Íslenskt mál og almenn málfræði


Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Qupperneq 107

Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Qupperneq 107
un sem ekki hefur neitt hljóðkerfislegt gildi og í báðum tilvikum er þessi hljóðfræðilega aðlögun skýrt aðgreind frá „raunverulegri framgómun“ í mál un um. Vegna þess að hin hefðbundna framgómun í færeysku er (eða var) ennþá róttækari en sú íslenska er auðveldara að heyra muninn á hljóð - fræðilegu framgómuninni og þeirri hefðbundnu í færeysku. Í því sambandi skiptir í raun engu máli hvort hefðbundna framgómunin er ennþá lifandi regla í færeysku eða ekki eða hvar hún á heima í lagskiptingu málkerfis- ins.19 Hljóðfræðilega aðlögunin er augljóslega annars eðlis. 4. Að heyra málhljóð stuðla saman Síðasta, og í raun mikilvægasta, rannsóknarspurningin sem var nefnd hér framar var þessi: (1) c. Skipa málnotendur málhljóðum í jafngildisflokka vegna þess að þeir „heyra þau stuðla saman“ eða heyra málnotendur hljóð stuðla saman af því að þau tilheyra sama jafngildisflokki? Hér held ég að svarið hljóti að vera það að málnotendur „heyra málhljóð stuðla saman“ vegna þess að þau tilheyra sama jafngildisflokki en ekki öfugt. Þetta á þó væntanlega bara við um þá sem hafa svokallað brag - eyra. Það er reyndar ekki auðskýrt fyrirbæri en þó er staðreynd að sumir eiga auðvelt með að heyra hvað stuðlar saman og hvað ekki, hvenær stuðlar standa á réttum stað og hvenær ekki en aðrir gera sér enga grein fyrir þessu. Þessi tilfinning hefur síast inn í þá sem hafa brageyra án þess að þeim hafi verið kennt nokkuð um þetta. Trúlega fer þeim nú fækkandi sem hafa brageyra. Ágæta lýsingu á eðli brageyrans og mikil- vægi þess má lesa hjá Heimi Pálssyni (2006:39). Af henni má ráða að það að heyra og hlusta á hefðbundinn kveðskap, jafnvel læra hann utan að, skapi þessa tilfinningu og bein kennsla komi þar ekkert við sögu.20 Stuðlar, hefðarreglur, hljóðkerfi 107 19 Hér má hins vegar nefna að í færeysku koma hálflokhljóðin [ʧh, ʧ] ekki bara fyrir þar sem framgómun uppgómmæltra lokhljóða verður (eða hefur orðið) heldur líka í orðum þar sem ritað er tj- (tjaldur) og dj- (djór ‘dýr (no.)’). Miðað við þá tilgátu um stuðlun sem lýst er hér framar gæti þetta valdið því að hálflokhljóðin stuðluðu ekki við /k, g/ í fær- eysku. Því miður er örðugt að prófa það því að Færeyingar hafa að mestu týnt niður hefðbundinni stuðlasetningu og þar með brageyra. 20 Brageyrað, eða tilfinning fyrir stuðlum, er líka til umræðu í nýlegum bragfræðirit- um, svo sem doktorsritgerð Ragnars Inga Aðalsteinssonar (2010:59–61) og bragfræðiriti Kristjáns Árnasonar (2013:176 o.áfr.), eins og yfirlesari bendir á. Þar kemur þó að sumu leyti fram meiri trú á lærðar reglur en hjá Heimi.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.