Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Síða 107

Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Síða 107
un sem ekki hefur neitt hljóðkerfislegt gildi og í báðum tilvikum er þessi hljóðfræðilega aðlögun skýrt aðgreind frá „raunverulegri framgómun“ í mál un um. Vegna þess að hin hefðbundna framgómun í færeysku er (eða var) ennþá róttækari en sú íslenska er auðveldara að heyra muninn á hljóð - fræðilegu framgómuninni og þeirri hefðbundnu í færeysku. Í því sambandi skiptir í raun engu máli hvort hefðbundna framgómunin er ennþá lifandi regla í færeysku eða ekki eða hvar hún á heima í lagskiptingu málkerfis- ins.19 Hljóðfræðilega aðlögunin er augljóslega annars eðlis. 4. Að heyra málhljóð stuðla saman Síðasta, og í raun mikilvægasta, rannsóknarspurningin sem var nefnd hér framar var þessi: (1) c. Skipa málnotendur málhljóðum í jafngildisflokka vegna þess að þeir „heyra þau stuðla saman“ eða heyra málnotendur hljóð stuðla saman af því að þau tilheyra sama jafngildisflokki? Hér held ég að svarið hljóti að vera það að málnotendur „heyra málhljóð stuðla saman“ vegna þess að þau tilheyra sama jafngildisflokki en ekki öfugt. Þetta á þó væntanlega bara við um þá sem hafa svokallað brag - eyra. Það er reyndar ekki auðskýrt fyrirbæri en þó er staðreynd að sumir eiga auðvelt með að heyra hvað stuðlar saman og hvað ekki, hvenær stuðlar standa á réttum stað og hvenær ekki en aðrir gera sér enga grein fyrir þessu. Þessi tilfinning hefur síast inn í þá sem hafa brageyra án þess að þeim hafi verið kennt nokkuð um þetta. Trúlega fer þeim nú fækkandi sem hafa brageyra. Ágæta lýsingu á eðli brageyrans og mikil- vægi þess má lesa hjá Heimi Pálssyni (2006:39). Af henni má ráða að það að heyra og hlusta á hefðbundinn kveðskap, jafnvel læra hann utan að, skapi þessa tilfinningu og bein kennsla komi þar ekkert við sögu.20 Stuðlar, hefðarreglur, hljóðkerfi 107 19 Hér má hins vegar nefna að í færeysku koma hálflokhljóðin [ʧh, ʧ] ekki bara fyrir þar sem framgómun uppgómmæltra lokhljóða verður (eða hefur orðið) heldur líka í orðum þar sem ritað er tj- (tjaldur) og dj- (djór ‘dýr (no.)’). Miðað við þá tilgátu um stuðlun sem lýst er hér framar gæti þetta valdið því að hálflokhljóðin stuðluðu ekki við /k, g/ í fær- eysku. Því miður er örðugt að prófa það því að Færeyingar hafa að mestu týnt niður hefðbundinni stuðlasetningu og þar með brageyra. 20 Brageyrað, eða tilfinning fyrir stuðlum, er líka til umræðu í nýlegum bragfræðirit- um, svo sem doktorsritgerð Ragnars Inga Aðalsteinssonar (2010:59–61) og bragfræðiriti Kristjáns Árnasonar (2013:176 o.áfr.), eins og yfirlesari bendir á. Þar kemur þó að sumu leyti fram meiri trú á lærðar reglur en hjá Heimi.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.