Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Side 57

Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Side 57
1.3 Efnisskipan Greinin skiptist í tvo hluta. Sá fyrri er einkum málfélagslegur; í honum er gerð grein fyrir upphafi, útbreiðslu, tíðni og hnignun blönduðu setn- ingagerðarinnar. Seinni hlutinn er einkum setningafræðilegur; í honum er lýst tilurð, eðli og formgerð blönd uðu setningagerðarinnar. Nánar til tekið er efnisskipan greinarinnar sem hér segir: Í 2. kafla er rakin uppkoma dæma um blönduðu setninga gerðina í (2) snemma á 19. öld. Síðan er bent á aðra setningagerð sem í fljótu bragði virðist óskyld en allt bendir þó til að sé af sömu rót og blandaða setn inga - gerðin; það eru tengdar frum lags lausar nafn háttar setningar með sýnast og virðast, setningar eins og (5):4 (5) Hún sýnist/virðist að vera komin Þá er því lýst hvernig blandaða setningagerðin blómstrar kringum alda - mótin 1900 en hnignar síðan smátt og smátt, einkum um og eftir miðja 20. öld, og er nú nær eða alveg horfin með tilfinninga- og skynjunarsögnum ef marka má íslensk blöð og tíma rit. Hins vegar lifði hún góðu lífi í Vestur - heimi alla öldina og jafnvel enn, sam kvæmt bréfum Vestur-Íslend inga og viðtölum við þá. Einnig er fjallað um land fræði lega dreifingu blönd uðu setningagerðarinnar. Þar kemur fram að vís bend ingar eru um að hún hafi Setningarugl? 57 2 Auk tveggja útgefinna binda vesturfarabréfa var einnig leitað í óútgefnu þriðja bindi, en bréfritarar eru allir fæddir á Íslandi á 19. öld. Aðgangur að þessum textum fékkst hjá rannsóknarverkefninu „Mál, mál breytingar og menningarleg sjálfsmynd“, en út gef andinn, Böðvar Guðmundsson, lét verkefninu þá í té. Aðgangur að textum í ritröðinni Sýnisbók ís- lenskrar alþýðumenningar fékkst hjá rannsóknar verk efn inu „Málbreytingar og tilbrigði í íslensku máli á 19. öld: tilurð opinbers málstaðals“, en Sigurður Gylfi Magnússon ritstjóri ritraðarinnar lét verk efn inu þá í té. 3 Viðtöl við Vestur-Íslendinga eru úr þremur söfnum. Í fyrsta lagi eru fjölmörg við töl við Vestur-Íslend inga fædda kringum aldamótin 1900, ýmist á Íslandi eða vestanhafs, sem Hallfreður Örn Eiríks son og Olga María Franz dóttir tóku í Íslendingabyggðum í Kanada haustið 1972. Í öðru lagi eru viðtöl sem Gísli Sigurðs son tók á sömu slóðum vorið 1982. Viðtölin úr þessum tveimur söfnum hafa öll verið skrifuð upp. Í þriðja lagi er svo fjöldi við - tala við Vestur-Íslendinga í Kanada og Banda ríkjunum sem tekin hafa verið upp í rann - sóknarverkefninu „Mál, mál breyt ingar og menningarleg sjálfsmynd“sem Höskuldur Þráins- son stjórnar. Þessi viðtöl voru tekin upp á ár unum 2013 og 2014, en hafa ekki öll verið skráð þegar þetta er ritað. Aðgangur að öllum söfnunum fékkst hjá verkefninu „Mál, mál - breyt ingar og menningarleg sjálfsmynd“, sem fékk fyrrnefndu söfnin tvö hjá Árnastofnun. 4 Hér er til einföldunar talað um allar nafnháttarsetningar sem hefjast á að sem tengd- ar setningar. Þegar um frumlagslausar setningar er að ræða má vissulega oft halda því fram að að sé fremur nafn háttar merki en aukatenging en sá greinarmunur skiptir ekki máli að svo stöddu; sjá þó 3.5.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.