Tímarit Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.2003, Qupperneq 4

Ritstjórapistill
Öryrkjabandalag íslands ákvað
að una hvorki afturvirkni laganna
né fymingarákvæðunum og höfð-
aði því nýtt mál. Hæstiréttur kvað
upp dóm þann 16. okt. síðastlið-
inn þar sem afturvirkni laganna
var dæmd ógild og Trygginga-
stofnun því dæmd til þess að
greiða lífeyrisþegum, sem höfðu
orðið fyrir skerðingum vegna
tekna maka, það sem upp á vant-
aði fulla tekjutryggingu fyrir árin
1999 og 2000. Er því full ástæða
til að halda því fram að Öryrkja-
bandalagið hafi unnið nokkum
sigur í málinu þar sem afturvirkni
laganna var dæmd ógild. Hins
vegar tók dómurinn ekki á því
álitamáli hvort núgildandi ákvæði
laga nr. 3/2001 um skerðingu
tekjutryggingar stæðust stjómar-
skrá enda var ekki um það spurt.
Það hefur vakið athygli víða um
heim að Öryrkjabandalag íslands
skyldi þurfa að stefna íslenskum
stjómvöldum vegna stjómarskrár-
brots. Fáheyrt er í löndum sem
við viljum helst miða okkur við
að samskipti hagsmunasamtaka
og stjómvalda séu með þessum
hætti. Einnig er raunalegt að
fylgjast með viðbrögðum ráð-
herra og þingmanna stjórnar-
meirihlutans á Alþingi sem fást
ekki til að viðurkenna ósigur sinn
heldur hafa í frammi digurmæli
sem ætlað er að slá ryki í augu al-
mennings og slæva jafnframt
skömm þeirra og slæma sam-
visku. Jafnvel er rætt um að úrslit
dómsins snerti fyrst og fremst þá
sem hafa það best á meðal ör-
yrkja.
Ekki verður í þetta sinn fullyrt
um framhald þessa máls. Stjóm-
arandstaðan hefur lýst þeirri
skoðun sinni að afnema beri
ákvæði laga um skerta tekjutrygg-
ingu vegna tekna maka, en eðli-
legt verður að telja að tekjutrygg-
ingin sé talin hluti gmnnlífeyris
sem öryrkjum ber. Þennan hluta
er þó eðlilegt að skerða að ein-
hverju marki vegna eigin afla-
tekna. Um það hefur aldrei verið
ágreiningur af hálfu Öryrkja-
bandalags Islands.
Pólitískt raunsæi Jóns Krist-
jánssonar
Þann 25. mars síðastliðinn náð-
ist merkur áfangi í samskiptum
Öryrkjabandalags íslands og
stjórnvalda þegar þeir Garðar
Sverrisson, formaður Öryrkja-
bandalags Islands og Jón Krist-
jánsson, tryggingaráðherra stað-
festu samkomulag milli ríkis-
stjómarinnar og bandalags þess
eðlis að grunnlífeyrir öryrkja
skyldi sæta sérstökum reglum.
Mun gmnnlífeyrir öryrkja sem
metnir em til örorku 18 ára eða
yngri hækka um helming. Þessi
hluti lífeyrisins skerðist svo um
rúmar 400 kr. fyrir hvert ár sem
líður. Sé maður metinn til örorku
þegar hann er 67 ára hefur viðbót-
in fallið brott enda má gera ráð
fýrir að sá hinn sami hafi aflað sér
réttinda til greiðslu úr lífeyris-
sjóði. Þar með viðurkenna stjóm-
völd í verki að bæta beri öryrkjum
ævikjör þeirra. Þá felst í sam-
komulaginu að aukin áhersla
verður lögð á endurhæfmgu ör-
yrkja til starfa enda hafa stofnanir
eins og Starfsþjálfun fatlaðra sýnt
svo að ekki verður um villst að
aukin menntun og hæfing öryrkja
bætir lífsgæði þeirra.
Aðalfundur Öryrkjabandalags
íslands samþykkti eftirfarandi
ályktun í ljósi áðumefnds sam-
komulags:
Aðalfundur Öryrkjabandalags
íslands, haldinn fimmtudaginn 9.
október 2003, fagnar því sam-
komulagi sem náðst hefur við rík-
isstjóm íslands um hið nýja kerfí
örorkulífeyris sem tekið verður
upp frá og með 1. janúar næst-
komandi. Með kerfisbreytingu
þessari er hin margvíslega sér-
staða öryrkja viðurkennd í verki.
Fyrir það pólitíska raunsæi eiga
íslensk stjómvöld þakkir skildar.
Samkomulagið markar ekki að-
eins þáttaskil í sögu og þróun al-
mannatrygginga, heldur einnig í
samskiptum stjómvalda við Ör-
yrkjabandalag íslands. Með beinu
og milliliðalausu samkomulagi
við bandalagið sýna ráðamenn
þjóðarinnar mikilsverðan skilning
á nýjum og breyttum viðhorfum
til mannréttindabaráttu fatlaðra.
Öryrkjabandalag Islands lítur
svo á að þau þáttaskil sem hér
hafa orðið, ásamt því góða sam-
starfi sem hafíð er í tilefni Evr-
ópuárs fatlaðra, marki upphafið
að betri og bjartari framtíð, sam-
félaginu öllu til hagsbóta. Nútím-
inn krefst þess að stjómvöld og
samtök fatlaðra haldi áfram að
vinna sameiginlega að því brýna
verkefni sem þeim hefur verið
treyst til að leysa - því verkefni að
rjúfa einangrun fatlaðra, leyfa
þeim að njóta raunvemlegs frelsis
og taka fullan þátt í því lýðræðis-
lega samfélagi sem við Islending-
ar viljum búa í.
A næstu vikum gefst stjómvöld-
um tækifæri til að bæta hag ör-
yrkja að mun. Enn skortir þó á að
lífskjör þeirra sem eingöngu lifa á
bótum almannatrygginga séu
sambærileg við það sem þekkist á
öðmm Norðurlöndum. Því ber að
vona að ýmsar skerðingar, sem
fyrirhugaðar em samkvæmt tjár-
lagafrumvarpi því sem nú er til af-
greiðslu á Alþingi, komi ekki til
framkvæmdar.
Arnþór Helgason
www.obi.is