Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Síða 19

Stundum fá setningar af þessu tagi þá merkingu að um endurtekna at -
burði sé að ræða og þá er stundum hægt að nota háttaratviksorð eins og
vel í þeim:
(16)a. %Íslendingar eru að spila vel.
b. %Jón er að hjóla í skólann þessa dagana.
Hér er ekki um einstakan atburð í framvinduhorfi að ræða heldur röð
atburða sem geta vísað til endurtekningar eða jafnvel einhvers konar vana
sem afmarkaður er í tíma. Viðeigandi tími er þá ýmist gefinn, eins og í
(16b), eða undanskilinn, eins og í (16a). Ítarlega er fjallað um slíkar setn-
ingar hjá Kristínu M. Jóhannsdóttur (2011) og þær verða til umræðu í
kafla 3.4 hér á eftir.11
Enn meira hefur þó verið kvartað undan setningum þar sem vera að +
nh. er notað með sögnum sem almennt hafa ekki þótt tækar í því um -
hverfi. Setningar eins og þær sem sýndar eru í (17) eru algengt umkvört -
unarefni þótt þær séu í raun orðnar býsna algengar og þykja góð íslenska
í máli sumra.
(17) a. %Ég er ekki að skilja þetta. (Algengt umkvörtunarefni í pistlum.)
b. %Við erum að sjá það gerast. (Sbr. Jón G. Friðjónsson 2007a:45.)
Hér skiptir miklu máli hvers konar sagnaflokkar koma við sögu og því
verður nú gerð grein fyrir algengri flokkun sagna eftir verknaðargerðum.
Í kafla 3 munum við svo snúa okkur aftur að þessum dæmum og kanna
hvernig verknaðargerðin hefur áhrif á merkingu og notkun sagnasam-
banda með vera að + nh.
2.2 Verknaðargerðir Vendlers og Dowtys
2.2.1 Almennt um verknaðargerð
Skipta má sögnum í mismunandi flokka eftir eðli þeirra atburða eða
„verkn aða“ sem þær vísa til.12 Þá er oft tekið tillit til þess hvort um eigin-
„Nafnháttarsýki“ 19
11 Sjá einnig umfjöllun um notkun vera að + nh. hjá Stefáni Einarssyni (1945), Jóni G.
Friðjónssyni (1989) og Höskuldi Þráinssyni (2005).
12 Í umræðum um verknaðargerðir getur verið gagnlegt að greina á milli tiltekinnar
gerðar af „verknaði“ og svo þess flokks sagna sem oftast er notaður til að vísa til slíks
verknaðar. Við getum t.d. talað um ástand sem tiltekna gerð af verknaði í þessum skilningi
og síðan um ástandssögn sem sögn sem yfirleitt vísar til ástands. Þá er eðlilegt að segja að
ástandssögn taki yfirleitt ekki með sér frumlag sem er gerandi, en aftur á móti er það