en hvers?” Af
þessum orðum Theódórs má sjá að
frumkvöðlar Sjálfsbjargar unnu stór-
kostlegt þrekvirki með byggingu
Sjálfsbjargarhússins, reknir áfram af
brýnni nauðsyn og vitneskjunni um
erfiðar og oft á tíðum ómanneskju-
legar aðstæður fatlaðra.
En tímarnir breytast og mennirnir
með. Eitt hefur þó ekki breyst
og stendur ekki til að breyta, en það
er að áfram verður Sjálfsbjargar-
heimilið boðið sem valkostur fyrir
þann hóp fólks sem þarf á því að halda
að eiga samastað á heimili sem Sjálfs-
bjargarheimilið er. Til að svo geti
orðið þá hefur ýmsu verið breytt í tím-
ans rás og ennfremur eru áframhald-
andi breytingar nauðsynlegar. I því
sambandi kemur tvennt til, annars
vegar að breyta umbúðunum og hins
vegar innihaldinu.
Svo maður víki nú að því ytra,
umbúnaðinum,hvað viltu þá segja
um breytingar þar á liðnum árum?
Hér á eftir mun ég rekja lauslega
helstu breytingar á umbúðum á
liðnum árum, þá sérstaklega á ára-
bilinu 1992 til 1998.
Síðla árs 1992 var hafist handa við
að klæða húsið að utan og skipta um
alla glugga þannig að nú er hætt að
snjóa inn á íbúa í verri veðrum. End-
urhæfingaríbúð Sjálfsbjargar var tekin
í notkun í apríl 1993, eitt mesta fram-
fara- og heillaspor sem stigið hefur
verið í sögu Sjálfsbjargarheimilisins.
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra
stóð að sérstakri fjáröflun til að greiða
kostnað við innréttingu einnar íbúðar
landssambandsins. Tókst þetta verk-
16