Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.2000, Qupperneq 48

Vala Jóna Garðarsdóttir þroskaþjálfi:
ADL OG UMFERLI
SI. vetur var ég undirrituð við nám
í Danmörku, nánar tiltekið í út-
jaðri Kaupmannahafnar, þar sem
ég lærði að vera leiðbeinandi fyrir
blinda og sjónskerta einstaklinga.
Aður hafði ég unnið sem þroska-
þjálfi á sambýli fyrir blinda og
sjónskerta einstaklinga í þrjú og
hálft ár og hafði áhuga á að auka
við þá þekkingu mína. Ég var mjög
heppin að komast inn í skólann því
það eru fáir teknir inn á ári hverju.
Kostnaðurinn var líka mikill og
námið ekki talið lánshæft en vegna
velvilja ýmissa sjóða og félaga gafst
mér tækifæri til að fara.
Námið kallast ADL- og umferli þar
sem aðaláherslan er lögð á að leið-
beina og viðhalda þeim athöfnum í
daglegu lífi (ADL) sem skipta máli
fyrir einstaklinginn svo og að kenna
honum að komast á milli staða með
og án aðstoðar hvíta stafsins (um-
ferli).
Námið tekur eitt ár og skiptist í
fjóra hluta þar sem farið var í mis-
munandi efni. Fyrsti hlutinn var stutt
kynning á framvindu námsins svo og
á réttindum blindra og sjónskertra í
Danmörku. Þá voru heimsóttir hinir
ýmsu staðir s.s. blindrabókasafnið,
blindrafélagið, þekkingarmiðstöð,
sjónstöð og skóli fyrir börn og
unglinga.
r
Iöðrum hluta var megináhersla lögð
á uppbyggingu augans og augn-
sjúkdóma. Þá var farið ítarlega í
hversu miklu máli skiptir að hafa
góða og rétta lýsingu hjá sjónskertum
einstaklingum og var eitt verkefnið
að fara inn á heimili og prófa mis-
munandi lýsingu og finna út hvað
hentaði best. Ég fór ásamt þremur
öðrum nemendum heim til konu
einnar sem átti í erfiðleikum með að
vinna í eldhúsinu sínu og áttum við
að athuga hvort við gætum hjálpað
henni, Sjálf hafði hún enga trú á því
í upphafi að þetta gæti orðið til bóta
fyrir sig en það breyttist þegar á leið.
Áður hafði hún t.d. ekki séð kaffivél-
ina í horninu og þurft að hella upp á
blindandi, en þegar hún fékk þá lýs-
ingu sem hentaði henni þá sá hún vel
Vala Jóna Garðarsdóttir
móta fyrir vélinni. Hún varð alveg
undrandi á þessu því hún hélt ekki að
hún gæti séð svona vel. Það eru ein-
mitt oft svona atriði sem hafa mikla
þýðingu fyrir þann sjónskerta.
í þessum hluta námsins voru einnig
kynnt fyrir okkur ýmiskonar hjálpar-
tæki sem auðvelda sjónskertum lestur
og skrift s.s. ijölmargar gerðir af
stækkunarglerjum, lömpum, stækk-
unarforrit í tölvur og stækkunarskjáir.
Iþriðja hluta fengu nemendur þjálf-
un í að leiðbeina blindum og sjón-
skertum einstaklingum í daglegum
athöfnum s.s. við matarundirbúning,
borðhald og hreingerningu. í þessum
hluta svo og þeim næsta fór kennslan
að mestu leyti fram með gleraugu þar
sem við vorum annað hvort með
plast í gleraugunum þannig að um-
hverfið sást mjög ógreinilega eða al-
veg svört gleraugu þannig að ekkert
sást. Þetta reyndi mikið á og þá sér-
staklega á þolinmæðina, því það sem
við tókum okkur fyrir hendur gekk
frekar brösuglega auk þess sem allt
tók óheyrilega langan tíma. í lokin
héldum við nemendurnir veislu fyrir
kennarana þar sem allur undir-
búningur fór fram blindandi. Við
vorum með svört gleraugu frá
morgni til kvölds (sem sumum þætti
nú ekki í frásögur færandi) og vorum
alveg búnar að vera þegar dagur var
að kvöldi kominn.
I fjórða og síðasta hlutanum fór
fram þjálfun nemenda í að kenna um-
ferli bæði innan og utan dyra. Frá
fyrsta degi fengum við gleraugu og
hvítan staf í hönd sem hjálpaði okkur
að komast leiðar okkar. Fyrst fannst
mér alveg ómögulegt að vera með
þennan staf, fannst hann frekar gera
mér meira ógagn en gagn. Sú hugsun
breyttist fljótt þegar ég fann að ég var
mun öruggari og fljótari að komast á
milli staða með stafinn og það leið
ekki á löngu þar til mér fannst staf-
urinn vera ómissandi.
Þá fengum við góða kennslu í
heyrnarfræði þar sem farið var í upp-
byggingu eyrans og þá eyrnasjúk-
ADL-hópurinn í Tívolí.
48