Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Qupperneq 29

Í þátíð er tilvísunartíminn oftast tiltekinn í setningunni:
(46)a. Jón var að borða þegar Páll kom.
b. Barnið var að horfa á sjónvarpið þegar rafmagnið fór.
c. María var að lesa klukkan þrjú.
Ef tilvísunartíminn er ekki tiltekinn í þátíðarsetningum og er ekki ljós af
samhenginu er hann segðartíminn. Þá fær setningin ekki lengur þá merk-
ingu að ákveðinn atburður hafi verið í gangi á tilvísunartímanum heldur
að honum hafi þá verið nýlokið:
(47)a. Jón var að borða (núna rétt í þessu).
b. Barnið var að horfa á sjónvarpið (rétt áður en þú komst).
c. María var að lesa (— hún er nýhætt því).
Eins og nefnt er í kafla 2.1.4 gæti þessi „nýbúinn“ merking stafað af því
að þátíðin krefjist þess að atburði sé lokið fyrir segðartíma en að fram-
vinduhorfsmerkingin geri ráð fyrir að tilvísunartími sé innan tíma kring-
umstæðna og því verði til nokkurs konar hliðrun þar sem atburðinum
lýkur rétt fyrir segðartíma/tilvísunartíma. Þetta er þó aðeins tilgáta sem
erfitt er að sanna.
Athafnir taka tíma og hafa engan eiginlegan lokapunkt, athafnasagnir
taka geranda sem frumlag og lýsa ákveðinni þróun eða breytingu. Allir
þessir þættir samræmast vel framvindumerkingunni og því kemur ekki á
óvart að athafnasagnir gangi vel í framvinduhorfi.
Lítum nú á árangurssagnir.
2.3.2 Notkun vera að með árangurssögnum
Sagnasambandið vera að + nh. gengur yfirleitt vel með árangurssögnum.
Þegar setningin er í nútíð er tilvísunartíminn núna, þ.e. segðartíminn:
(48)a. Jón er að borða kleinuhring.
b. Barnið er að teikna mynd.
c. María er að hlaupa til Dalvíkur.
Í þátíð er tilvísunartíminn oftast tiltekinn í setningunni:
(49)a. Jón var að borða kleinuhring þegar Páll kom.
b. Barnið var að teikna mynd klukkan þrjú.
c. María var að hlaupa til Dalvíkur þegar peningagjöfin barst.
Ef tilvísunartíminn er ekki tiltekinn í setningunni og ekki ljós af sam-
hengi er hann segðartíminn. Þá fær setningin ekki lengur þá merkingu að
„Nafnháttarsýki“ 29