Íslenskt mál og almenn málfræði


Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Qupperneq 110

Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Qupperneq 110
og k-orðum hins vegar ræðst af framburði viðkomandi skálda og hag- yrðinga en ekki af hefð, þ.e. af því hvort þau hafa hv-framburð eða kv- framburð, verður auðskiljanlegt hvernig á því stendur að það er greinileg fylgni milli þess hvaðan skáldin eru upprunnin og hvernig þau stuðla hv- orð. Hér eru fjögur dæmi frá þekktum skáldum frá Norðurlandi (kv- svæði) annars vegar og Suðurlandi (hv-svæði) hins vegar: (14)a. kv-stuðlun: Byljir kátir kveðast á, hvín í sátri og hjöllum.23 (Stephan G. Stephansson, uppalinn í Skagafirði og S-Þingeyjar- sýslu á síðari hluta 19. aldar.) b. kv-stuðlun: á hverju einasta kvöldi karl einn þangað rær. (Davíð Stefánsson, Eyfirðingur, uppi á 20. öld.) c. hv-stuðlun: Eg er að hugsa um hvernig fer, hvort þú sért í vanda. (Þorsteinn Erlingsson, uppalinn í Rangárvallasýslu á síðari hluta 19. aldar.) d. hv-stuðlun: og naktir armar og hrjúfir hljómar hverfðust í glitrandi móðu (Tómas Guðmundsson, Árnesingur, uppi á 20. öld.) Þennan mun og þessa fylgni við uppruna og líklegan framburð er einfald - ast að skýra með því að þeir sem hafa kv-framburð hafi einfaldlega /k/ í þessum hv-orðum og ekki /h/. Þrátt fyrir þetta eru fáein dæmi til um að sama skáldið stuðli hv-orð ýmist á móti h-orðum eða k-orðum, eins og Eysteinn Sigurðsson hefur bent á (1986). Meðal skálda sem þannig virðast fara að er Bólu-Hjálmar (uppalinn við Eyjafjörð á 19. öld en bjó lengst af í Skagafirði). Eysteinn skýrir það svo að hann kunni að hafa haft blandaðan hv-/kv-framburð og þá líklega þannig að flest hv-orð hafi hann borið fram með kv-framburði en önnur ekki eða síður (1986:16). Annað skáld af svipuðu svæði og tíma er Jónas Hallgrímsson og Eysteinn telur (1986:18) að hann hafi oftast Höskuldur Þráinsson110 23 Eins og sjá má hefði verið ofstuðlun (aukastuðlun) í seinni línunni ef Stephan hefði getað látið hv- stuðla á móti hj- eins og þeir geta sem hafa hv-framburð.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.